વોશિંગ્ટન: શિયાળો જેમ જેમ ઊંડો થતો જાય છે. તેમ તેમ અફઘાનિસ્તાનમાં વિકટ પરિસ્થિતિ (Afghanistan Situation) વણસી રહી છે. ઠંડું તાપમાન અમેરિકી સમર્થિત સરકારના પતન અને તાલિબાન ટેકઓવર સાથે આવતા નીચે તરફના સર્પાકારથી દુઃખને વધારી રહ્યું છે. સહાય જૂથો અને આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓનો અંદાજ છે કે, લગભગ 23 મિલિયન લોકો, અડધાથી વધુ દેશ ગંભીર ભૂખમરાનો (Famine in Afghanistan) સામનો કરે છે અને લગભગ 9 મિલિયન ભૂખમરાની (Famine in Afghanistan) અણી પર છે. લોકોએ ખોરાક ખરીદવા માટે માલસામાન વેચવાનો, ગરમી માટે ફર્નિચર સળગાવવાનો અને પોતાના બાળકોને વેચવાનો આશરો લીધો છે.
અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનને સહાયની જાહેરાત કરી
અમેરિકી સરકારે આ મહિને અફઘાનિસ્તાનને માનવતાવાદી સહાયમાં (US announcement for Afghanistan) 308 મિલિયન ડોલરની જાહેરાત કરી હતી અને વધારાની મદદ પૂરી પાડવા માટે UN અને વિશ્વ બેન્ક જેવી સંસ્થાઓ સાથે કામ કરી રહી છે. બાઈડન વહીવટી તંત્રએ પણ સ્પષ્ટતા કરવાની માગ કરી છે કે, તાલિબાન પરના US પ્રતિબંધો માનવતાવાદી સહાયને અવરોધિત ન કરવા જોઈએ, પરંતુ ન્યૂ યોર્ક ફેડરલ રિઝર્વ બેન્કમાં રાખવામાં આવેલા અફઘાન સરકારના ભંડોળને અનફ્રીઝ કરવા જેવા વધુ કરવા માટે દબાણ વધી રહ્યું છે.
અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનોએ ઓગસ્ટમાં કબજો કર્યો
અફઘાનિસ્તાનમાં ઓગસ્ટમાં તાલિબાનોએ કબજો (Taliban occupation in Afghanistan) મેળવ્યો હતો. તે પહેલાં અફઘાનિસ્તાનમાં જીવન અનિશ્ચિત (Afghanistan Situation) હતું. અડધાથી વધુ લોકો દરરોજ 2 ડોલર કરતાં પણ ઓછા ખર્ચે જીવતા હતા. અમેરિકી સમર્થિત અફઘાન સરકારના સમગ્ર બજેટના લગભગ 80 ટકા આંતરરાષ્ટ્રીય દાતા ભંડોળમાંથી આવ્યા હતા. 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના તમામ બાળકોમાંથી અડધાથી વધુને તીવ્ર કુપોષણનો (Children in Afghanistan suffer from malnutrition) સામનો કરવો પડે તેવી અપેક્ષા હતી. UN અનુસાર, કોરોનાના રોગચાળાની અસરો ઉપરાંત દેશ લાંબા સમય સુધી દુષ્કાળથી પીડાઈ (Famine in Afghanistan) રહ્યો હતો, જે દેશમાં જીડીપીનો 25 ટકા હિસ્સો કૃષિ છે તેવા દેશમાં વિનાશક હતો.
તાલિબાનના કબજા પહેલાના 2 મહિનામાં જ મોટા ભાગના સરકારીકર્મીઓએ નોકરી ગુમાવી
20 વર્ષના યુદ્ધ પછી અમેરિકાની પીછેહઠનો અર્થ અર્થતંત્રનો અડધો ભાગ બનેલા સૈન્ય અને અન્ય સમર્થનનો અંત હતો. તાલિબાનોએ (Taliban occupation in Afghanistan) કબજો મેળવ્યો તે પહેલાના 2 મહિનામાં મોટા ભાગના સરકારી કર્મચારીઓને પગાર આપવામાં આવ્યો નહતો. ત્યારથી જ લગભગ અડધા મિલિયન અફઘાનોએ તેમની નોકરી ગુમાવી દીધી છે, જેમાં તાલિબાન દ્વારા કર્મચારીઓની બહાર ધકેલવામાં આવેલી ઘણી સ્ત્રીઓનો સમાવેશ થાય છે. ચલણની અછતને કારણે અફઘાનિસ્તાનો ઘરે બેઠાં હોય તેઓ તેમના બેન્ક ખાતામાં હોય તેટલી મર્યાદિત રકમ જ મેળવી શકે છે.
