હૈદરાબાદ : લવિંગ દરેક માટે ઘણી રીતે ફાયદાકારક છે, પછી તે પુરુષોના રોગો હોય કે સ્ત્રીઓ-બાળકોની સમસ્યાઓ. વરિષ્ઠ આયુર્વેદિક ડૉક્ટર ડૉ.રાજેશ શર્મા (Dr Rajesh Sharma Ayurvedic doctor Bhopal) જણાવે છે કે લવિંગ (Clove benefits) ના ફાયદા નીચે મુજબ છે- પેટનો ગેસ, ઉલટી, લોહીની વિકૃતિઓ, શ્વાસ સંબંધી ફેફસાના રોગ, ક્ષય રોગ, દાંતના દુઃખાવા અને પુરુષોના સેક્સ રોગોમાં પણ રાહત મળે છે. લવિંગના ગુણોનો (Clove properties) ઉપયોગ ખૂબ જ નિયંત્રિત માત્રામાં કરવો જોઈએ.
લવિંગના સ્વાસ્થ્ય (Health benefits of Clove) લાભો.
લવિંગનું સેવન ફાયદાકારક : મજબૂત સુગંધ સાથે લવિંગ એ આપણા રસોડામાં જોવા મળતો સ્થાયી મસાલો છે, જેમાં ઔષધીય ગુણો પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. આટલું જ નહીં શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાથી લઈને અનેક પ્રકારના દર્દ અને રોગોમાં લવિંગનું સેવન ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. એલોપેથી હોય, નેચરોપથી હોય, આયુર્વેદ હોય કે ઘરેલું ઉપચાર હોય, લવિંગના ઔષધીય ગુણો બધામાં જાણીતા અને માનવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો : શું તમને ખબર છે આયુર્વેદમાં હળદરના પ્રકાર કેટલા ?
લવિંગની કળી ફાયદાકારક : થોડા વર્ષો પહેલા, આર્જેન્ટિનાની યુનિવર્સિટી ઓફ બ્યુનોસ આયર્સ (University of Buenos Aires in Argentina) માં હાથ ધરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું હતું કે લવિંગનું તેલ E. coli અને Staphylococcus ચેપના બેક્ટેરિયાને (Bacteria of infections like E coli and Staphylococcus) મારવામાં ખૂબ જ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. સંશોધનમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે માત્ર લવિંગનું તેલ (Clove oil) જ નહીં, પરંતુ લવિંગની કળી (Clove bud) પણ સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. તબીબો અને નિષ્ણાતોનું એવું પણ માનવું છે કે લવિંગમાં આવા તત્વો મળી આવે છે, જે શરીરને અનેક પ્રકારની બીમારીઓ અને દર્દથી મુક્ત કરવાની ક્ષમતા જ નથી, પરંતુ શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને (Body immunity System improve) પણ મજબૂત બનાવે છે.
એલોપેથીમાં ફાયદાકારક : માત્ર આયુર્વેદમાં જ નહીં, આધુનિક એલોપેથીમાં પણ લવિંગને ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતોના મતે લવિંગને પોલિફીનોલના ખાસ સ્ત્રોતમાંથી એક માનવામાં આવે છે. પોલીફેનોલ્સ (Polyphenols) એ છોડમાંથી સૂક્ષ્મ પોષકતત્વો છે જે બ્લડ પ્રેશર અને કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. તેમાં બ્રોન્કોડિલેટર અને ઇમ્યુનોમોડ્યુલેટરી (Bronchodilator and Immunomodulatory) ગુણધર્મો પણ છે જે શ્વસન અને ફેફસા સંબંધિત સમસ્યાઓમાં રાહત આપી શકે છે. લવિંગમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ, પીડાનાશક ઘટક અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ (antioxidant, analgesic component and antibacterial properties) ગુણધર્મો પણ હોય છે.
આ પણ વાંચો : શું તમે જાણો છો, કાળુ લસણ સ્વાસ્થ્ય માટે છે કેટલું ફાયદાકારક...
લવિંગમાં વિટામિન : પોષક તત્વો વિશે વાત કરીએ તો, વિવિધ વેબસાઇટ્સ પર ઉપલબ્ધ ડેટા અનુસાર, લવિંગમાં વિટામિન B1, B2, B4, B6, B9, વિટામિન-C, બીટા-કેરોટિન, વિટામિન-K, પ્રોટીન, ઝિંક, સેલેનિયમ, રિબોફ્લેવિન, કોપર, નિયાસિન, ફોલેટ. થાઇમિન, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ અને ફાઇબર સહિત (vitamin B1, B2, B4, B6, B9, vitamin C, beta-carotene, vitamin K, protein, zinc, selenium, riboflavin, copper, niacin, folate. Other nutrients, including thiamin, carbohydrates and fiber) અન્ય પોષક તત્વો પણ મળી આવે છે.
