ETV Bharat / bharat

શા માટે ગુજરાતીઓ રમે છે ગરબા, જાણો તેનો ઈતિહાસ

નવરાત્રી શરૂ થઈ ગઈ છે. દેશના અલગ-અલગ ભાગોમાં નવરાત્રીની (navratri in gujarat) ઉજવણી અલગ-અલગ રીતે કરવામાં આવે છે. ઘણા વિસ્તારોમાં પંડાલનું આયોજન કરવામાં આવે છે, ઘણા વિસ્તારોમાં ઘરોમાં ઘટ પૂજા કરીને આ તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. મધ્ય ભારતમાં દુર્ગા પંડાલો, પશ્ચિમ બંગાળમાં કાલી પૂજા અને ગુજરાતમાં ગરબા સૌથી વધુ ધ્યાન આકર્ષિત કરે છે.

author img

By

Published : Sep 30, 2022, 11:51 AM IST

શા માટે ગુજરાતીઓ રમે છે ગરબા, જાણો તેનો ઈતિહાસ
શા માટે ગુજરાતીઓ રમે છે ગરબા, જાણો તેનો ઈતિહાસ

ન્યુઝ ડેસ્ક: જો કે હવે દેશના અન્ય રાજ્યોમાં પણ ગરબા થવા લાગ્યા છે, પરંતુ ગરબાનો ખરો રંગ ગુજરાતમાં જ દેખાય છે. રંગબેરંગી ચણીયા ચોળી, સેંકડો અને હજારો લોકો એક જ તાલમાં ગરબા કરે છે. જે નૃત્ય કરે છે તે પણ તેનો આનંદ લે છે અને જે તેને જુએ છે તે પણ. પણ આ ગરબા ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થયાએ વિશે થોડું જાણીએ ?

ગુજરાતમાં શા માટે થાય છે ગરબા: નવરાત્રિમાં મા દુર્ગાની પૂજા થાય છે એ તો બધા જાણે છે. જીવનમાં સુખ-સમૃદ્ધિ જળવાઈ રહે તે માટે તેમને પ્રસન્ન કરવાના પ્રયત્નો કરવામાં આવે છે. ગરબો અથવા ગરબા શબ્દ સંસ્કૃત શબ્દ ગર્ભદીપ પરથી આવ્યો છે. તેને સ્ત્રીના ગર્ભનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. ગોળાકાર છિદ્રો સાથેના વાસણો ગરબો તરીકે ઓળખાય છે. તેની સ્થાપના કરવામાં આવે છે અને દેવીને પ્રસન્ન કરવા માટે ગરબાની આસપાસ નૃત્ય કરવામાં આવે છે અને આ નૃત્યને ગરબા (why do gujaratis playing garba) કહે છે. મધ્યમાં મૂકવામાં આવેલો ગરબો જીવનનું પ્રતિક છે.

ગુજરાતના ગરબા વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત: વડીલો તેની પાછળ એક પૌરાણિક કથા પણ કહે છે. તે કહે છે કે, એક સમય એવો હતો જ્યારે મહિષાસુર નામના રાક્ષસે આખી દુનિયામાં તબાહી મચાવી દીધી હતી. તેને વરદાન મળ્યું હતું કે, કોઈ સ્ત્રી તેને મારી શકશે નહીં અને દેવતાઓ પણ તેને હરાવી શકશે નહીં. પછી દેવતાઓ મદદ માટે વિષ્ણુ પાસે ગયા. ઘણી ચર્ચા થઈ, અને પછી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશે તેમની શક્તિઓનું સંયોજન કર્યું, જેના કારણે શક્તિ એટલે કે દુર્ગાનો અવતાર થયો. મહિષાસુર સાથે સતત નવ દિવસ સુધી લડ્યા બાદ દુર્ગાએ તેનો વધ કર્યો. આનાથી મહિષાસુરના અત્યાચારનો અંત આવ્યો. ગુજરાતના ગરબા વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. અહીં ગરબા જોવા માટે દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે.

ન્યુઝ ડેસ્ક: જો કે હવે દેશના અન્ય રાજ્યોમાં પણ ગરબા થવા લાગ્યા છે, પરંતુ ગરબાનો ખરો રંગ ગુજરાતમાં જ દેખાય છે. રંગબેરંગી ચણીયા ચોળી, સેંકડો અને હજારો લોકો એક જ તાલમાં ગરબા કરે છે. જે નૃત્ય કરે છે તે પણ તેનો આનંદ લે છે અને જે તેને જુએ છે તે પણ. પણ આ ગરબા ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થયાએ વિશે થોડું જાણીએ ?

ગુજરાતમાં શા માટે થાય છે ગરબા: નવરાત્રિમાં મા દુર્ગાની પૂજા થાય છે એ તો બધા જાણે છે. જીવનમાં સુખ-સમૃદ્ધિ જળવાઈ રહે તે માટે તેમને પ્રસન્ન કરવાના પ્રયત્નો કરવામાં આવે છે. ગરબો અથવા ગરબા શબ્દ સંસ્કૃત શબ્દ ગર્ભદીપ પરથી આવ્યો છે. તેને સ્ત્રીના ગર્ભનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. ગોળાકાર છિદ્રો સાથેના વાસણો ગરબો તરીકે ઓળખાય છે. તેની સ્થાપના કરવામાં આવે છે અને દેવીને પ્રસન્ન કરવા માટે ગરબાની આસપાસ નૃત્ય કરવામાં આવે છે અને આ નૃત્યને ગરબા (why do gujaratis playing garba) કહે છે. મધ્યમાં મૂકવામાં આવેલો ગરબો જીવનનું પ્રતિક છે.

ગુજરાતના ગરબા વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત: વડીલો તેની પાછળ એક પૌરાણિક કથા પણ કહે છે. તે કહે છે કે, એક સમય એવો હતો જ્યારે મહિષાસુર નામના રાક્ષસે આખી દુનિયામાં તબાહી મચાવી દીધી હતી. તેને વરદાન મળ્યું હતું કે, કોઈ સ્ત્રી તેને મારી શકશે નહીં અને દેવતાઓ પણ તેને હરાવી શકશે નહીં. પછી દેવતાઓ મદદ માટે વિષ્ણુ પાસે ગયા. ઘણી ચર્ચા થઈ, અને પછી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશે તેમની શક્તિઓનું સંયોજન કર્યું, જેના કારણે શક્તિ એટલે કે દુર્ગાનો અવતાર થયો. મહિષાસુર સાથે સતત નવ દિવસ સુધી લડ્યા બાદ દુર્ગાએ તેનો વધ કર્યો. આનાથી મહિષાસુરના અત્યાચારનો અંત આવ્યો. ગુજરાતના ગરબા વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. અહીં ગરબા જોવા માટે દેશ-વિદેશથી લોકો આવે છે.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.