અમદાવાદઃ હિંદુ ધર્મમાં માનનારા લોકો ઘણા ધાર્મિક તહેવારો ધામધૂમથી ઉજવે છે. મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર પણ તેમાંથી એક છે. મહાશિવરાત્રી એ ભગવાન શિવનો મુખ્ય તહેવાર છે. તે તેમના લગ્નની ઉજવણી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર માઘ ફાગુન કૃષ્ણ પક્ષ ચતુર્દશીના રોજ ઉજવવામાં આવે છે.
આ દિવસથી સૃષ્ટિની થઈ હતી શરૂઆત: પૌરાણિક કથાઓમાં, મહાશિવરાત્રીની ઉજવણી સંબંધિત ઘણી વાર્તાઓનું વર્ણન છે, જે હિન્દુ ધર્મના લોકો માને છે. કેટલાક ધર્મશાસ્ત્રો કહે છે કે આ દિવસથી સૃષ્ટિની શરૂઆત થઈ. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર આ દિવસે અગ્નિલિંગના ઉદય પછી સૃષ્ટિની શરૂઆત થઈ હતી. ત્યારથી શિવનો આ મહાન ઉત્સવ ઉજવવામાં આવે છે.
સમગ્ર વિશ્વમાં ભારે ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છેઃ બીજી બાજુ, અન્ય એક વાર્તા અનુસાર, ભગવાન શિવના લગ્ન માઘ ફાગુન કૃષ્ણ પક્ષ ચતુર્દશીના રોજ દેવી પાર્વતી સાથે થયા હતા. તેથી જ તેને મહાશિવરાત્રી કહેવામાં આવે છે. જો કે, એક વર્ષમાં કુલ 12 શિવરાત્રીઓ આવે છે, જેમાં મહાશિવરાત્રીને સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીનો પવિત્ર તહેવાર ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં ભારે ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે.
કાશ્મીરમાં મહાશિવરાત્રીઃ જેઓ કાશ્મીર શૈવ ધર્મમાં માનતા હોય છે તેઓ આ તહેવાર દરરોજ રાત્રે અને બોલચાલમાં 'હેરાથ' અથવા 'હેરાથ' તરીકે ઉજવે છે. કાશ્મીરી બ્રાહ્મણો માટે આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે. તે દરેક ઘરમાં શિવ અને પાર્વતીના લગ્ન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તે મહાશિવરાત્રીની ઉજવણીના 3-4 દિવસ પહેલા શરૂ થાય છે અને તે પછીના બે દિવસ સુધી ચાલુ રહે છે.
કાશીમાં મહાશિવરાત્રીઃ કાશી વિશ્વનાથ અને બૈજનાથ ધામના મંદિરોમાં મહાશિવરાત્રી નિમિત્તે વિશેષ પૂજા સાથે શિવની શોભાયાત્રા કાઢવામાં આવે છે. અહીં મહાશિવરાત્રીનું મહત્વ એટલા માટે છે કારણ કે તે શિવ અને શક્તિના મિલનની રાત્રિ છે. આ દિવસે, શિવના ભક્તો આખો દિવસ ઉપવાસ રાખે છે અને તેમના આરાધ્ય બાબા ભોલેનાથની પૂજા કરે છે. મંદિરોમાં દિવસભર જલાભિષેકનો કાર્યક્રમ ચાલે છે, જ્યારે રાત્રે શિવ વિવાહ થાય છે.
આ પણ વાંચોઃ Mahashivratri 2023: મહાશિવરાત્રિ પર ભગવાન શિવને ચઢાવો આ વસ્તુઓ, તેમના વિના પૂજા અધૂરી છે
મધ્ય ભારતમાં મહાશિવરાત્રીઃ મધ્ય ભારતમાં શિવ અનુયાયીઓ મોટી સંખ્યામાં છે. આ તહેવાર ઉજ્જૈનના મહાકાલેશ્વર મંદિર તેમજ અન્ય મોટા શિવ મંદિરોમાં ખૂબ જ ધાર્મિક ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે મંદિરોમાં લાખો લોકોની ભીડ જામે છે. આ ઉપરાંત ઓમકારેશ્વર મહાદેવ, નાગેશ્વર મહાદેવ, ભીમાશંકર મહાદેવ, ઘૃષ્ણેશ્વર મહાદેવ અને ત્ર્યંબકેશ્વર મહાદેવના મંદિરોમાં વિશેષ કાર્યક્રમો યોજાય છે.
દક્ષિણ ભારતમાં મહાશિવરાત્રીઃ આંધ્રપ્રદેશ, કર્ણાટક, કેરળ, તમિલનાડુ અને તેલંગાણામાં તમામ મોટા મંદિરો તેમજ પેગોડાઓમાં મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર વિશેષ રીતે ઉજવવામાં આવે છે. આંધ્રપ્રદેશના મલ્લિકાર્જુન અને રામેશ્વરમમાં ભવ્ય કાર્યક્રમ યોજવામાં આવે છે અને મંદિરોને ભવ્ય રીતે સજાવીને મહાશિવરાત્રીની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
બાંગ્લાદેશમાં મહાશિવરાત્રીઃ ભારતના ઘણા પડોશી દેશોમાં પણ મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. બાંગ્લાદેશમાં હિન્દુ પરિવારના લોકો મહાશિવરાત્રી ઉજવે છે. એવું કહેવાય છે કે ઘણા બાંગ્લાદેશી હિન્દુઓ આ ખાસ દિવસે ચંદ્રનાથ ધામ (ચટગાંવ)ની મુલાકાત લે છે. બાંગ્લાદેશી હિન્દુઓ માને છે કે જે સ્ત્રી આ દિવસે ઉપવાસ કરે છે અને પૂજા કરે છે તેને સારો પતિ અને પુરુષને સારી પત્ની મળે છે. આ કારણથી મહાશિવરાત્રીના દિવસે આ મંદિરમાં ભારે ભીડ જામે છે.
નેપાળમાં મહાશિવરાત્રીઃ નેપાળના પશુપતિનાથ મંદિરમાં મહાશિવરાત્રીનો તહેવાર ભવ્ય રીતે ઉજવવામાં આવે છે. મહાશિવરાત્રીના અવસરે કાઠમંડુના પશુપતિનાથ મંદિરમાં ભક્તોની ભારે ભીડ ઉમટી પડે છે. આ પ્રસંગે ભારતની સાથે અન્ય ઘણા દેશોના લોકો અને યોગીઓ આ મંદિરમાં આવે છે અને વિશેષ પૂજા કરે છે.
