નવી દિલ્હી: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ 2000 રૂપિયાની નોટોને ચલણમાંથી પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય લીધો છે. જો કે, સામાન્ય લોકોને બેંકોમાં જઈને આ નોટો બદલવા માટે 30 સપ્ટેમ્બર સુધીનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. લોકો એક સમયે બેંકમાંથી 2000 રૂપિયાની 10 નોટો એટલે કે 20,000 રૂપિયાની નોટ બદલી શકે છે. તે જ સમયે, બેંકોમાં જમા કરાવવા માટે કોઈ રકમ નિર્ધારિત કરવામાં આવી નથી. આરબીઆઈએ પહેલાથી જ બેંકોને યોગ્ય માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી દીધી છે જેથી લોકોને બેંકોમાં નોટ બદલવામાં કોઈ મુશ્કેલી ન પડે.
2000 રૂપિયાની નોટો ઘરે જ એક્સચેન્જ કરોઃ લોકોને 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા માટે બેંકોમાં કોઈ દસ્તાવેજ બતાવવાની જરૂર નથી. તેમજ કોઈપણ ફોર્મ ભરવાની જરૂર નથી. ઘરે બેઠા લોકો પણ 2000 રૂપિયાની નોટ બદલી શકશે. આરબીઆઈની સૂચના મુજબ જે વિસ્તારોમાં બેંકો નથી અથવા તે ખૂબ દૂર છે ત્યાં રિમોટ વાન ગોઠવવામાં આવશે. લોકો આના દ્વારા નોટો પણ બદલી શકશે. તેમને બેંકમાં જવાની જરૂર નહીં પડે. આ ઉપરાંત આરબીઆઈના બેંક મિત્રો દ્વારા ઘરેથી નોટો બદલવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. જો કે, આના દ્વારા તમે 4000 રૂપિયાની માત્ર બે નોટો એટલે કે બદલાયેલી બે હજાર મેળવી શકો છો. આ બધા ઉપરાંત, તમે RBIની 16 પ્રાદેશિક કચેરીઓમાં જઈને 2000 રૂપિયાની નોટો પણ બદલી શકો છો.
જો નકલી નોટ મળી આવે તો શું થશેઃ 2000 રૂપિયાની નોટ અસલી છે કે નકલી, તે બેંકના કાઉન્ટર પર મશીન દ્વારા ચેક કરવામાં આવશે. જો કોઈ વ્યક્તિ બેંકમાં નકલી નોટો બદલાવતો પકડાશે તો તેની સામે યોગ્ય કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. નકલી નોટો પર સ્ટેમ્પ લગાવવામાં આવશે અને અલગથી રાખવામાં આવશે. આવી દરેક નોંધની ચકાસણી કરવામાં આવશે અને તેને અલગ રજીસ્ટરમાં રાખવામાં આવશે. ઉદાહરણથી સમજો- જો કોઈ વ્યક્તિ બેંકમાં 2000 રૂપિયાની 10 નોટ જમા કરાવવા જાય છે, જેમાંથી 4 નોટ નકલી નીકળે છે, તો તેની માહિતી પોલીસના માસિક રિપોર્ટમાં આપવામાં આવશે. બીજી તરફ જો નકલી નોટોની સંખ્યા પાંચથી વધી જશે તો આ મામલે એફઆઈઆર પણ દાખલ કરવામાં આવશે અને તપાસ પણ કરવામાં આવશે.
બેંકોને આરબીઆઈની સૂચના: રિઝર્વ બેંકે સોમવારે બેંકોને સલાહ આપી હતી કે તેઓ જ્યારે 2,000 રૂપિયાની નોટો બદલવા અથવા જમા કરાવવા બેંકમાં પહોંચે ત્યારે સૂર્યથી રાહત આપે અને ગ્રાહકો માટે પાણીની વ્યવસ્થા કરે. તમને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2016માં નોટબંધી દરમિયાન બેંકોની લાઈનમાં ઉભેલા લોકોના મોતના સમાચાર આવ્યા હતા. આ સમયની કાળઝાળ ગરમીને જોતા આરબીઆઈ પહેલેથી જ એલર્ટ છે. 2016માં નોટબંધી બાદ 2000 રૂપિયાની નવી નોટો ચલણમાં આવી હતી. આરબીઆઈએ 2018-19થી 2000 રૂપિયાની નવી નોટ છાપવાનું બંધ કરી દીધું હતું. 2,000 રૂપિયાની 89 ટકા નોટ માર્ચ 2017 પહેલા જારી કરવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચો:
