- હીમોફીલિયા એક દુર્લભ રોગ
- 10,000માંથી 1 વ્યક્તિને થાય છે આ રોગ
- હજુ સુધી કોઈ ચોક્ક્સ સારવાર નહીં
ન્યુઝ ડેસ્ક: હીમોફીલિયાએ એક દુર્લભ લોહીનો વિકાર છે હીમોફીલિયા એ બ્લડ ડિસઓર્ડર છે, જે આખી જીંદગી તમારી સાથે રહે છે. આ માટે કોઈ કાયમી ઇલાજ નથી. કોરોના સમયગાળામાં, અન્ય ગંભીર રોગોની સાથે, હિમોફિલિયાક દર્દીઓએ પણ ચિકિત્સકો અને આરોગ્ય સેવામાં કમીને ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. વર્લ્ડ હિમોફીલિયા ઓર્ગેનાઇઝેશનના પ્રમુખ સીઝર ગેરીડો કહે છે કે કોરોના સમયગાળામાં હિરોફીલિયાના દર્દીઓને પણ અન્ય રોગોના દર્દીઓની જેમ નિયમિત તબીબી તપાસ કરાવવાની તકલીફ હતી, જેના કારણે કેટલાક ગંભીર હિમોફીલિયાના કેસો સામે આવ્યા હતા. ETV Bharat સુખીભાવ તેના ખાસ વાચકો સાથે કેટલીક વિશેષ માહિતી શેર કરી રહ્યું છે.
હીમોફીલિયા એટલે શું?
હિમોફિલિયાએ લોહીથી સંબંધિત બિમારી છે જેમાં શરીરના જુદા જુદા ભાગોમાં સતત રક્તસ્રાવ થતો રહે છે. એવું નથી કે હિમોફિલિયા પીડિતોમાં નોંધપાત્ર પ્રમાણમાં રક્તસ્રાવ હોય છે, પરંતુ રક્તસ્રાવની અવધિ લાંબી હોઈ શકે છે. આ તબક્કે, દર્દીના લોહીમાં જરૂરી માત્રમાં લોહીના ગઠ્ઠા નથી બની શકતા ફ્લોટિંગ ક્લોટ્સ, એટલે કે લોહીના ગંઠાવાનું, લોહીમાં પ્રોટીન તરીકે કામ કરે છે, જે રક્તસ્રાવને નિયંત્રિત કરે છે. વર્લ્ડ ફેડરેશન ઓફ હિમોફીલિયા (WHF) ના અનુસાર હિમોફિલિયાએ સામાન્ય રોગ નથી, કારણ કે તે 10,000 લોકોમાંથી એકને થાય છે.
આ પણ વાંચો : ભારતમાં ક્રોનિક કિડની ડિસીઝનું સૌથી મોટું કારણ છે વજનવધારો
હિમોફિલિયા કેવી રીતે છે?
હિમોફિલિયાથી પીડિત લોકો સામાન્ય રીતે આ રોગ સાથે જ જન્મે છે. મૂળરૂપે, તે એક આનુવંશિક રોગ છે, જે માતાપિતાથી લઈને બાળકો સુધી પહોંચે છે. પરંતુ કેટલીકવાર એવા કેટલાક દુર્લભ કિસ્સા હોય છે કે જ્યાં પરિવારમાં હિમોફિલિયાનો કોઈ ઇતિહાસ ન હોય. વર્લ્ડ હિમોફીલિયા ઓર્ગેનાઇઝેશન મુજબ, કુટુંબમાં હિમોફિલિયાનો ઇતિહાસ ન હોય તેવા કિસ્સાઓને સ્પોરેડિક હિમોફીલિયા કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે લગભગ 30 ટકા લોકો એવા હોય છે જેમાં હિમોફિલિયાનું કારણ આનુવંશિક નથી હોતું. આ સામાન્ય રીતે વ્યક્તિના જનીનોમાં પરિવર્તનને કારણે થાય છે. કેટલાક સંજોગોમાં, વ્યક્તિમાં જન્મ બાદ હિમોફિલિયા ડિસઓર્ડર પણ થઈ શકે છે. આ સામાન્ય રીતે આધેડ અથવા વૃદ્ધ લોકો અને સ્ત્રીઓમાં જોવા મળે છે, જેમણે તાજેતરમાં બાળકને જન્મ આપ્યો છે અથવા તેમની ગર્ભાવસ્થાના અંતિમ તબક્કામાં જોવા મળે છે. લક્ષણો WHF દ્વારા સૂચવાયેલ હિમોફીલિયા 'A' અને 'B' ની કેટલીક લાક્ષણિકતાઓ નીચે મુજબ છે; સ્નાયુ અથવા સાંધામાં રક્તસ્રાવ. શરીરમાં ક્યાંય પણ કારણ વિના રક્તસ્ત્રાવ. કોઈ પણ ઇજાના કિસ્સામાં, દાંત બહાર આવે છે અથવા તૂટી જાય , અને શસ્ત્રક્રિયા પછી, સતત રક્તસ્ત્રાવ થાય છે. અકસ્માત પછી લાંબા સમય સુધી સતત રક્તસ્રાવ થવું, ખાસ કરીને માથામાં ઇજા બાદ રક્તસ્ત્રાવ થયા કરે છે.
