અમદાવાદ: વૈશાખ હિન્દુ કેલેન્ડરનો બીજો મહિનો છે. આજથી વૈશાખ માસનો પ્રારંભ થઈ રહ્યો છે. જે 5મી મેના રોજ પૂર્ણ થશે. વૈશાખ મહિનામાં ઘણા મોટા ઉપવાસના તહેવારો આવે છે. શિવ શંકર જ્યોતિષ અને સંશોધન કેન્દ્રના આચાર્ય શિવકુમાર શર્માના જણાવ્યા અનુસાર વૈશાખ મહિનાની શરૂઆત થતાં જ વ્રત અને તહેવારોની પ્રક્રિયા પણ શરૂ થઈ જશે. વૈશાખ મહિનાનો પ્રથમ વ્રત (વૈશાખ મહિનો 2080) એ સંકષ્ટી ચતુર્થી વ્રત છે. જે 9મી એપ્રિલે પડી રહી છે. વૈશાખ મહિનામાં ઘણા મોટા ઉપવાસ અને તહેવારો આવે છે. જણાવી દઈએ કે વૈશાખ મહિનામાં આવતા મુખ્ય વ્રત અને તહેવારો અને તેમનું મહત્વ.
- 9મી એપ્રિલે સંકષ્ટી ચતુર્થી વ્રત
- 13મી એપ્રિલે કાલાષ્ટમી
- 14 એપ્રિલે માસિક કૃષ્ણ જન્માષ્ટમી, બૈસાખી, મેષ સંક્રાંતિ
- 16મી એપ્રિલે વરુથિની એકાદશી
- 17મી એપ્રિલે પ્રદોષ વ્રત
- 18 એપ્રિલે શિવ ચતુર્દશી વ્રત
- 19મી એપ્રિલે શ્રાદ્ધ અમાવસ્યા
- 20મી એપ્રિલ અમાવસ્યાના રોજ સ્નાન દાન
- 22 એપ્રિલે અક્ષય તૃતીયા
- 23મી એપ્રિલે વિનાયક ચતુર્થી ઉપવાસ
- 25મી એપ્રિલે સૂરદાસ જયંતિ
- 27મી એપ્રિલે ગંગા સપ્તમી
- 29મી એપ્રિલ સીતા નવમી
- 1લી મે 2023ના રોજ મોહિની એકાદશી
- 4 મે 2023 ના રોજ નરસિંહ જયંતિ
- બુદ્ધ પૂર્ણિમા, 5 મે 2023 ના રોજ વૈશાખ પૂર્ણિમા
16 એપ્રિલ (રવિવાર) વરુથિની એકાદશી
વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીને વરુતિની એકાદશી કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે વરુથિની એકાદશીનું વ્રત કરવાથી દુઃખોમાંથી મુક્તિ મળે છે. સાથે જ નિયમ પ્રમાણે પૂજા કરવાથી જીવનમાં ખુશીઓ આવે છે.
17 એપ્રિલ (સોમવાર) પ્રદોષ વ્રત
સોમવાર ભગવાન શિવનો ખૂબ પ્રિય દિવસ છે. પ્રદોષ વ્રતના દિવસે શિવ ઉપાસનાનું ખૂબ મહત્વ છે. સોમ પ્રદોષનું વ્રત કરવાથી ભગવાન શિવની કૃપા વરસે છે અને અટકેલા કાર્યો પૂરા થાય છે. ભગવાન શિવને આશુતોષ કહેવામાં આવે છે. આશુતોષ એટલે કે જે સરળતાથી પ્રસન્ન થાય છે. સોમ પ્રદોષનું વ્રત કરવાથી ધન, સમૃદ્ધિ અને વાણીમાં કુશળતા પ્રાપ્ત થાય છે.
22 એપ્રિલ (શનિવાર) અક્ષય તૃતીયા
વૈશાખ મહિનાના શુક્લ પક્ષની ત્રીજી તિથિને અક્ષય તૃતીયા કહેવામાં આવે છે. અક્ષય તૃતીયાને અખા તીજ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અક્ષય તૃતીયાને શુભ કાર્ય કરવા માટે શુભ માનવામાં આવે છે. અક્ષય તૃતીયા પર નવું કાર્ય શરૂ કરવાથી લાભની સાથે સફળતા પણ મળે છે.
27 એપ્રિલ (ગુરુવાર) ગંગા સપ્તમી
એવી માન્યતા છે કે ગંગા સપ્તમીના દિવસે ગંગામાં સ્નાન કરવાથી દરેક પ્રકારના પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને કષ્ટોમાંથી પણ મુક્તિ મળે છે. જીવનમાં સફળતા મળે છે, તેની સાથે સામાજિક પ્રતિષ્ઠા પણ વધે છે.
29 એપ્રિલ (શનિવાર) સીતા નવમી
સીતા નવમીના દિવસે જો સીતા માની વિધિ-વિધાનથી પૂજા કરવામાં આવે તો જીવનના તમામ દુ:ખ દૂર થઈ જાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઘરની સ્ત્રીઓ સીતા નવમીના દિવસે પૂજા અને ઉપવાસ કરે છે, તો તેમને સૌભાગ્ય મળે છે અને તેમના પતિનું આયુષ્ય લાંબુ થાય છે.
5 એપ્રિલ (શુક્રવાર) વૈશાખ પૂર્ણિમા
સનાતન ધર્મમાં વૈશાખ પૂર્ણિમાનું વિશેષ મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. બુધ પૂર્ણિમા પણ વૈશાખ પૂર્ણિમાના દિવસે છે. વૈશાખ પૂર્ણિમાના દિવસે દાનનું વિશેષ મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. આ દિવસે દાન કરવાથી અનેકગણું ફળ મળે છે. વૈશાખ પૂર્ણિમાનું વ્રત કરવાથી પરેશાનીઓ દૂર થાય છે.
