ETV Bharat / bharat

પુરુષોમાં વંધ્યત્વ શું છે અને તે થવાના કારણો કયા છે ?

વંધ્યત્વ શબ્દ સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ સાથે સંકળાયેલો છે. પરંતુ આ માન્યતા ખોટી છે. શું તમે જાણો છો પુરુષોમાં પણ વંધ્યત્વ હોઈ શકે છે અને વંધ્યત્વ કોઈ પુરુષ અને સ્ત્રીને લગતો મુદ્દો નથી. આનો અર્થ એ છે કે સ્ત્રી બાળક પેદા કરવા સક્ષમ હોય છતાં તેનો પાર્ટનર એટલે કે પતિ બાળક પેદા કરવા સક્ષમ નથી, એટલે કે એ પુરુષને વંધ્યત્વ છે.

what-is-male-infertility-and-what-are-its-causes
પુરુષોમાં વંધ્યત્વ શું છે અને તે થવાના કારણો કયા છે ?
author img

By

Published : Aug 10, 2020, 7:19 PM IST

ન્યૂઝ ડેસ્કઃ વંધ્યત્વ શબ્દ સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ સાથે સંકળાયેલો છે. પરંતુ આ માન્યતા ખોટી છે. શું તમે જાણો છો પુરુષોમાં પણ વંધ્યત્વ હોઈ શકે છે અને વંધ્યત્વ કોઈ પુરુષ અને સ્ત્રીને લગતો મુદ્દો નથી. આનો અર્થ એ છે કે સ્ત્રી બાળક પેદા કરવા સક્ષમ હોય છતાં તેનો પાર્ટનર એટલે કે પતિ બાળક પેદા કરવા સક્ષમ નથી, એટલે કે એ પુરુષને વંધ્યત્વ છે.

આ મુદ્દે રાહુલ રેડ્ડીએ વિગતવાર માહિતી આપી હતી, 'પુરુષ વંધ્યત્વનું એક સૌથી મોટું કારણ ઓછું વીર્ય અથવા નાદુરસ્ત શુક્રાણુ હોઈ શકે છે. તે સમજાવે છે કે વૃદ્ધાવસ્થા, અનિયમિત જીવનશૈલી, અતિશય તણાવ અથવા આનુવંશિકતાને લીધે, નર શરીર ઇંડાને ફળદ્રુપ બનાવવા માટે પૂરતા અથવા તંદુરસ્ત શુક્રાણુઓ ઉત્પન્ન કરવામાં અસમર્થ રહે છે. પુરુષ વંધ્યત્વના ત્રણ પ્રાથમિક કારણો હોઈ શકે છે; શરીરમાં શુક્રાણુઓનું ઓછું ઉત્પાદન, બિનઆરોગ્યપ્રદ શુક્રાણુઓ અને મિસ્પેન વીર્ય.'

આ મુદ્દાને ત્રણ ભાગોમાં વર્ગીકૃત કરી શકાય છે

એઝોસ્પર્મિયા: આ એક એવી સમસ્યા છે જેમાં પુરુષના વીર્ય (સમાગમ વખતે)માં ખૂબ જ ઓછા શુક્રાણુ હોય છે. જેનો અર્થ સ્ત્રી શરીરમાં ઇંડા આવશ્યક સ્થિતિમાં હોતા નથી. જેથી સ્ત્રી ગર્ભાવસ્થા માટે સક્ષમ થઈ શકતી નથી.

ઓલિગોસ્પર્મિયા: ડો. રેડ્ડી સમજાવે છે કે, આ એક એવી સમસ્યા છે જેમાં પુરુષની શુક્રાણુઓ હોવા જોઈએ તેના કરતાં ઓછા હોય છે. તેમના મતે, પુખ્ત વયના પુરુષની સામાન્ય વીર્યની ગણતરી વીર્યના મિલિલીટર દીઠ 15 મિલિયન વીર્ય કોષો હોવા જોઈએ અને આ સંખ્યામાં કોઈ ઘટાડો થાય તો વંધ્યત્વ થઈ શકે છે.

વેરીકોસેલ: વેરીકોસેલ એ શુક્રાણુના ઓછા ઉત્પાદન અથવા શુક્રાણુની ગુણવત્તામાં ઘટાડાનું સામાન્ય કારણ વંધ્યત્વ તરફ દોરી જાય છે. ત્યાં એક આનુવંશિક પરિબળ પણ છે જે હોર્મોનલ અસંતુલન કરે છે અને વંધ્યત્વ તરફ દોરી જાય છે.

લક્ષણો જેનાથી ચેતી જવું જોઈએ

  • શિશ્ન ઉત્થાનની સમસ્યા, ઓછી માત્રામાં વીર્ય
  • કામેચ્છામાં ઘટાડો થવો
  • વૃષણમાં દુખાવો, બળતરા થવી
  • પ્રોસ્ટેટ અથવા બીજી કોઈ જાતીય સમસ્યા
  • શિશ્ન, વૃષણને લગતી કોઈ સર્જરી કરાવી હોય

આરોગ્ય અને જીવનશૈલીનાં કારણો છે:

  • નશીલા પદાર્થનો ઉપયોગ
  • તમાકુ અને આલ્કોહોલનો વધુ પડતો ઉપયોગ
  • ભાવનાત્મક અને માનસિક મુદ્દાઓ
  • અતિશય તણાવ
  • મેદસ્વિતા
  • હતાશા

કયા સાવચેતી પગલા લઈ શકાય ?

