વોશિંગ્ટન: અમેરિકી વિદેશ પ્રધાન એન્ટની બ્લિંકન ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગને મળ્યાના એક દિવસ બાદ જ રાષ્ટ્રપતિ જો બાઈડને શી જિનપિંગને સરમુખત્યાર ગણાવ્યા હતા. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિનું આ નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અમેરિકાની સરકારી મુલાકાતે છે. સોમવારે બેઇજિંગમાં ક્ઝી સાથે બ્લિંકનની મુલાકાત બે સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા વચ્ચેના તણાવપૂર્ણ સંબંધોને સુધારવાના પ્રયાસોનો એક ભાગ હતો. તેઓ શી જિનપિંગ સાથે મુલાકાત કરનાર ઉચ્ચ સ્તરીય યુએસ રાજદ્વારી છે.
ચીનનો જવાબ : મંગળવારે રાત્રે કેલિફોર્નિયામાં એક શિલાન્યાસ સમારોહમાં બાઈડને જણાવ્યું હતું કે, એક શંકાસ્પદ ચાઇનીઝ જાસૂસ બલૂન USમાં પ્રવેશ્યું હતું. તેને અમેરિકન ફાઇટર જેટ દ્વારા તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું. તાજેતરના આ બનાવથી શી જિનપિંગ તણાવ અને શરમ અનુભવે છે. ચીને બાઈડનના આ નિવેદનનો યોગ્ય જવાબ આપ્યો છે. રાષ્ટ્રપતિ જો બાઈડને શી જિનપિંગને સરમુખત્યાર કહ્યાના કથિત નિવેદનને ચીને અત્યંત 'વાહિયાત અને બેજવાબદાર' ગણાવ્યું છે.
શી જિનપિંગની મુશ્કેલીનું કારણ ત્યારે સામે આવ્યુ જ્યારે મેં જાસૂસી સાધનોથી ભરેલા બે બોક્સવાળા બલૂનને તોડી પાડ્યું. તેઓ જાણતા ન હતા કે તેઓ ત્યાં હતા. આ સરમુખત્યારો માટે ખૂબ જ શરમજનક વાત છે. જ્યારે તેઓ જાણતા નથી કે શું થયું છે.-- જો બાઈડન (રાષ્ટ્રપતિ,US)
રાજકીય ઉશ્કેરણી : ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા માઓ નિંગે બુધવારે જણાવ્યું હતું કે, બાઈડનનુ નિવેદન સંપૂર્ણપણે તથ્યો વિરુદ્ધ છે અને રાજદ્વારી પ્રોટોકોલનું ગંભીરપણે ઉલ્લંઘન કરે છે. આ ચીનની રાજકીય ગરિમાનું પણ ગંભીરપણે ઉલ્લંઘન કરે છે. આ એક સ્પષ્ટ રાજકીય ઉશ્કેરણી છે. માઓએ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું કે, ચીને બાઈડનના નિવેદન સામે સખત અસંતોષ અને વિરોધ વ્યક્ત કર્યો છે.
ચીનની દલીલ : માઓએ ચીનની દલીલને ફરી જણાવી કે, બલૂન હવામાન સંશોધન માટે હતું અને ભૂલથી ઉડાડવામાં આવ્યું હતું. તેઓએ વધુમાં કહ્યું કે, અમેરિકાએ આ મામલાને શાંત અને વ્યાવસાયિક રીતે સંભાળવો જોઈતો હતો. અમેરિકાએ હકીકતોને તોડી મરોડીને દર્શાવી છે. તથા આ ઘટનાને જાહેર કરવા માટે બળનો ઉપયોગ કર્યો છે.
ચીન-અમેરિકા સંબંધ : શી જિનપિંગે સોમવારે મીટિંગના પરિણામ બાદ જણાવ્યું હતું કે, થોડા અંશે પ્રગતિ થઈ છે. જ્યારે બ્લિંકને સંકેત આપ્યો હતો કે બંને પક્ષો વધુ વાટાઘાટો માટે ખુલ્લા છે. કારણ કે ઘણા મતભેદ યથાવત છે. બ્લિંકનની બેઇજિંગની મુલાકાત પાંચ વર્ષમાં ચીનમાં અમેરિકી રાજ્ય સચિવ દ્વારા પ્રથમ યાત્રા હતી. બંને દેશો વચ્ચે ઉચ્ચ સ્તરીય સંવાદની પુનઃશરૂઆત થઈ છે. બાઈડને વહીવટીતંત્રનો બેઇજિંગ સાથેનો સંબંધ સૌથી જટિલ અને પરિણામલક્ષી છે.
બાઈડન-શી જિનપિંગ મુલાકાત : મહિનાઓથી ચાલતા તણાવમાં તાજેતરના અઠવાડિયામાં બે લશ્કરી ઘટનાઓનો ઉમેરો થયો છે. ગયા નવેમ્બરમાં ઇન્ડોનેશિયામાં જી 7 સમિટ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિ તરીકે બાઈડન અને શી જિનપિંગ પ્રથમ વખત રૂબરૂ મળ્યા હતા. બ્લિન્કેનની સફરની જાહેરાત બાઈડન અને શી જિનપિંગ દ્વારા તેમની બેઠક પછી કરવામાં આવી હતી. તે મૂળ ફેબ્રુઆરીમાં નક્કી કરવામાં આવી હતી અને તેને એક મહત્વપૂર્ણ ફોલો-અપ તરીકે જોવામાં આવી હતી. જો કે, શંકાસ્પદ ચીની જાસૂસી ફુગ્ગાની ઘટના બાદ તેને મોકૂફ રાખવામાં આવી હતી.
