દેહરાદૂન (ઉત્તરાખંડ): વર્ષ 2023 ઉત્તરાખંડમાં વાઘ માટે અત્યાર સુધીનું સૌથી મુશ્કેલીભર્યું વર્ષ રહ્યું છે. ઉત્તરાખંડમાં છેલ્લા 5 મહિનામાં ઘણા વાઘના મોત થયા છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે વન વિભાગ આ મૃત્યુને સામાન્ય બતાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, પરંતુ સત્ય એ છે કે ઘણા વાઘના મોતનું કારણ ખૂબ જ સંવેદનશીલ છે. જેમાં વાઘ વચ્ચેના પરસ્પર સંઘર્ષને કારણે મૃત્યુ અને પોસ્ટમોર્ટમ દરમિયાન મૃત વાઘણના પેટમાં ખોરાક ન મળવાને કારણે મૃત્યુનો સમાવેશ થાય છે. જો કે આ સમગ્ર મામલે તપાસના આદેશ આપવામાં આવ્યા છે.
ઉત્તરાખંડના જંગલોમાં વાઘના સામ્રાજ્યને ખતરોઃ ઉત્તરાખંડે વાઘના સંરક્ષણ માટે લાંબા સમયથી પોતાનું રાજ જાળવી રાખ્યું છે. દેશમાં વાઘની સંખ્યાના સંદર્ભમાં ઉત્તરાખંડ ભલે ત્રીજા નંબરે છે, પરંતુ ગીચતાના સંદર્ભમાં રાજ્ય હજુ પણ પ્રથમ સ્થાને છે. જો કે દર 4 વર્ષે વાઘની વસ્તી ગણતરી દરમિયાન ઉત્તરાખંડમાંથી ચોંકાવનારા આંકડાઓ સામે આવ્યા છે, પરંતુ વર્ષ 2023 રાજ્યમાં વાઘ માટે મુસીબતનું આવ્યું છે. છેલ્લા 5 મહિનામાં વાઘના મૃત્યુના આંકડાને જોતા આ વાત કહેવામાં આવી રહી છે. સાથે જ જાણો રાજ્યમાં વાઘના મોત અંગે આંકડા શું કહે છે.
5 મહિનામાં 13 વાઘના મોતઃ રાજ્યમાં છેલ્લા 5 મહિનામાં 13 વાઘના મોત થયા છે. જેમાં કેટલાક વાઘ ખરાબ હાલતમાં મૃત જોવા મળ્યા હતા. આટલું જ નહીં, એક વાઘ જાળમાં ફસાયેલો જોવા મળ્યો હતો. કોર્બેટ પ્રશાસન તેનો ઈલાજ કરવાનો દાવો કરી રહ્યું છે. ઉત્તરાખંડ વન વિભાગના પીસીસીએફ વાઈલ્ડલાઈફ ડો. સમીર સિન્હાનું કહેવું છે કે સીસીએફ કુમાઉને રાજ્યમાં મૃત્યુ પામેલા વાઘની તપાસ કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. જો કે, તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે જે વાઘના મોત થયા છે તેમના મૃત્યુ અત્યારે સ્વાભાવિક જણાય છે. આવી સ્થિતિમાં, કોર્બેટમાં વાઘની સંખ્યાના સંદર્ભમાં જે મૃત્યુના આંકડા આવ્યા છે તે અસામાન્ય નથી.
વાઘ માટે બજેટની કોઈ કમી નથીઃ દેશભરમાં વાઘને બચાવવા અને સંરક્ષણ માટે પ્રોજેક્ટ ટાઈગર પણ ચલાવવામાં આવી રહ્યો છે. જે અંતર્ગત રાજ્યોને વાઘના સંરક્ષણ માટે મોટી રકમ આપવામાં આવે છે. વાઘના સંરક્ષણ માટે દેશમાં અત્યાર સુધીમાં 54 ટાઈગર રિઝર્વ પાર્કની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. આ ટાઈગર રિઝર્વ પાર્કમાં કોર્બેટનું સ્થાન ખૂબ મહત્વનું છે. દેશમાં ઘનતાની દ્રષ્ટિએ સૌથી વધુ વાઘની સંખ્યા ધરાવતો ઉદ્યાન કોર્બેટ છે. બાય ધ વે, કોર્બેટ ટાઇગર રિઝર્વને પ્રોજેક્ટ ટાઇગર હેઠળ અને રાજ્ય સરકાર તરફથી પણ મોટું બજેટ આપવામાં આવે છે. જેથી વાઘનું રક્ષણ પૂર્ણ કરી શકાય. ઉત્તરાખંડમાં કોર્બેટ ટાઈગર રિઝર્વ બજેટની દ્રષ્ટિએ પણ ટોચ પર છે, જુઓ આંકડા.
કોર્બેટના જંગલમાં 5 વાઘ માર્યા ગયા: આ રીતે, સરેરાશ, કેન્દ્ર અને રાજ્ય કોર્બેટ ટાઈગર રિઝર્વને જંગી બજેટ ફાળવે છે. આની અસર એ છે કે રાજ્યના કુલ 442 વાઘમાંથી 250 વાઘ એકલા કોર્બેટ ટાઇગર રિઝર્વ વિસ્તારમાં છે. ઉત્તરાખંડમાં વાઘની ગણતરી દરમિયાન દર વખતે ચોંકાવનારા આંકડા સામે આવ્યા છે. તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા આંકડાઓમાં શિવાલિક રેન્જમાં સૌથી વધુ 151 વાઘનો વધારો નોંધાયો છે. વર્ષ 2023ના 5 મહિનામાં 13 વાઘના મોતથી દરેકના કપાળ પર ચિંતાનો દોર આવ્યો. આમાં પણ એકલા કોર્બેટ વિસ્તારમાં 5 વખત મોત થયા છે. કેટલાક લોકો ભોજનના અભાવે તેમના મૃત્યુની વાત કરે છે, જ્યારે કેટલાક લોકોનું કહેવું છે કે વધુ સંખ્યાના કારણે તેમની વચ્ચે વર્ચસ્વની લડાઈ વધવાને કારણે મૃત્યુ થયું છે.
વન મંત્રીનો અપના રાગઃ ઉત્તરાખંડ સરકારના વન મંત્રી સુબોધ ઉનિયાલ તેને એક અલગ વ્યાખ્યા આપી રહ્યા છે. સુબોધ ઉનિયાલના મતે, જેમ મનુષ્યના જીવનનો સમય નિશ્ચિત હોય છે, તેવી જ રીતે પ્રાણીઓ પણ નિશ્ચિત સમય માટે જીવે છે. આ દરમિયાન, વૃદ્ધ હોવાને કારણે, તે પોતાનો શિકાર કરવામાં અસમર્થ છે. જેના કારણે તે પોતાનો જીવ ગુમાવે છે. જો કે તેઓ પણ આ સમગ્ર મામલાને ગંભીરતાથી લઈને તપાસ કરવાની વાત કરી રહ્યા હોવાનું જણાય છે. જણાવવામાં આવે છે કે તેનો તપાસ અહેવાલ મુખ્ય વન સંરક્ષક, કુમાઉ દ્વારા આપવામાં આવ્યો છે. તેમાં પણ આ વાઘના મોતને સામાન્ય ગણાવ્યું હતું. જો કે, આ બધું હોવા છતાં, સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં વાઘના મૃત્યુ પાછળના કારણો જાણવા માટે એક અભ્યાસ કરવામાં આવે તે જરૂરી છે, જેથી વાઘના મૃત્યુ પાછળના વાસ્તવિક કારણો જાણી શકાય.