  • તમાકુ અને આલ્કોહોલથી દૂર રહેવું
  • વજન ચેક કરતાં રહો
  • કોઈપણ પ્રકારના દવાનો ઉપયોગ ટાળો
  • વૃષણના ઓવરહિટીંગનું કારણ બની શકે તે ચીજોને ટાળો
  • ભારે જંતુનાશકો અને દૂષિત વાતાવરણથી દૂર રહો
  • તણાવ ઓછો કરવાનાં સમજદારી પૂર્વકના પગલાં લો

ન્યૂઝ ડેસ્કઃ વંધ્યત્વ શબ્દ સામાન્ય રીતે સ્ત્રીઓ સાથે સંકળાયેલો છે. પરંતુ આ માન્યતા ખોટી છે. શું તમે જાણો છો પુરુષોમાં પણ વંધ્યત્વ હોઈ શકે છે અને વંધ્યત્વ કોઈ પુરુષ અને સ્ત્રીને લગતો મુદ્દો નથી. આનો અર્થ એ છે કે સ્ત્રી બાળક પેદા કરવા સક્ષમ હોય છતાં તેનો પાર્ટનર એટલે કે પતિ બાળક પેદા કરવા સક્ષમ નથી, એટલે કે એ પુરુષને વંધ્યત્વ છે.

આ મુદ્દે રાહુલ રેડ્ડીએ વિગતવાર માહિતી આપી હતી, 'પુરુષ વંધ્યત્વનું એક સૌથી મોટું કારણ ઓછું વીર્ય અથવા નાદુરસ્ત શુક્રાણુ હોઈ શકે છે. તે સમજાવે છે કે વૃદ્ધાવસ્થા, અનિયમિત જીવનશૈલી, અતિશય તણાવ અથવા આનુવંશિકતાને લીધે, નર શરીર ઇંડાને ફળદ્રુપ બનાવવા માટે પૂરતા અથવા તંદુરસ્ત શુક્રાણુઓ ઉત્પન્ન કરવામાં અસમર્થ રહે છે. પુરુષ વંધ્યત્વના ત્રણ પ્રાથમિક કારણો હોઈ શકે છે; શરીરમાં શુક્રાણુઓનું ઓછું ઉત્પાદન, બિનઆરોગ્યપ્રદ શુક્રાણુઓ અને મિસ્પેન વીર્ય.'

આ મુદ્દાને ત્રણ ભાગોમાં વર્ગીકૃત કરી શકાય છે

એઝોસ્પર્મિયા: આ એક એવી સમસ્યા છે જેમાં પુરુષના વીર્ય (સમાગમ વખતે)માં ખૂબ જ ઓછા શુક્રાણુ હોય છે. જેનો અર્થ સ્ત્રી શરીરમાં ઇંડા આવશ્યક સ્થિતિમાં હોતા નથી. જેથી સ્ત્રી ગર્ભાવસ્થા માટે સક્ષમ થઈ શકતી નથી.

ઓલિગોસ્પર્મિયા: ડો. રેડ્ડી સમજાવે છે કે, આ એક એવી સમસ્યા છે જેમાં પુરુષની શુક્રાણુઓ હોવા જોઈએ તેના કરતાં ઓછા હોય છે. તેમના મતે, પુખ્ત વયના પુરુષની સામાન્ય વીર્યની ગણતરી વીર્યના મિલિલીટર દીઠ 15 મિલિયન વીર્ય કોષો હોવા જોઈએ અને આ સંખ્યામાં કોઈ ઘટાડો થાય તો વંધ્યત્વ થઈ શકે છે.

વેરીકોસેલ: વેરીકોસેલ એ શુક્રાણુના ઓછા ઉત્પાદન અથવા શુક્રાણુની ગુણવત્તામાં ઘટાડાનું સામાન્ય કારણ વંધ્યત્વ તરફ દોરી જાય છે. ત્યાં એક આનુવંશિક પરિબળ પણ છે જે હોર્મોનલ અસંતુલન કરે છે અને વંધ્યત્વ તરફ દોરી જાય છે.

લક્ષણો જેનાથી ચેતી જવું જોઈએ

  • શિશ્ન ઉત્થાનની સમસ્યા, ઓછી માત્રામાં વીર્ય
  • કામેચ્છામાં ઘટાડો થવો
  • વૃષણમાં દુખાવો, બળતરા થવી
  • પ્રોસ્ટેટ અથવા બીજી કોઈ જાતીય સમસ્યા
  • શિશ્ન, વૃષણને લગતી કોઈ સર્જરી કરાવી હોય

આરોગ્ય અને જીવનશૈલીનાં કારણો છે:

  • નશીલા પદાર્થનો ઉપયોગ
  • તમાકુ અને આલ્કોહોલનો વધુ પડતો ઉપયોગ
  • ભાવનાત્મક અને માનસિક મુદ્દાઓ
  • અતિશય તણાવ
  • મેદસ્વિતા
  • હતાશા

કયા સાવચેતી પગલા લઈ શકાય ?

  • તમાકુ અને આલ્કોહોલથી દૂર રહેવું
  • વજન ચેક કરતાં રહો
  • કોઈપણ પ્રકારના દવાનો ઉપયોગ ટાળો
  • વૃષણના ઓવરહિટીંગનું કારણ બની શકે તે ચીજોને ટાળો
  • ભારે જંતુનાશકો અને દૂષિત વાતાવરણથી દૂર રહો
  • તણાવ ઓછો કરવાનાં સમજદારી પૂર્વકના પગલાં લો
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.