વિદેશમાં રહેતા લોકો અફઘાનિસ્તાનમાં રહેતા પરિવારને નથી કરી શકતા મદદ
તે દરમિયાન વિદેશમાં રહેલા લોકોને અફઘાનિસ્તાનમાં પાછા પરિવારને મદદ મોકલવામાં મુશ્કેલી આવી રહી છે. કારણ કે, બેન્કોને એવા દેશમાં બિઝનેસ કરવા માટે ઈચ્છા નથી, જેના નેતાઓ અમેરિકી પ્રતિબંધો હેઠળ છે. બજારોમાં ખાદ્યપદાર્થો છે, પરંતુ ઘણા લોકો તેને ખરીદવા પરવડી શકતા નથી. આંતરરાષ્ટ્રીય બચાવ સમિતિના કટોકટી પ્રતિભાવના વડા, સિયારન ડોનેલીએ જણાવ્યું હતું. "આ એક માનવતાવાદી કટોકટી છે. આર્થિક પતન અને રાજ્યની નિષ્ફળતા બધું એકમાં લપેટાયેલું છે," ડોનેલીએ કહ્યું. "અને તેઓ એકબીજાને ખવડાવી રહ્યાં છે."
USAએ મદદ માટે અત્યાર સુધી શું કર્યું છે?
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બાઈડને જણાવ્યું હતું કે, USની પીછેહઠ પછી અફઘાનિસ્તાનમાં માનવતાવાદી સહાય આપવાનું ચાલુ રાખશે, જે પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ હેઠળ તાલિબાન સાથે શાંતિ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા પછી ગતિમાં આવી હતી. વહીવટી તંત્ર નોંધે છે કે, US હજી પણ અફઘાનિસ્તાનમાં માનવતાવાદી સહાયનો સૌથી મોટો પ્રદાતા છે અને તે દેશ માટે 5 બિલિયન ડોલરથી વધુ એકત્ર કરવાના UNના પ્રયાસમાં યોગદાન આપી રહ્યું છે, પરંતુ USએ નવી સરકારને માન્યતા આપી નથી અથવા તાલિબાન અને તેના વરિષ્ઠ નેતાઓ પર અલ-કાયદાને આશ્રય આપવા માટે પ્રતિબંધો હટાવ્યા નથી. જ્યારે તેણે સપ્ટેમ્બર 11, 2001ના હુમલાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું.
આ પણ વાંચો- Canada US Border Gujarati Family Death : પરિવાર ગાંધીનગરના ઢીંગુચા ગામના રહેવાસી હોવાની શંકા, એજન્ટ પડીયલનો?
અમેરિકી અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે આપી માહિતી
તેનાથી ઓછામાં ઓછી એવી ધારણા ઊભી થઈ છે કે, અફઘાનિસ્તાનમાં પૈસા મોકલવા અથવા વેપાર કરવો એ મર્યાદાની બહાર છે. એક વરિષ્ઠ વહીવટી અધિકારી, આંતરિક નીતિની ચર્ચાઓ અંગે ચર્ચા કરવા માટે નામ ન આપવાની શરતે કહ્યું હતું કે, એક ધારણા છે કે, પ્રતિબંધો તાલિબાન નેતૃત્વ કરતાં (Taliban occupation in Afghanistan) વ્યાપક છે. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, USએ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ, અન્ય રાષ્ટ્રો અને NGOને ખાતરી આપવા માટે કે, તેઓ પ્રતિબંધો છતાં માનવતાવાદી સહાય પૂરી પાડી શકે. તે માટે ડિસેમ્બરમાં જાહેર કરાયેલા "વિશેષ લાઈસન્સ" તરીકે ઓળખાતા ભાગરૂપે તેને દૂર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, US, વિશ્વ બેન્ક અને એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેન્ક સાથે પણ કામ કરી રહ્યું છે. આથી તાલિબાન દ્વારા કબજો (Taliban occupation in Afghanistan) મેળવતા પહેલા અફઘાન પુનઃનિર્માણ માટે અલગ રાખવામાં આવેલા નાણાં લેવા અને તેનો ઉપયોગ માનવતાવાદી રાહત માટે કરવામાં આવે. USમાં ભૂતપૂર્વ અફઘાન રાજદૂત રોયા રહેમાનીએ જણાવ્યું હતું કે, તે નવી સરકારને માન્યતા આપવાનું સમર્થન કરતી નથી, પરંતુ જણાવ્યું હતું કે, માનવતાવાદી સહાયની ચર્ચાઓથી આ મુદ્દો "ઉલટાવી શકાયો" હોવો જોઈએ, જે તેમાંથી અમુક લોકોના હાથમાં જાય તો પણ તે નિર્ણાયક છે. તાલિબાન. "અફઘાનિસ્તાનમાં એક ખૂબ જ શક્તિશાળી અને વાસ્તવિક આપત્તિ ઉકળી રહી છે અને લોકો હવે પીડાઈ રહ્યા છે," તેણીએ કહ્યું હતું.
આ પણ વાંચો- US Orders to Embassy Staff to Leave Ukraine : યુક્રેન અને રશિયાના તણાવ વચ્ચે અમેરિકાનું મહત્ત્વનું પગલું
USમાં જામી ગયેલા અફઘાન નાણા વિશે શું?
