નવી દિલ્હી : નામિબિયા અને દક્ષિણ આફ્રિકાથી લાવવામાં આવેલા કેટલાક ચિત્તાઓની ચામડી પર રૂંવાટી દેખાવાથી ચિંતિત છે, જે તેમને ઉનાળા દરમિયાન શિયાળાથી રક્ષણ આપે છે, ભારત હવે ઉત્તર આફ્રિકાથી ચિત્તા લાવવાનું વિચારી રહ્યું છે. અધિકારીઓએ બુધવારે આ જાણકારી આપી. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ભારતમાં ચિત્તાઓને પુનઃસ્થાપિત કરવાની યોજનાના અમલીકરણના પ્રથમ વર્ષમાં સૌથી મોટો પડકાર એ છે કે કેટલાક ચિત્તાઓની ચામડી પરની રૂંવાટી ભારતીય ઉનાળા અને ચોમાસા દરમિયાન આફ્રિકન શિયાળા (જૂનથી સપ્ટેમ્બર) પહેલા વિકસિત થાય છે.
ચિત્તાના મોતનું કારણ આવ્યું સામે : એક વરિષ્ઠ વન અધિકારીએ કહ્યું કે, આફ્રિકન નિષ્ણાતોને પણ આની અપેક્ષા નહોતી. ચામડી પર રૂંવાટીની વૃદ્ધિ ઉપરાંત, ભારતમાં ઊંચા તાપમાન અને ભેજવાળા હવામાને ચિત્તાઓ માટે સમસ્યા વધારી છે, કારણ કે તેના કારણે તેમને ખંજવાળનો સામનો કરવો પડે છે, જેનાથી છુટકારો મેળવવા માટે તેઓ તેમની ગરદન જમીન અથવા ઝાડ પર ઘસશે. તેમણે કહ્યું કે આ કારણે તેમની ત્વચામાં ઘા થયા અને માખીઓએ તેમના ઘામાં ઈંડા મૂક્યા, જેના કારણે તેમને બેક્ટેરિયાનો ચેપ લાગ્યો અને ત્રણ દીપડાના મોત થયા હતા.
આફ્રિકાથી ચિત્તા આયાત કરાશે : ચિત્તા પ્રોજેક્ટ સાથે સંકળાયેલા એક અધિકારીએ નામ ન આપવાની વિનંતી કરતાં જણાવ્યું હતું કે, 'ઉત્તરી ગોળાર્ધમાં ઉત્તર અને ઉત્તર-પૂર્વ આફ્રિકામાં રહેતા ચિત્તાઓ ભારતીય પરિસ્થિતિઓને વધુ સારી રીતે અનુકૂલિત કરે તેવી શક્યતા છે. આ અંગે વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે, પરંતુ આપણે આફ્રિકાના આ ભાગમાં ચિત્તાઓની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવું પડશે. આપણે તેમની સંખ્યા, આરોગ્યની સ્થિતિ, પ્રજનન ચક્ર વગેરેનું વિશ્લેષણ કરવું પડશે. બ્રિટન અને અમેરિકા સહિત ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય નિષ્ણાતોએ કહ્યું કે તેઓએ ઉત્તર આફ્રિકાથી તેમના દેશમાં ચિત્તા આયાત કર્યા છે અને ભારતને પણ આવું કરવાની ભલામણ કરી છે. ચિતા પ્રોજેક્ટના વડા અને પર્યાવરણ મંત્રાલયમાં અધિક મહાનિદેશક (વન), એસ.પી. યાદવે કહ્યું, 'ભવિષ્યમાં ઉત્તર આફ્રિકાથી દીપડા લાવવાના વિચાર પર ચર્ચા થઈ રહી છે પરંતુ દીપડાની આગામી બેચ દક્ષિણ આફ્રિકાથી આવશે.'
રુવાટી વગરના ચિત્તા આવી શકે છે : ભારત દેશમાં એવા ચિત્તા લાવવાની યોજના ધરાવે છે કે જેની ત્વચા પર ગાઢ રૂંવાડા ઉગતા નથી અને તેની પાછળનું કારણ કેટલાક ચિત્તાઓમાં રૂંવાળું ચેપ છે જેના કારણે તેમાંથી ત્રણ મૃત્યુ પામ્યા છે. આ પછી અધિકારીઓએ તમામ દીપડાઓને પકડીને સારવાર માટે તેમના ઘેરામાં પાછા લાવવા પડ્યા હતા. અધિકારીએ કહ્યું કે નામીબિયા અને દક્ષિણ આફ્રિકા સિવાયના દેશોમાંથી ચિત્તા લાવવાનો વિચાર પ્રારંભિક તબક્કામાં છે અને તેના માટે ઘણી ચર્ચા અને કામની જરૂર છે. કુનોમાં તમામ દીપડાઓ હાલમાં મોટા ઘેરામાં છે અને ટૂંક સમયમાં જ તેને જંગલમાં છોડી દેવામાં આવશે. ચિત્તા ઐતિહાસિક રીતે ઉત્તર આફ્રિકામાં જોવા મળે છે, પરંતુ આ પ્રદેશમાં તેમની સંખ્યા ઝડપથી ઘટી રહી છે અને ઘણા ઉત્તર આફ્રિકાના દેશોમાં ચિત્તા લુપ્ત થઈ ગયા છે અથવા લુપ્ત થવાની આરે હોવાનું માનવામાં આવે છે.