લવિંગના ફાયદા અને ગેરફાયદા: ભોપાલના આયુર્વેદિક ડૉ. રાજેશ શર્મા (Dr Rajesh Sharma Ayurvedic doctor Bhopal) જણાવે છે કે લવિંગની અસર ગરમ છે અને તેના સેવનથી કફ-પિત્ત દોષ મટે છે. આ સિવાય તેના નિયંત્રિત માત્રામાં સેવન કરવાથી ભૂખ વધે છે, પેટમાં ગેસ, ઉલ્ટી-ઉબકા, લોહીની વિકૃતિઓ, શ્વાસ અને ફેફસાના રોગો, ક્ષય રોગ, દાંત અને પેઢાને લગતી સમસ્યાઓ અને પુરુષોના જાતીય સ્વાસ્થ્ય (stomach gas, vomiting-nausea, blood disorders, respiratory and lung diseases, tuberculosis, problems related to teeth and gums and many problems related to sexual health of men) સંબંધિત કેટલિય સમસ્યાઓમાં રાહત મળે છે.
નિયંત્રિત માત્રામાં લવિંગનું સેવન : ડૉ. રાજેશ (Dr. Rajesh) કહે છે કે લવિંગનો ઉપયોગ ખૂબ જ નિયંત્રિત માત્રામાં થવો જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે, લવિંગનું વધુ પડતું સેવન લોહીને પાતળું કરી શકે છે. તેનું વધુ સેવન કરવાથી કિડની અને લીવરને નુકસાન થઈ શકે છે. શરીરમાં એલર્જીનું જોખમ પણ હોઈ શકે છે. અમારા નિષ્ણાતોના મતે, નિયંત્રિત માત્રામાં લવિંગનું સેવન કરવાથી સ્વાસ્થ્ય પર ઘણા ફાયદા થઈ શકે છે.
લવિંગના કેટલાક ફાયદા નીચે મુજબ છે.
કિડનીને સ્વસ્થ રાખવામાં અને પેશાબ સંબંધી વિકૃતિઓ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
લવિંગનું તેલ મોંમાં પિરિઓડોન્ટલ પેથોજેન જેવા બેક્ટેરિયા સામે રક્ષણ કરવામાં સક્ષમ છે, જે પેઢાના ઇન્ફેક્શનનું કારણ માનવામાં આવે છે.
તેમાં યૂજિનોલ નામનું તત્વ હોય છે, જે દાંતને પ્લેક અને કેરીઝથી બચાવવામાં અને દાંત અને પેઢાના દુખાવાને ઓછો કરવામાં ફાયદાકારક છે. તે સાઇનસથી (sinus) રાહત અપાવવામાં પણ ફાયદાકારક છે. તેમજ તે અનેક પ્રકારની શારીરિક અને ત્વચા સંબંધિત સમસ્યાઓ સામે રક્ષણ આપવામાં સક્ષમ છે.
લવિંગમાં બળતરા વિરોધી (Antiinflammatory properties) ગુણો જોવા મળતા હોવાથી તેનો ઉપયોગ શરદી અને ઉધરસ જેવા ઈન્ફેક્શનની અસરને ઘટાડવામાં પણ ફાયદાકારક છે.
લવિંગનું માત્રામાં સેવન કરવાથી રાહત મળે છે. પેટ ફૂલવું, અપચો, ઝાડા, કબજિયાત, ગેસ અને ભૂખ ન લાગવી જેવી (digestive problems like flatulence, indigestion, diarrhea, constipation, gas and loss of appetite) પાચન સમસ્યાઓ. બીજી તરફ, લવિંગનું સેવન આપણા શરીરના ઉત્સેચકોને ઉત્તેજિત કરે છે, જે પાચન તંત્ર અને આંતરડાની તંદુરસ્તીને જાળવી રાખે છે.
લવિંગનું સેવન કરવાથી શરીરમાં શ્વેત રક્તકણોના નિર્માણમાં મદદ મળે છે, જે શરીરને ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
લવિંગનો ઉપયોગ શ્વાસની દુર્ગંધ ઘટાડે છે.
લવિંગના તેલમાં એન્ટિ-માઇક્રોબાયલ (Antimicrobial properties) ગુણો જોવા મળે છે. જે ત્વચાને પિમ્પલ્સ અને ખીલ જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે.