ન્યૂ યોર્કમાં ફેડરલ રિઝર્વ બેન્કમાં લગભગ 7 બિલિયન ડોલર અફઘાન ફંડ છે, જે ઓગસ્ટમાં તાલિબાન દ્વારા ટેકઓવર કર્યા પછીથી સ્થિર છે. તાલિબાને પૈસાની માગણી કરી છે, પરંતુ પ્રતિબંધોને કારણે તે તેમને ટ્રાન્સફર કરી શકાશે નહીં. જટિલ બાબતો, 11 સપ્ટેમ્બરના હુમલામાં માર્યા ગયેલા લોકોના પરિવારોએ અલ-કાયદા અને તાલિબાન વિરુદ્ધ દાખલ કરેલા કેસમાં ચૂકાદાની ચૂકવણી કરવા ભંડોળનો દાવો કર્યો છે.
કોંગ્રેસના 41 મોટા ભાગે ડેમોક્રેટિક સભ્યોની સહીઓ સાથે ગુરુવારે બાઈડનને મોકલવામાં આવેલા પત્રમાં રાષ્ટ્રપતિને વિનંતી કરી હતી કે, "સ્થિર કરાયેલી સંપત્તિનો નોંધપાત્ર હિસ્સો" માનવતાવાદી રાહત માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે તેની ખાતરી કરો. એવી દલીલ કરવામાં આવી હતી કે, બગડતી પરિસ્થિતિ દેશને "એકવાર" તરફ દોરી જશે. અલ-કાયદા જેવા આતંકવાદી સંગઠનો માટે ફરીથી સંવર્ધન સ્થળ બની ગયું છે. મેરિલેન્ડમાં મોન્ટગોમરી કોલેજના અર્થશાસ્ત્રના પ્રોફેસર અને અફઘાનિસ્તાન સેન્ટ્રલ બેન્કના બોર્ડ સભ્ય શાહ મેહરાબી કહે છે કે, સ્થિર ભંડોળનો એક ભાગ દેશમાં કિંમતોને સ્થિર કરવામાં મદદ કરવા, સરકારી કર્મચારીઓના પગાર ચૂકવવા અને ખાનગી રાખવામાં મદદ કરવા માટે વાપરવો જોઈએ. ક્ષેત્ર જીવંત. નહીંતર. તે ચેતવણી આપે છે, અર્થતંત્ર ફ્રી પતનમાં જઈ શકે છે.
મેરબીએ વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, "મને નથી લાગતું કે તે અમારા હિતમાં અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના હિતમાં છે," અને મને લાગે છે કે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પણ તે જાણે છે." વરિષ્ઠ વહીવટી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, વહીવટી તંત્ર સ્થિર ભંડોળના ભાવિ વિશે ચર્ચા કરી રહ્યું છે. પરંતુ 11 સપ્ટેમ્બરના પીડિત પરિવારો દ્વારા દાખલ કરાયેલા કાનૂની દાવાને સંડોવતા ન્યાયિક પ્રક્રિયાને આગળ વધવા દેવી પડશે. તે દરમિયાન તાલિબાન અને પશ્ચિમી રાજદ્વારીઓએ ઓગસ્ટમાં અફઘાનિસ્તાન પર કબજો મેળવ્યા પછી યુરોપમાં તેમની પ્રથમ સત્તાવાર વાટાઘાટો શરૂ કરી છે. તાલિબાનના પ્રતિનિધિઓ તેમની માગણીને દબાવશે કે, યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ અને અન્ય પશ્ચિમી દેશો દ્વારા લગભગ 10 બિલિયન ડોલરના કુલ નાણાને મુક્ત કરવામાં આવે.
શું US અને અન્ય લોકો કરી શકે છે?
સહાય જૂથો અને અન્યોએ ટ્રેઝરી વિભાગને વિનંતી કરી છે કે, તેઓ વ્યવસાયો અને સરકારોને "આરામ પત્રો" જારી કરે અને તેમને ખાતરી આપે કે, તેઓ અફઘાનિસ્તાનમાં વ્યવસાય કરવા માટે કાનૂની પરિણામોનો સામનો કરશે નહીં. જોકે, અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, સામાન્ય લાઈસન્સનો હેતુ માત્ર તે જ પરિપૂર્ણ કરવાનો હતો. વહીવટી તંત્ર US બહારની બેન્કોમાં અફઘાન સરકારની અસ્કયામતો અનફ્રીઝ કરવા પણ પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.
તો ભૂતપૂર્વ રાજદૂત કહે છે કે, આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયે બેસીને "સર્જનાત્મક" સોલ્યુશન્સ સાથે આવવું જોઈએ. જેમ કે, અફઘાન લોકો માટે સરળ બનાવવા મોબાઈલ બેન્કિંગના કેટલાક સ્વરૂપો. તેમના પરિવારને પૈસા મેળવવા વિદેશમાં. રહેમાન કહે છે કે જે પણ થાય છે, તે જલ્દી થવું જોઈએ. "ભૂખમરો અને દુઃખ નિરાશાને ઉત્તેજન આપે છે." તેણીએ કહ્યું, "અને નિરાશા ઉગ્રવાદ, આતંકવાદ અને વધુ ખરાબને પ્રોત્સાહન આપે છે."
