નવી દિલ્હી : સુપ્રીમ કોર્ટના જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડે (Justice DY Chandrachud 50th Chief Justice of India) આજે દેશના 50મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે પદ સંભાળ્યું છે. જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડને આજે બુધવારે સવારે રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે શપથ (Oath administered by President) લેવડાવ્યા હતા. તેઓ CJI UU લલિતનું સ્થાન લેશે, જેઓ આજે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. અગાઉ 6 નવેમ્બરે CJI UU લલિતને ઔપચારિક ઔપચારિક બેંચની રચના કરીને વિદાય આપવામાં આવી હતી.
પિતા વાયવી ચંદ્રચુડ 16મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ હતા : જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડના પિતા યશવંત વિષ્ણુ ચંદ્રચુડ વાયવી ચંદ્રચુડ દેશના 16મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ હતા. વાયવી ચંદ્રચુડનો કાર્યકાળ 22 ફેબ્રુઆરી 1978થી 11 જુલાઈ 1985 સુધી લગભગ સાત વર્ષ સુધી ચાલ્યો હતો. CJIનો આ અત્યાર સુધીનો સૌથી લાંબો કાર્યકાળ છે. તેમના પુત્ર જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ તેમના પિતાની નિવૃત્તિના 37 વર્ષ બાદ CJI બન્યા છે. સુપ્રીમ કોર્ટના ઈતિહાસમાં આ પહેલું ઉદાહરણ છે કે પિતા પછી પુત્ર પણ CJI બનશે.
જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડના ચુકાદાઓ : જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડના ચુકાદાઓ લોકપ્રિય રહ્યા છે. જેમાં વર્ષ 2018માં લગ્નેતર સંબંધોને (વ્યભિચાર કાયદો) બરતરફ કરવાનો નિર્ણય સામેલ છે. 1985માં, તત્કાલિન CJI વાયવી ચંદ્રચુડની બેન્ચે સૌમિત્ર વિષ્ણુ કેસમાં IPCની કલમ 497ને સમર્થન આપતાં કહ્યું હતું કે, સંબંધ રાખવા માટે બળજબરી કરનાર પુરુષ છે સ્ત્રી નહીં. ડીવાય ચંદ્રચુડે 2018 ના ચુકાદામાં 497 ને ફગાવી દીધા હતા અને કહ્યું હતું કે, 'વ્યભિચાર કાયદો મહિલાઓની તરફેણમાં લાગે છે, પરંતુ વાસ્તવમાં તે મહિલા વિરોધી છે. પરિણીત સંબંધમાં પતિ-પત્ની બંનેની સમાન જવાબદારી હોય છે, તો પછી પતિ કરતાં એકલી પત્નીએ શા માટે વધુ દુઃખ સહન કરવું જોઈએ? વ્યભિચાર પરની શિક્ષાત્મક જોગવાઈ એ બંધારણ હેઠળ સમાનતાના અધિકારનું પરોક્ષ ઉલ્લંઘન છે કારણ કે તે પરિણીત પુરુષો અને વિવાહિત સ્ત્રીઓને અલગ રીતે વર્તે છે.'
ઘણા સીમાચિહ્નરૂપ ચુકાદાઓમાં સામેલ છે : જસ્ટિસ ચંદ્રચુડનો જન્મ 11 નવેમ્બર 1959ના રોજ થયો હતો અને 13 મે 2016ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે ઉન્નત થયા હતા. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ ઐતિહાસિક ચુકાદાઓ આપનાર અનેક બંધારણીય બેન્ચ અને સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચનો ભાગ રહી ચૂક્યા છે. તેમાં અયોધ્યા જમીન વિવાદ, આઈપીસીની કલમ 377 હેઠળ સમલૈંગિક સંબંધોને અપરાધ જાહેર કરવા, આધાર યોજનાની માન્યતા સાથે સંબંધિત બાબતો, સબરીમાલા મુદ્દો, સેનામાં મહિલા અધિકારીઓને કાયમી કમિશન, ભારતીય નૌકાદળમાં મહિલા અધિકારીઓને કાયમી કમિશનનો સમાવેશ થાય છે.
જાણો ન્યાયિક સફર વિશે : જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ 29 માર્ચ 2000થી 31 ઓક્ટોબર 2013 સુધી બોમ્બે હાઈકોર્ટના જજ હતા. તે પછી તેઓ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત થયા. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડને જૂન 1998માં બોમ્બે હાઈકોર્ટ દ્વારા વરિષ્ઠ વકીલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા અને તે જ વર્ષે વધારાના સોલિસિટર જનરલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
દિલ્હી અને હાર્વર્ડમાં કર્યો અભ્યાસ : રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં સેન્ટ સ્ટીફન્સ કોલેજમાંથી અર્થશાસ્ત્રમાં બીએ ઓનર્સ કર્યા પછી, તેણે કેમ્પસ લો સેન્ટર, દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી એલએલબી અને હાર્વર્ડ લો સ્કૂલ, યુએસએમાંથી ફોરેન્સિક સાયન્સમાં એલએલએમ અને ડોક્ટરેટ કર્યું.
