નવી દિલ્હી: કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે લોકસભામાં ક્રિમિનલ પ્રોસિજર બિલ 2022 (Criminal Procedure Identification Bill 2022) રજૂ કર્યું હતુ. તેમણે કહ્યું કે આ બિલ દ્વારા સરકાર કોર્ટને મદદ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. શાહે કહ્યું કે આ બિલમાં એવી જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે, જેનાથી દોષિત ઠરાવના દરમાં વધારો થશે, એટલે કે આરોપો હેઠળ દોષિત ઠરાવવામાં આવશે તે કોર્ટમાં અસરકારક રીતે કરવામાં આવશે. ગુનામાં વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓના ઉપયોગ અને કાયદાને ઉમેરવાના આધુનિક પ્રયાસોનો ઉલ્લેખ કરતા શાહે કહ્યું (Debate in Union Home Minister Amit Shah Lok Sabha) હતું કે, કાયદાનો એકમાત્ર હેતુ ગુનેગારને સજા આપવી અને સુધારો કરવાનો છે.
આ પણ વાંચો: આસામ-મેઘાલય સાથે છ સ્થળોએ સરહદ વિવાદ ઉકેલ્યા, શાહે કહ્યું, પૂર્વોત્તર માટે ઐતિહાસિક દિવસ
કાયદા પંચના અહેવાલ: શાહે બિલ રજૂ કરતી વખતે તેમના પ્રારંભિક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે, તેમણે અજય મિશ્રા ટેની દ્વારા બિલ રજૂ કરતી વખતે ઘણા સાંસદોનો વાંધો સાંભળ્યો હતો, પરંતુ તેઓ ખાતરી આપી રહ્યા છે કે કોઈની સાથે અન્યાય કરવામાં આવશે નહીં. તેમણે કહ્યું કે આ બિલને એકલતામાં ન જોવું જોઈએ. શાહના મતે જેલ મેન્યુઅલમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવશે અને આ બિલમાંથી બનેલા કાયદાને તેની સાથે સમજવા જોઈએ. શાહે કહ્યું કે બિલ તૈયાર કરતી વખતે કાયદા પંચના અહેવાલનું પણ પૂરતું ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું છે.
કેશવાનંદ ભારતી વિરુદ્ધ ભારત સરકારના કેસ: આ પછી, ચર્ચાની શરૂઆત કરતા કોંગ્રેસના સાંસદ મનીષ તિવારીએ કહ્યું કે 1920માં તત્કાલિન બ્રિટિશ સરકારે લોકોને ડરાવવા માટે કાયદો બનાવ્યો હતો. તેમના દ્વારા અસહકાર આંદોલન અને સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામને નબળો પાડવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તિવારીએ કહ્યું કે અંગ્રેજોની સામ્રાજ્યવાદી સરકારે લોકોને ડરાવવાના તમામ પ્રયાસો કર્યા. તિવારીએ કેશવાનંદ ભારતી વિરુદ્ધ ભારત સરકારના કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે બંધારણની મૂળ ભાવના બદલી શકાતી નથી.
આ બિલને લાંબા પાછું લાવવાની જરૂર: આ પછી બીજેપી સાંસદ વીડી રામે બિલના સમર્થનમાં પોતાનો અભિપ્રાય આપ્યો. તેમણે કહ્યું કે અપરાધમાં થયેલા વધારાને જોતા તપાસ એજન્સીઓ માટે દોષ સાબિત કરવો પડકારરૂપ બની ગયું છે. તેમણે કહ્યું કે તપાસ એજન્સીઓને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવવાનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય છે. તેમણે કહ્યું કે આ બિલને લાંબા સમય સુધી પાછું લાવવાની જરૂર છે. ભાજપના સાંસદ વીડી રામ ઝારખંડની પલામુ બેઠક પરથી ચૂંટાયેલા લોકસભા સાંસદ છે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે વીડી રામ પૂર્વ પોલીસ અધિકારી પણ છે. તેમણે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે જો તપાસ અધિકારી કહે છે કે આરોપીએ તપાસ દરમિયાન સેમ્પલ આપવા પડશે તો તેનાથી માનવ અધિકારનું ઉલ્લંઘન થતું નથી. આવી સ્થિતિમાં વિપક્ષી સાંસદોની આશંકા પાયાવિહોણી છે.
બિલના સમર્થનમાં ગૃહ રાજ્ય પ્રધાનની દલીલઃ તમને જણાવી દઈએ કે 28 માર્ચે ગુનેગારોને કડક સજા સાથે સંબંધિત એક બિલ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. સરકાર માને છે કે વધુ વિગતો મેળવવાથી દોષિત ઠરવાનો દર વધશે અને ગુનેગારોને પકડવા માટે તપાસકર્તાઓને સુવિધા મળશે. જો કે કોંગ્રેસ અને અન્ય કેટલાક વિપક્ષી સભ્યોએ તેનો ઉગ્ર વિરોધ કર્યો હતો. કોંગ્રેસ અને કેટલાક અન્ય વિપક્ષી સભ્યોએ બિલની રજૂઆત પર મતોના વિભાજનની માંગ કરી હતી. મતદાનમાં બિલને રજૂ કરવાની મંજૂરી આપવાની તરફેણમાં 120 અને વિરોધમાં 58 મત પડ્યા હતા.
આ પણ વાંચો: કેન્દ્ર સરકારની ભેટ: ચંદીગઢના કર્મચારી પર કેન્દ્રીય સેવા નિયમ લાગુ, નિવૃત્તિની ઉંમર પણ વધી
વર્તમાન અધિનિયમને લાગુ થયાને 102 વર્ષ : ક્રિમિનલ પ્રોસિજર આઇડેન્ટિફિકેશન બિલ 2022 કોઈપણ રીતે મનસ્વી નથી: બિલ રજૂ કરતા, ગૃહ રાજ્ય પ્રધાન અજય કુમાર મિશ્રાએ કહ્યું હતું કે, વર્તમાન અધિનિયમને લાગુ થયાને 102 વર્ષ થઈ ગયા છે. તેમણે કહ્યું કે માત્ર ફિંગરપ્રિન્ટ્સ અને ફૂટપ્રિન્ટ્સ લેવાની પરવાનગી આપવામાં આવી હતી. જ્યારે હવે નવી ટેક્નોલોજી આવી ગઈ છે અને આ સુધારાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું, આ નાનું બિલ છે. આનાથી તપાસ એજન્સીઓને મદદ મળશે અને દોષિત ઠેરવવામાં પણ વધારો થશે. કાયદા મંત્રાલય અને તમામ સંબંધિત પક્ષો સાથે લાંબી ચર્ચા બાદ આ બિલ લાવવામાં આવ્યું છે. વિપક્ષના સભ્યોના વાંધાના જવાબમાં મિશ્રાએ કહ્યું હતું કે વર્તમાન દરખાસ્ત કોઈપણ રીતે મનસ્વી નથી.
