હૈદરાબાદ: જે લોકો સતત વળતર પસંદ કરે છે, તેમણે બોન્ડ્સ (Investing in bonds) પર તેમના પૈસાની દાવ લગાવવી જોઈએ. કંપનીઓ બોન્ડ જારી કરીને નાણાં એકત્ર કરે છે. ઘણા લોકો ધારે છે કે બોન્ડ્સ અને એફડી સમાન છે, પરંતુ રોકાણ માટે બોન્ડ્સ પર નજર (How to invest in bonds) રાખનારા શોધકર્તાઓ દ્વારા નોંધવામાં આવતા કેટલાક તફાવતો છે. વિવિધ કંપનીઓ દ્વારા તાજેતરના બોન્ડ્સ જારી કરવામા આવ્યા છે.
રોકાણ કરતા તપાસો - પ્રથમ વસ્તુઓ, બોન્ડ્સમાં રોકાણ (Bonds credit rating) કરતા પહેલા તેનું ક્રેડિટ રેટિંગ તપાસો. કંપનીઓ બજારમાંથી નાણાં એકત્ર કરવા માટે બોન્ડ બહાર પાડે છે. પરંતુ, રેટિંગ ત્રીજા પક્ષકારો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવે છે. Crisil, Icra અને CARE જેવી એજન્સીઓ બોન્ડને રેટિંગ આપે છે. 'AAA' નો અર્થ સૌથી વધુ રેટિંગ છે, જ્યારે 'D' નો અર્થ સૌથી નીચો રેટિંગ છે. 'D' એ પણ સૂચવે છે કે કંપની ચુકવણીમાં ડિફોલ્ટ થઈ શકે છે, તેથી આવા બોન્ડ્સથી (Bond Rating) દૂર રહેવું વધુ સારું છે.
આ પણ વાંચો : Share Market India: શેરબજારની મજબૂત શરૂઆત, સેન્સેક્સ 577 પોઇન્ટ ઉછળ્યો
બોન્ડ્સ ઊંચા વ્યાજની ખાતરી - જ્યારે સરકારી બોન્ડ 'સોવરિન' રેટિંગની બડાઈ કરે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, આ ઝીરો-રિસ્ક બોન્ડ્સ છે. સરકારની સ્ટેન્ડિંગ ગેરંટી સાથે, આ બોન્ડ એએએ-રેટેડ કોર્પોરેટ બોન્ડ પર વિશ્વાસપાત્ર છે. પરંતુ, અહીં નોંધ લેવા જેવી મહત્વની બાબત એ છે કે ઉચ્ચ-રેટેડ બોન્ડ ઓછા વ્યાજ મેળવે છે, જ્યારે નીચા-રેટેડ બોન્ડ્સ ઊંચા વ્યાજની ખાતરી આપે છે.
બુલેટ બોન્ડ તરીકે ઓળખ - બોન્ડ્સ માત્ર નિશ્ચિત સમયગાળા માટે જ ઉપલબ્ધ છે. કેટલીક કંપનીઓ નિયત તારીખ પહેલાં તેમના બોન્ડ ખરીદી શકે છે. જ્યારે વ્યાજ દરો નીચે જાય છે, ત્યારે કંપનીઓ બજારમાંથી તેમના બોન્ડ્સ પાછી ખેંચી લે છે તેના બદલે ઓછા વ્યાજ દર સાથે નવા બોન્ડ બહાર પાડે છે. માત્ર તેમના વ્યાજના બોજને ઘટાડવા માટે. આવી પરિસ્થિતિઓમાં, રોકાણકારો પાસે ઓછા વ્યાજ દરોવાળા બોન્ડને ટિક કરવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ બચ્યો નથી. સામાન્ય રીતે, બોન્ડ્સ કે જે કંપનીઓને પુનઃ ખરીદી કરવા માટે સુગમતા પ્રદાન કરે છે, સારા વ્યાજની ઓફર કરે છે અને તેને કૉલેબલ બોન્ડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જ્યારે નિયત તારીખ પછી જ પાકતા બોન્ડને બુલેટ બોન્ડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો : સોનામાં રોકાણ કરવું હિતાવહ છે કે નહિ ?
રોકાણકારો રકમ પણ ગુમાવી શકે છે - રોકાણકારો તેમના પૈસા પાછા મેળવવા માટે (To get Bond Back) કેટલાક બોન્ડ પરત કરી શકે છે તે નાણાકીય કટોકટી દરમિયાન આવા વિકલ્પોની શોધ કરી શકાય છે, પરંતુ આ બોન્ડ્સ નજીવા દરે વ્યાજ મેળવે છે. અમુક સમયે, નિયત તારીખ નજીક આવતી હોવાથી કંપનીનું રેટિંગ 'D' પર આવવાનું જોખમ રહેલું છે. તેથી, બોન્ડ રોકાણકારોએ તેના પર નજર રાખવી જોઈએ. માત્ર વધારાની કમાણી જ નહીં, પરંતુ રોકાણકાર તેની સંપૂર્ણ રકમ પણ ગુમાવી શકે છે તેથી યોગ્ય કમાણી પસંદ કરવી વધુ સારું છે.
રોકાણકારો માટે નોંધ - આ ઉપરાંત ચોક્કસ બોન્ડ્સ પર સમાન મુદત માટે વ્યાજ (Interest on Bonds) દરો બદલાઈ શકે છે. દાખલા તરીકે, 10 વર્ષની મુદત વાળા સરકારી બોન્ડ 6.5 ટકા વ્યાજ ઓફર કરી શકે છે, જ્યારે કોર્પોરેટ બોન્ડ સમાન સમયગાળા માટે 7.5 ટકા વ્યાજ ઓફર કરે છે. ક્રેડિટ રેટિંગમાં તફાવત વ્યાજ દરમાં 1 ટકાનો તફાવત તરફ દોરી શકે છે. જ્યારે વ્યાજદરો વધી રહ્યા છે ત્યારે બોન્ડના ભાવમાં ઘટાડો થવાની શક્યતા છે. બોન્ડ રોકાણકારોએ તેની નોંધ લેવી પડશે.
