ન્યુઝ ડેસ્ક: બોટાદમાં થયેલા લઠ્ઠાકાંડએ સમગ્ર રાજ્યને હચમચાવી (Botad Latthakand Case) દીધુ છે, ત્યારે આ લઠ્ઠાકાંડમાં અત્યાર સુધીમાં 39 લોકોના મોત થયા છે અને 42 લોકોની સારવાર ચાલી રહી છે. આ કથિત લઠ્ઠાકાંડમાં દેશી દારૂના નામ લઈને મિથેનોલ પિવડાવવાથી આ ઘટના બની હતી, ત્યારે દારૂમાં મિથેનોલ પિવાથી (ethanol chemical formula) શું થાય છે, જેનાથી એટલા લોકોના મોત (alcohol liquor) થયા હતા. તો આપણે જાણીએ કે આ મિથેનોલ અને ઈથેનોલ શુ ફરક છે અને તે કેવી રીતે બને છે, તેમજ શું છે નુકસાન...
આલ્કોહોલ મિથાઈલ ભેળવાથી શું થાય છે ? : આલ્કોહોલને વધુ માદક બનાવવા માટે, તેમાં (methanol chemical formula) ઓક્સિટોસિન ઉમેરવામાં (Uses of ethanol) આવે છે, જે મૃત્યુનું કારણ બને છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, ઓક્સીટોસિન વિશેની માહિતી સામે આવી છે કે, ઓક્સીટોસિન નપુંસકતા અને નર્વસ સિસ્ટમને લગતી ઘણી ગંભીર બીમારીઓનું કારણ બની શકે છે. આના સેવનથી આંખોમાં બળતરા, પેટમાં ખંજવાળ અને બળતરા થઈ શકે છે અને લાંબા ગાળે આંખોની રોશની પણ ઓછી (methanol to ethanol) થઈ શકે છે. કાચા આલ્કોહોલમાં યુરિયા અને ઓક્સીટોસીન જેવા રસાયણો ઉમેરવાથી મિથાઈલ આલ્કોહોલ બને છે જે લોકોના મૃત્યુનું કારણ બને છે. વૈજ્ઞાનિકોના (ethanol alcohol) મતે મિથાઈલ શરીરમાં પ્રવેશતાની સાથે જ રાસાયણિક પ્રક્રિયા ઝડપી બને છે. જેના કારણે શરીરના આંતરિક અંગો કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે અને તરત જ મૃત્યુ થાય છે.
આ પણ વાંચો: Botad Latthakand Case: મુખ્ય આરોપીની ધરપકડ કરતા ચોંકાવનારી વિગતો આવી સામે
જો ભેળસેળમાં અસંતુલન થાય તો?: કેટલાક લોકોના શરીરમાં આ રાસાયણિક પ્રક્રિયા ધીમે (Botad Latthakand) ધીમે થાય છે, તેથી તેઓ બચી જાય છે. દેશી દારૂ તરીકે જે રાસાયણિક પદાર્થ વેચાય છે, તે 95 ટકા શુદ્ધ દારૂ એટલે કે ભેળસેળ વગરનો હોય છે. તેને ઇથેનોલ પણ કહેવામાં આવે છે. તે શેરડીનો રસ, ગ્લુકોઝ, સોલ્ટપીટર, મહુઆના ફૂલ, બટાકા, ચોખા, જવ, મકાઈ જેવી કોઈપણ સ્ટાર્ચવાળી વસ્તુના આથો દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ ઈથેનોલને નશો બનાવવાના લોભમાં વેપારીઓ તેમાં મિથેનોલ (methanol and Ethanol) ભેળવે છે. અને મિથેનોલના મિશ્રણમાં સંતુલન ખોરવાય ત્યારે તે ઝેરી બની જાય છે જેને 'વુડ આલ્કોહોલ', 'વુડ નેપ્થા' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ઇથેનોલનો ઉપયોગ: ઇથેનોલ એક પ્રકારનો આલ્કોહોલ (Uses of ethanol) છે જેને પેટ્રોલમાં ભેળવીને વાહનોમાં બળતણ તરીકે વાપરી શકાય છે. ઇથેનોલ મુખ્યત્વે શેરડીના પાકમાંથી બનાવવામાં આવે છે, પરંતુ તે અન્ય ઘણા ખાંડના પાકમાંથી પણ તૈયાર કરી શકાય છે. તેનાથી કૃષિ અને પર્યાવરણ બંનેને ફાયદો થાય છે. આ ઉપરાંત, તેનો ઉપયોગ વાર્નિશ, પોલિશ, ડ્રગ સોલ્યુશન અને અર્ક, ઇથર, ક્લોરોફોર્મ, કૃત્રિમ રંગો, પારદર્શક સાબુ, પરફ્યુમ અને ફળોની સુગંધના અર્ક અને અન્ય રાસાયણિક સંયોજનો બનાવવામાં થાય છે. તેનો ઉપયોગ વિવિધ દારૂના રૂપમાં પીવા માટે, ઘા ધોવામાં જીવાણુનાશક તરીકે અને પ્રયોગશાળામાં દ્રાવક તરીકે થાય છે. તેને પીવા માટે દવાઓમાં મૂકવામાં આવે છે અને તેનો ઉપયોગ મૃત જીવોને બચાવવા માટે પણ થાય છે.
