નવી દિલ્હી : જમ્મુ અને કાશ્મીરને અગાઉના રાજ્યને વિશેષ દરજ્જો આપતી બંધારણની કલમ 370 નાબૂદ કરવાને પડકારતી અરજીઓ પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી ચાલી રહી છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી.વાય. ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ ન્યાયાધીશોની બંધારણીય ખંડપીઠ જમ્મુ અને કાશ્મીરના અગાઉના રાજ્યના વિશેષ દરજ્જાને રદ કરવા અને તેને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિભાજીત કરવાના 2019 ના રાષ્ટ્રપતિના આદેશને પડકારતી અરજીઓ પર દૈનિક ધોરણે સુનાવણી કરશે.
-
#WATCH | "We are hopeful of getting justice. We are here on behalf of the people of J&K with the hope that we can prove that what happened on August 5, 2019 was unconstitutional and illegal," says National Conference leader Omar Abdullah, in Delhi.
— ANI (@ANI) August 2, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
Supreme Court will hear a… pic.twitter.com/pdckbZZ9oK
">#WATCH | "We are hopeful of getting justice. We are here on behalf of the people of J&K with the hope that we can prove that what happened on August 5, 2019 was unconstitutional and illegal," says National Conference leader Omar Abdullah, in Delhi.
— ANI (@ANI) August 2, 2023
Supreme Court will hear a… pic.twitter.com/pdckbZZ9oK#WATCH | "We are hopeful of getting justice. We are here on behalf of the people of J&K with the hope that we can prove that what happened on August 5, 2019 was unconstitutional and illegal," says National Conference leader Omar Abdullah, in Delhi.
— ANI (@ANI) August 2, 2023
Supreme Court will hear a… pic.twitter.com/pdckbZZ9oK
આ બેન્ચ કરશે સુનાવણી : જસ્ટિસ સંજય કિશન કૌલ, જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના, જસ્ટિસ બી.આર. ગવઈ અને જસ્ટિસ સૂર્યકાંતનો પણ સમાવેશ થાય છે. બેન્ચ સોમવાર અને શુક્રવાર સિવાય 2 ઓગસ્ટથી આ મામલે સતત સુનાવણી કરશે. આજની સુનાવણીમાં, અરજદાર પક્ષે કોર્ટ દ્વારા નિયુક્ત નોડલ કાઉન્સેલ મારફત બંધારણીય બેંચ સમક્ષ એક નોંધ રજૂ કરી છે, જેમાં જણાવ્યું છે કે મૌખિક દલીલો માટે લગભગ 60 કલાકનો સમય લાગશે. વરિષ્ઠ વકીલ કપિલ સિબ્બલે ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની અને જસ્ટિસ એસ કે કૌલ, જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના, જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ અને જસ્ટિસ સૂર્યકાંતની બનેલી પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચ સમક્ષ અરજદારોની દલીલો શરૂ કરી હતી.
કેસની સુનાવણી શરૂ થતાં પાંચ વર્ષ લાગ્યા : સિબ્બલ મોહમ્મદનું પ્રતિનિધિત્વ કરી રહ્યા છે. અકબર લોને કહ્યું કે એ ઐતિહાસિક છે કે આ કેસની સુનાવણી શરૂ થતાં પાંચ વર્ષ લાગ્યા અને પાંચ વર્ષ સુધી જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કોઈ પ્રતિનિધિ લોકશાહી નહોતી. તેમણે પ્રશ્ન કર્યો કે શું આ રીતે વિસ્તારના લોકોની ઈચ્છાશક્તિનો નાશ થઈ શકે છે? સિબ્બલે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ભારતમાં J&Kનું એકીકરણ નિર્વિવાદ હતું, તે નિર્વિવાદ છે, અને તે હંમેશા નિર્વિવાદ રહેશે - જે આપેલ છે. સિબ્બલે દલીલ કરી હતી કે લોકશાહી પુનઃસ્થાપિત કરવાની આડમાં આપણે લોકશાહીનો 'નાશ' કર્યો છે. J&K એ ઐતિહાસિક રીતે યુનિયનમાં એકીકૃત થયેલા રજવાડાઓથી વિપરીત એક અનન્ય સંબંધનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને પૂછ્યું કે શું આપણે આ રીતે બે સાર્વભૌમ શાસકો વચ્ચેના અનોખા સંબંધોને સમાપ્ત કરી શકીએ છીએ.