રક્તસ્રાવના વિચિત્ર લક્ષણો
ઉત્તેજના સાથે સ્નાયુઓ અથવા સાંધામાં દુખાવો. સોજો. સ્નાયુઓમાં તીવ્ર પીડા અને જડતા. સ્નાયુઓ અથવા સાંધામાં કામ કરતી વખતે પીડા. સાંધા અથવા સ્નાયુઓમાં રક્તસ્રાવ સામાન્ય રીતે શરીરની અંદર થાય છે, પરંતુ કેટલાક ખાસ સંજોગોમાં તે શરીરની બહાર પણ થઈ શકે છે. તે સ્થાન જ્યાં સામાન્ય રીતે શરીરના બાહ્ય ભાગમાં સૌથી વધુ રક્તસ્રાવ જોવા મળે છે તે હાથનો આગળનો ભાગ, જનનાંગોની નજીક ઇલીઓપસોસ સ્નાયુ, જાંઘ અને પીંડીઓના સ્નાયુઓ છે. જો કોઈ ચોક્કસ સ્નાયુ સતત અથવા વારંવાર રક્તસ્રાવ કરે છે, તો તે ભાગના સ્નાયુને નુકસાન પહોંચાડે છે, પીડાની સ્થિતિનું કારણ બને છે. આ સાથે, આ સંજોગોમાં અર્થરાઇટિસ જેવી સમસ્યાઓનું જોખમ ઉભું છે.
આ પણ વાંચો : તંદુરસ્તી માટે શ્રેષ્ઠ શિયાળો અયોગ્ય-આહારને કારણે બિમારી પણ નોતરી શકે છે
તપાસ અને સારવાર
રક્ત પરીક્ષણમાં 8-9 ઘટકોના સ્તરને ચકાસીને હિમોફીલિયાનો ટેસ્ટ કરી શકાય છે. હીમોફીલિયાએ આજીવન સાથે રહેનાર રોગ છે. જો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માતામાં હિમોફિલિયાની સમસ્યા હોય, તો પછી બાળકના જન્મ પછી, એકવાર બાળકનો ટેસ્ટ કરવાવો જ જોઇએ. બાળજન્મના 9 થી 11 અઠવાડિયા પછી, અથવા ગર્ભાવસ્થાના 18 કે તેથી વધુ અઠવાડિયામાં ગર્ભના લોહીની તપાસ દ્વારા અથવા ક્રોનિક વાયરસ સેમ્પલિંગ (પીવીસી) દ્વારા આ ચકાસી શકાય છે. હાલમાં હિમોફિલિયાની આવી કોઈ સારવાર શક્ય નથી જેથી રોગ સંપૂર્ણપણે મટાડી શકાય. પરંતુ આ રોગને નિયંત્રણમાં રાખવો જરૂરી છે જેના માટે યોગ્ય સમયે યોગ્ય સારવાર લેવામાં આવે. જો હિમોફીલિયા પીડિતોને યોગ્ય સારવાર ન મળે તો તેમની સ્થિતિ ગંભીર થઈ શકે છે. તેથી તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે પીડિતોના સ્વાસ્થ્ય પર નિયમિત દેખરેખ રાખવામાં આવે અને તેઓની આરોગ્ય સમસ્યાઓ અંગે તેઓ નિયમિતપણે ડોક્ટરના સંપર્કમાં રહેવા જોઈએ અને તેમની સૂચના મુજબ દવાઓ લેવી જોઈએ.