મિથેનોલ ઝેરી છે ? : મિથેનોલ એ રસાયણશાસ્ત્રની દુનિયામાં સૌથી સરળ દારૂ છે. તે સામાન્ય તાપમાને પ્રવાહી સ્વરૂપમાં હોય છે, તેનો ઉપયોગ એન્ટિફ્રીઝ (ઠંડકના બિંદુને ઘટાડવા માટે ઠંડક પ્રણાલીમાં પાણી સાથે મિશ્રિત પ્રવાહી), અન્ય પદાર્થોના ઉકેલ તરીકે અને બળતણ તરીકે થાય છે. તે રંગહીન અને જ્વલનશીલ પ્રવાહી છે જે ઇથેનોલ (પીવામાં વપરાતો આલ્કોહોલ) જેવી જ ગંધ ધરાવે છે. ધ્યાનમાં રાખો કે મિથેનોલ એક ઝેરી વસ્તુ છે જે પીવા માટે બિલકુલ નથી. તેને પીવાથી મૃત્યુ થઈ શકે છે, આંખોની રોશની ઘટી શકે છે. ઉદ્યોગ તેની ઓગળવાની અદભૂત ક્ષમતાને કારણે ઇથેનોલનો ઘણો ઉપયોગ કરે છે. તેનો ઉપયોગ વાર્નિશ, પોલિશ, ફાર્માસ્યુટિકલ સોલ્યુશન, ઈથર, ક્લોરોફોર્મ, કૃત્રિમ રંગો, પારદર્શક સાબુ, પરફ્યુમ અને ફળની સુગંધ અને અન્ય રાસાયણિક સંયોજનોના ઉત્પાદનમાં થાય છે. તેનો ઉપયોગ ઘણા પ્રકારના આલ્કોહોલમાં પીવા માટે થાય છે, ઘા ધોવામાં બેક્ટેરિયા નાશક તરીકે અને પ્રયોગશાળાઓમાં દ્રાવક તરીકે.
આ પણ વાંચો: આ રીતે કેમિકલ બન્યું દેશી દારૂ, અને અત્યાર સુધી લીધા 39ના ભોગ
મૃત્યુ કેવી રીતે થાય છે ?: ઝેરી આલ્કોહોલ પીધા પછી શરીર કેવી રીતે પ્રતિક્રિયા આપે છે? આ અંગે ડૉક્ટર કહે છે કે, "સામાન્ય આલ્કોહોલ એથિલ આલ્કોહોલ છે જ્યારે ઝેરી આલ્કોહોલને મિથાઈલ આલ્કોહોલ કહેવાય છે. કોઈપણ આલ્કોહોલ શરીરમાં લીવર દ્વારા એલ્ડીહાઈડમાં રૂપાંતરિત થાય છે. પરંતુ મિથાઈલ આલ્કોહોલ ફોર્માલ્ડીહાઈડ નામના ઝેરમાં ફેરવાય છે. આ ઝેર આંખોને અસર કરે છે. સૌથી વધુ.અંધત્વ એ તેનું પ્રથમ લક્ષણ છે.જો કોઈ વ્યક્તિએ વધુ પડતો દારૂ પીધો હોય તો શરીરમાં ફોર્મિક એસિડ નામનો ઝેરી પદાર્થ જમા થવા લાગે છે.આનાથી મગજની કામગીરી પર અસર થાય છે. નવાઈની વાત એ છે કે ઝેરી આલ્કોહોલની સારવાર પણ આલ્કોહોલથી જ થાય છે. ઇથિલ આલ્કોહોલ એ મિથાઈલ આલ્કોહોલ ઝેરની સારવાર છે. આલ્કોહોલના ઝેરના મારણ તરીકે ગોળીઓ પણ ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ ભારતમાં તેની ઉપલબ્ધતા ઓછી છે.
ઇથેનોલ કેવી રીતે બને છે ? : ઇથેનોલ બે પદ્ધતિઓ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે. પ્રથમ સંશ્લેષણ પદ્ધતિ છે અને બીજી આથો પદ્ધતિ છે.
સંશ્લેષણ પદ્ધતિ: સંકેન્દ્રિત સલ્ફ્યુરિક એસિડમાં ઇથિલિન ગેસનું શોષણ એથિલ હાઇડ્રોજન સલ્ફેટનું ઉત્પાદન કરે છે, જે પાણી સાથે ઉકાળવા પર, ઇથિલ આલ્કોહોલ આપવા માટે હાઇડ્રોલાઇઝ કરે છે. આ પદ્ધતિ હજુ સુધી વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતી નથી.
આથો બનાવવાની પદ્ધતિ: આના દ્વારા કોઈપણ ખાંડયુક્ત પદાર્થ (શેરડીની ખાંડ, ગ્લુકોઝ, સોલ્ટપીટર, મહુઆના ફૂલ વગેરે) અથવા સ્ટાર્ચયુક્ત પદાર્થ (બટાકા, ચોખા, જવ, મકાઈ વગેરે)ને વ્યાપારી માત્રામાં દારૂ બનાવવામાં આવે છે.
