નવી દિલ્હી: કેલિફોર્નિયાના ઓકલેન્ડમાં જન્મેલી, માત્ર 20 વર્ષની લીલા મોટલી, 2022ના બુકર પ્રાઈઝના દાવેદારોમાં સામેલ થનારી સૌથી નાની વયની લેખિકા છે. હાલમાં શ્રેષ્ઠ નવલકથાની યાદીમાં સ્થાન મેળવનારી લીલાની નવલકથા 'નાઈટ ક્રોલિંગ'એ વિશ્વ સાહિત્યમાં સૌનું ધ્યાન ખેંચ્યું છે.
આ પણ વાંચો: જાણો નાગપંચમીના ધાર્મિક અને જ્યોતિષીય મહત્વ વિશે...
લીલા મોટલીની પ્રથમ નવલકથા છે: અમેરિકન પોલીસ તંત્રમાં ન્યાયની આશામાં અછૂત ગણાતા અશ્વેત લોકો અને સેક્સ વર્કરોને કેવા પ્રકારની હેરાનગતિનો સામનો કરવો પડે છે, તેના કાવતરા જેવું જ દુષ્ટ ચક્ર આ નવલકથામાં છે. વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી મહિલાઓમાંની એક, 'નાઈટક્રોલિંગ' (Nightcrawling) એ પ્રખ્યાત ટીવી પ્રસ્તુતકર્તા અને નિર્માતા ઓપ્રાહ વિન્ફ્રેની 'ઓપ્રાહ બુક ક્લબ'માં લીલા મોટલીની પ્રથમ નવલકથા છે. આ નવલકથા વાચકોને ઓકલેન્ડમાં રહેતી 17 વર્ષની કિયારા જ્હોન્સનની (Kiara Johnson) દુનિયામાં લઈ જાય છે, જ્યાં અશ્વેત સમાજના યુવા સમુદાયના આનંદ, આશાઓ અને ડર એક અલગ જ દુનિયા બનાવે છે. અશ્વેત લોકોના રક્ષણ માટે રચાયેલ ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમમાં કિયારા કેવી રીતે પોલીસ દ્વારા જાતીય હિંસાનો શિકાર બને છે, કેવી રીતે તેનો પોતાનો પરિવાર આ સિસ્ટમનો શિકાર બને છે, આ 'નાઈટક્રોલિંગ'ની કથામાં છે.
શું છે કહાની: જીવન ટકાવી રાખવાનો સંઘર્ષ કિયારાને ચાઇલ્ડ સેક્સ વર્કરમાં ફેરવે છે પરંતુ તેમ છતાં તે તેના પડોશમાં નવ વર્ષના નિરાધાર બાળકને ઉછેર કરે છે જેને તેની માતાએ ત્યજી દીધી છે. કિયારા આ સંઘર્ષ દરમિયાન અડગ રહે છે અને સિસ્ટમના જુલમ સામે ઝૂકવાનો ઇનકાર કરે છે. અને આ જ આ 'નાઈટ ક્રોલિંગ'ની (Nightcrawling) સુંદરતા છે, જેને લીલાએ એક અલગ શૈલીમાં કમ્પોઝ કરી છે. લેખકની કોમેન્ટ્રીમાં, લીલા મોટલી લખે છે કે, કેવી રીતે ઓકલેન્ડમાં પોલીસ અધિકારીની આત્મહત્યા પછી મળેલી એક નોંધે પોલીસ તંત્રમાં વધતા જાતીય શોષણના કૌભાંડનો પર્દાફાશ કર્યો અને તે કેવી રીતે તેની નવલકથાનું આયોજન બન્યું. તે લીલાની સંવેદનશીલ આંખો હતી, જેણે આ કૌભાંડના પડદા પાછળના કાળા-કાળા કિશોરના અદ્રશ્ય જુલમ, દર્દને જોયા અને સમજ્યા.
આ પણ વાંચો: LPGના ભાવમાં થયો ઘટાડો, જાણો કેટલો સસ્તો થયા ગેસ સિલિન્ડર
બે નવલકથાઓ લખી છે: 16 વર્ષની ઉંમરે ઓકલેન્ડની યુવા કવયિત્રી (Young poetess) તરીકે લીલાને પસંદ કરવામાં આવી હતી અને તેણીએ તેના 17મા જન્મદિવસ પહેલા 'નાઈટક્રોલિંગ' લખવાનું શરૂ કર્યું હતું. તેણે હાઈસ્કૂલ પાસ કરી ત્યાં સુધીમાં તેણે આ નવલકથાની સ્ક્રિપ્ટ લગભગ પૂરી કરી લીધી હતી. નાઈટક્રોલિંગ કદાચ તેની પ્રથમ પ્રકાશિત નવલકથા હશે, પરંતુ તેણે 14-15 વર્ષની ઉંમરે બે નવલકથાઓ લખી છે. લીલા મોટલી તેમના પિતા તેમજ નોબેલ પારિતોષિક વિજેતા ટોની મોરિસન, ટોની કેડ બામ્બારા, જેક્લીન વુડસન અને જેસામીન વોર્ડથી પ્રભાવિત છે અને હાલમાં તેમના પ્રથમ કવિતા સંગ્રહ પર કામ કરી રહી છે. લીલા એક સાહિત્યિક અને સર્જનાત્મક પરિવાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે, જ્યાં તેના પિતા જાણીતા નાટક લેખક છે. લીલાએ જ્યારથી તેની આંખો ખોલી ત્યારથી તેના પિતાને લખતા જોયા છે અને આનાથી તેણીને તેના કલાત્મક સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવા પ્રેરણા મળી છે.
બુકરની યાદીમાં સ્થાન મેળવ્યું: લીલા પહેલા બ્રિટિશ નવલકથાકાર જ્હોન મેકગ્રેગરે 2002માં સૌથી યુવા લેખક તરીકે બુકરની યાદીમાં સ્થાન મેળવ્યું હતું. તે સમયે તેમની પ્રથમ નવલકથા 'If Nobody Speaks of Remarkable Things' આ યાદીમાં સામેલ હતી. જો કે, બુકર પુરસ્કાર મેળવનાર સૌથી યુવા લેખકનું બિરુદ ન્યુઝીલેન્ડના એલેનોર કેટોન પાસે છે, જેમણે 2013માં તેમની નવલકથા ધ લ્યુમિનેરીઝ માટે 50,000 પાઉંડનું ઇનામ જીત્યું હતું. આ વખતે બુકર પ્રાઇઝની યાદીમાં સમાવિષ્ટ સાહિત્યકારોના નામની જાહેરાત 26 જુલાઈ, 2022ના રોજ કરવામાં આવી હતી અને સ્પર્ધાત્મક યાદી 6 સપ્ટેમ્બરે જાહેર કરવામાં આવશે. આ પછી 17 ઓક્ટોબરે લંડનના રાઉન્ડ હાઉસમાં બુકર પ્રાઈઝ વિજેતાના (Booker Prize Winner) નામની જાહેરાત કરવામાં આવશે.
