નવી દિલ્હીઃ આ દિવસોમાં ભલે આઈટી સેક્ટરમાં તેજી આવી રહી હોય, પરંતુ વાસ્તવમાં આપણો દેશ કૃષિપ્રધાન દેશ (cattle rearing in rural india) છે. દેશની મોટાભાગની વસ્તી ગામડાઓમાં રહે છે. જો કે, ગામડાઓમાં રોજગારીની તકો ઘણી ઓછી છે. ગામમાં રહીને મહિને લાખો રૂપિયા કમાઈ શકો છો અને બીજાને રોજગાર પણ આપી શકો છો. જો તમારામાં જુસ્સો હોય તો તમે ગાય પાળીને દર મહિને લાખો રૂપિયા કમાઈ (is selling milk profitable) શકો છો. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ વર્લ્ડ ડેરી સમિટના અવસર પર લોકોને ગાય પાળવાનું આહ્વાન કર્યું છે.
પશુપાલનનો વ્યવસાય: પશુપાલન એ માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી વધુ નફાકારક અને માગણી કરતો વ્યવસાય છે. તદુપરાંત, જો પશુપાલનનો વ્યવસાય સમર્પણ અને સમજણથી કરવામાં આવે તો, તેમાંથી વ્યક્તિ ખેતી કરતાં વધુ કમાણી કરી શકે છે. ડેરી ફાર્મિંગ કરીને દર મહિને લાખો રૂપિયા કમાઈ શકો છો. આ સાથે તમે અન્ય લોકોને રોજગાર આપી શકો છો. ડેરી ફાર્મિંગ બિઝનેસ કેવી રીતે કરી શકો છો? ઉપરાંત, રોજગારના આ ક્ષેત્રમાં કયા સંસાધનોની જરૂર પડશે અને તમે સરકાર પાસેથી કયા સ્તરે મદદ મેળવી શકો છો.
ઘાસચારો: જો ગામમાં રહો છો, તો જમીનનો એક ભાગ ગાયને ઉછેરવા માટે વાપરી શકો છો. જો પોતાની જમીન ન હોય તો પણ કોઈ અન્યની જમીન લીઝ પર લઈને ડેરી ફાર્મ ખોલી શકાય છે. આ સાથે પશુઓ માટે ચારાની જરૂર પડશે. ગામડાઓમાં લીલો ચારો અને સુકા ચારાની કોઈ અછત નથી. તેથી ગાયને ખવડાવવા માટે ઘાસચારાની અછત નથી.
ગાયની ખરીદી: ડેરી ફાર્મ ખોલવા માટે ઘણો ખર્ચ થાય છે. તે બજેટ પર નિર્ભર કરે છે કે, ડેરી વ્યવસાયમાં કેટલા પૈસા રોકાણ કરવા માંગો છો. જો પોતાની જમીન છે તો માત્ર થોડા લાખમાં ડેરી ખોલી શકો છો. જો જમીન ખરીદો છો અથવા તેને લીઝ પર લો છો, તો આ કામ તમને થોડો ખર્ચ કરી શકે છે. ગાય ખરીદવાની વાત કરીએ તો તમે 3 થી 5 લાખ રૂપિયામાં આરામથી 5 થી 6 ગાયો ખરીદીને ડેરી શરૂ કરી શકો છો. શરૂઆતમાં, આ કામ નાના સ્તર પર કરી શકો છો. પરંતુ જ્યારે તમે સારી કમાણી કરવાનું શરૂ કરો છો ત્યારે તેને મોટા સ્તરે કરી શકો છો.
સબસિડી: ડેરી ફાર્મ ખોલવા માટે સરકાર તરફથી પણ મદદ મળી રહી છે. કેન્દ્ર અને ઘણી રાજ્ય સરકારો નાના પાયાના ઉદ્યોગ વર્ગમાં આ માટે લોન આપે છે. જો 10 થી વધુ ગાય અથવા ભેંસ સાથે ડેરી ફાર્મ ખોલો છો, તો સરકાર તરફથી આર્થિક સહાય પણ મળી શકે છે. કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયની ડેરી ઉદ્યોગ સાહસિકતા વિકાસ યોજના હેઠળ 2.5 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન ઉપલબ્ધ છે. સરકાર આ લોન પર 25 ટકા સબસિડી પણ આપે છે. આ યોજનામાં અનામત વર્ગના ઉદ્યોગસાહસિકો માટે 33 ટકા સુધીની સબસિડીની જોગવાઈ છે. ડેરી ફાર્મ ખોલતા પહેલા સંપૂર્ણ માહિતી એકઠી કરો. આના પર તમે જિલ્લા કૃષિ કેન્દ્ર પાસેથી પૂરતી મદદ મેળવી શકો છો. ઉપરાંત, જિલ્લા કૃષિ અધિકારી અથવા બ્લોક એગ્રીકલ્ચર ઓફિસરની મદદ લઈ શકો છો.
જૈવિક ખાતર: ગાયનું છાણ ખાતર તરીકે ખૂબ જ ઉપયોગી છે. તે વૃદ્ધિને ઉત્તેજક છે. વિદેશીઓ ગાયના છાણનું મહત્વ સારી રીતે સમજી ચૂક્યા છે. આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે ઘણા દેશોએ ગાયના છાણમાંથી બનેલા જૈવિક ખાતરનો પુષ્કળ પ્રમાણમાં ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું છે. તેમની પાસે પૂરતું ગાયનું છાણ ઉપલબ્ધ ન હોવાથી તેઓએ ભારતમાંથી ગાયના છાણમાંથી બનાવેલ ઓર્ગેનિક ખાતર આયાત કરવાનું શરૂ કર્યું છે.
