- અભ્યાસનું નામ પબ્બી-રેટી ટેરર 2021 આપવામાં આવ્યું
- અભ્યાસમાં આઠ દેશ ભાગ લેશે
- કશ્મીરનાં વિવાદને સમસ્યાનું મુખ્ય કારણ બતાવ્યું
- જેએટીઇ પબ્બી-એન્ટિટેરર -2021 ની ડિઝાઇન તૈયાર કરવામાં આવી
નવી દિલ્હીઃ આ વર્ષે એસસીઓ મિલેટ્રી એક્સસાઇઝ પાકિસ્તાનમાં જવા થઇ રહી છે. આ અભ્યાસનું નામ પબ્બી-રેટી ટેરર 2021 આપવામાં આવ્યું છે જો કે અત્યારસુધી નક્કી નથી થઇ રહ્યું કે ભારતીય સેના આ અભ્યાસમાં ભાગ લેશે કે નહિ. આ અભ્યાસ પાકિસ્તાનનાં પબ્બી વિસ્તારમાં થવા જઇ રહ્યો છે, જે ખેબર પખ્તૂનખ્તા પ્રાંતમાં છે. આ અભ્યાસમાં આઠ દેશ ભાગ લેશે. શક્તિશાળી રાષ્ટ્રો વચ્ચે મધ્ય એશિયા અને દશિણ એશિયામાં આ એક ગ્રેટ ગેમ માનવામાં આવે છે. કારણ કે પાકિસ્તાનનાં પીએમ ઇમરાન ખાન અને પાકિસ્તાન સેના પ્રમુખ જનરલ જાવેદ બાજવાએ બુધવાર અને ગુરુવારે ઇસ્લામાબાદ સુરક્ષા સંવાદનાં હાલનાં નિવેદનમાં આ બંને ક્ષેત્રને જોડ્યા છે. ખાન અને જનરલ બાજવા બંનેએ દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયાની બિનઉપયગી ક્ષમતાને રેખાંકિત કરી છે. જે સ્થિર ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધમાં ગર્ભિત હતી અને જે માટે કશ્મીરનાં વિવાદને સમસ્યાનું મુખ્ય કારણ બતાવ્યું હતું.
પાકિસ્તાનના પબ્બીમાં થશે આયોજન
પરંતુ સવાલ એ છે કે શું રશિયા-ચીન જોડાણ ભારતને એસસીઓમાંથી હાંકી કાઢવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે? સંભાવના પ્રબળ હોવાથી ભારત તેમાં ભાગ લેવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. એસસીઓના સભ્ય દેશોએ સંયુક્ત આતંકવાદ વિરોધી કવાયત (જેઆઈટી) માટેની યોજના શરૂ કરી તે પહેલાં પાકિસ્તાને 2021 પહેલા તાશ્કંદમાં એસસીઓ-રેટ્સના મુખ્ય મથક પર એક પ્રતિનિધિમંડળ મોકલ્યું હતું. જ્યાં તેણે 23-24 ફેબ્રુઆરી 2021 ના રોજ પ્રારંભિક માહિતી સબમિટ કરી હતી અને જેએટીઇ પબ્બી-એન્ટિટેરર -2021 ની ડિઝાઇન તૈયાર કરવામાં આવી હતી.
સામૂહિક નિર્ણયની અવગણના કરવામાં આવી
પબ્બી નૌશેરા જિલ્લામાં સ્થિત છે અને પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનૂહા પ્રાંતની રાજધાની પેશાવરથી લગભગ 20 કિમી દૂર છે. ભારત પાસે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પરિષદ સચિવાલય (એનએસસીએસ) છે જે એસસીઓના મામલાઓને વહેવાર કરે છે. એક ભારતીય સત્તાવાર સૂત્રએ ઇટીવી ઈન્ડિયાને જણાવ્યું હતું કે એસસીઓ-રેટ્સ કવાયત હાથ ધરવાનો સામૂહિક નિર્ણય તાશ્કંદ, ઉઝબેકિસ્તાનમાં લેવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં એસસીઓનું મુખ્ય મથક છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે ભારતીય પ્રતિનિધિઓ એસસીઓના મુખ્ય મથક પર મુકાયા છે.
છેલ્લું આયોજન રશિયામાં થયું હતું
યુરોસીયામાં રાજકીય, આર્થિક, લશ્કરી સહયોગ, સંકલન અને એકતાના હેતુ માટે ચીન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગીસ્તાન, રશિયા અને તાજિકિસ્તાન દ્વારા 2001 માં એસસીઓની રચના કરવામાં આવી હતી. એસસીઓમાં હવે ભારત, પાકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન સહિત આઠ સંપૂર્ણ સભ્યો છે. SCO-RATS ની બહુપક્ષીય કવાયત, બે વર્ષમાં એકવાર યોજાઇ, છેલ્લે 22-29 Augustગસ્ટ 2018 ના રોજ રશિયાના ચેલાઇબિન્સ્કમાં યોજાઇ હતી. જ્યાં ભારત અને પાકિસ્તાન બંનેએ ભાગ લીધો હતો.