આ સુનાવણીમાં રાજકરણ નહિ આવે : સુનાવણી દરમિયાન એક તબક્કે સિબ્બલે એમ પણ કહ્યું હતું કે, "હું રાજકારણને વચ્ચે લાવવા માંગતો નથી, હું નામ લેતાં જ બીજી બાજુ કહેશે કે ના, ના, નેહરુને તેની સાથે કોઈ લેવાદેવા ન હતી, મારે નથી. ઇચ્છો, અહીં રાજકારણમાં પ્રવેશ કરો... રાજકારણ નહીં, હું આવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ વિષય પર કોઈ હંગામો કરવા માંગતો નથી. રાજ્યપાલે જમ્મુ અને કાશ્મીર એસેમ્બલીને જૂન 2018 થી સસ્પેન્ડ કરી દીધી હતી જ્યારે સત્તામાં રહેલા એક પક્ષની પીછેહઠ થઈ હતી. આ સંબંધ એક પ્રક્રિયા દ્વારા રાતોરાત બદલાઈ ગયો હતો જે ગેરબંધારણીય હતો અને બંધારણની મૂળભૂત વિશેષતાઓનું પાલન કરવું જોઈએ. કટોકટી, બાહ્ય આક્રમકતા સિવાય તેઓ લોકોના મૂળભૂત અધિકારોને સ્થગિત કરી શકે નહીં. આ કેસમાં સુનાવણી ચાલી રહી છે.
દલીલો રજૂ કરવામાં આવશે : નોંધપાત્ર રીતે, સુનાવણી દરમિયાન, વરિષ્ઠ વકીલો કપિલ સિબ્બલ, ગોપાલ સુબ્રમણ્યમ, રાજીવ ધવન, દુષ્યંત દવે, શેખર નાફડે, દિનેશ દ્વિવેદી, ઝફર શાહ, સી.યુ. સિંઘ, પ્રશાંતો ચંદ્ર સેન, સંજય પરીખ, ગોપાલ શંકરનારાયણન, ડૉ. મેનકા ગુરુસ્વામી, નિત્યા રામકૃષ્ણન, પી.વી. સુરેન્દ્રનાથ કેસમાં અરજદારો અને અન્ય હસ્તક્ષેપકર્તાઓ વતી દલીલો રજૂ કરવામાં આવશે. જ્યારે, એટર્ની જનરલ આર. વેંકટરામણી અને સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા મુખ્યત્વે કેન્દ્ર સરકારનું પ્રતિનિધિત્વ કરશે.
બંધારણીય મુદ્દા પર કોઈ અસર થશે નહીં ; કોર્ટે રિટર્ન તૈયાર કરવા અને 27 જુલાઇ પહેલા ફાઇલ કરવા માટે અરજદારો અને સરકાર માટે એક-એક વકીલની નિમણૂક કરી અને સ્પષ્ટ કર્યું કે આ તારીખ પછી કોઈ દસ્તાવેજ સ્વીકારવામાં આવશે નહીં. પ્રોસ્પેક્ટસ કોર્ટને તથ્યોને ઝડપથી સમજવામાં મદદ કરવા માટે સમગ્ર કેસનો સારાંશ આપે છે. ખંડપીઠે કહ્યું હતું કે 5 ઓગસ્ટ, 2019 ના નોટિફિકેશન પછી જમ્મુ અને કાશ્મીરના અગાઉના રાજ્યની સ્થિતિના સંદર્ભમાં સોમવારે કેન્દ્ર દ્વારા દાખલ કરાયેલ એફિડેવિટનો પાંચ જજોની બંધારણીય બેન્ચ દ્વારા સુનાવણી કરવામાં આવતા બંધારણીય મુદ્દા પર કોઈ અસર થશે નહીં.
લોકો હજી પણ 370ને સ્વિકારતા નથી : આ અરજી પર નેશનલ કોન્ફરન્સના નેતા ઓમર અબ્દુલ્લાએ દિલ્હીમાં કહ્યું, 'અમને ન્યાય મળવાની આશા છે. અમે અહીં જમ્મુ અને કાશ્મીરના લોકો વતી આ આશા સાથે આવ્યા છીએ કે અમે સાબિત કરી શકીએ કે 5 ઓગસ્ટ, 2019 ના રોજ જે થયું તે ગેરબંધારણીય અને ગેરકાયદેસર હતું.