રશિયા અને ચીનનું જોડાણ થઇ રહ્યુ છે
ભારતે અમેરિકા સાથએ અભૂતપૂર્વ સૈન્ય અને રણનૈતિક સંબંધો વિકસિત કર્યા છે. સાથે જ ઓસ્ટ્રેલિયા અને જાપાન સહિત અન્ય સભ્યો સાથે ક્વાડમાં એક મહત્વપૂર્ણ સભ્ય બની ગયા છે. ક્વાડની વધતી ચીની શક્તિ અને ક્ષેત્રમાં વધતા પ્રભાવ વિરુધ્ધ ભારતીય મહાસાગર અને પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં અમેરિકા અને પશ્ચિમી હિતની રક્ષા અને સંરક્ષણ કરવાના પ્રયત્ન કરે છે. આ ઉપરાંત રશિયા વિરુધ્ધ બાઇડેન પ્રેસીડેન્સીનાં આક્રમક વલણે રશિયા અને ચીનને નજીક લાવવાનું કામ કર્યું છે.
રશિયાએ ભારતની શાંતિની પહેલને અટકાવી
ભારત અને રશિયા દ્વિપક્ષી સંબંધે પારંપારિક રુપથી ગરમ મિજાજથી ચાલી રહ્યો છે. આ નિશ્ચિતરૂપથી મોટો બદલાવ છે. તાજતરના રિપોર્ટંમાં રશિયા વિશે વાત કરવામાં આવી છે, જેણે અફઘાનિસ્તાનની સમસ્યાને જાણીજોઇને સુધારવા માટે ભારતની પહેલને રોકવામાં આવી છે. કારણ કે, અફઘાનના મુદ્દા પર ભારતની પહેલનો મતલબ અમેરિકી દાંવને મજબૂત બનાવવું પડશે. વિશેષપણે 8 ડિસેમ્બર 2020 એ રશિયા વિદેશ પ્રધાન સર્ગેઇ લાવરોવે તેને ધીમી કરવાના પ્રયત્ન કર્યા હતા.
આ પણ વાંચોઃ ભારત-પાકિસ્તાનની બેઠક સિંધુ જળ કરાર પર શરૂ થઈ
પશ્ચિમી દેશો પોતાના હિતોની દેખભાળ કરી રહ્યા છે
હાલમાં, ભારતની તરફેણમાં પશ્ચિમી દેશોની સતત આક્રમક નીતિનો હેતુ તે છે કે તેઓ ભારતને પ્રોત્સાહન આપવા પ્રયાસ કરી રહ્યા છે અને તેને ચીન વિરોધી શિબિરમાં શામેલ કરશે. કહેવાતી 'ક્વાડ' એક વિશેષ વ્યૂહરચના હેઠળ બનાવવામાં આવી છે. જ્યારે તે જ સમયે પશ્ચિમ ભારત સાથે ભાગીદારી અને વિશેષાધિકાર સંબંધોને નબળા બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે.
ક્વાડના સૂચિતાર્થ શું છે
ક્વાડ ખૂલ્લેઆમ ચીન વિરોધી વલણ અપનાવે છે આ માટે રશિયા અને ચીન તાત્કાલિક ફોટોમાં આવી ગયા છે. ભારત અને ચીન દ્વિપક્ષીય સંબંધ નાજૂક છે કારણ કે પૂર્વ લદાખમાં એશિયાની બે સૌથી મોટી મહાશક્તિ વચ્ચે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર ગતિરોધ ચાલુ છે. સીમા રેખા પર ગલવાન ઘાટીની ઘટના સાથે આ ક્ષેત્રમાં એક અભૂતપૂર્વ પ્રદર્શન જોવા મળ્યું હતું. જે દાયકાઓમાં બે પડોશીઓ વચ્ચેની સૌથી ભીષણ હિંસકની ઘટનાના સાક્ષી બન્યા.
આ પણ વાંચોઃ ભારત અને ચીન વચ્ચે આ અઠવાડિયે કમાન્ડર સ્તરની વાતચીત થવાની શક્યતા
ભારત તેના સરહદ વિસ્તારનું માળખાગત વિકાસ કરી રહ્યું છે. ચીન આક્રમક રીતે તેના બેલ્ટ એન્ડ રોડ પહેલ (બીઆરઆઈ) નો અમલ કરી રહ્યું છે, જેમાં ભારતને વ્યૂહાત્મક રીતે ઘેરી લેવાની સંભાવના છે
