શ્રીનગર: નીરજા મટ્ટુ, બહુપક્ષીય વ્યક્તિત્વનું પર્યાયવાળું નામ છે, જે કાશ્મીરમાં શિક્ષણ અને અનુવાદના પ્રતીક તરીકે ઉભરી રહ્યુ છે. શ્રીનગરના એક પંડિત પરિવારમાં જન્મેલી તે તેના ભાઈ-બહેનોમાં સૌથી નાની છે. તેમના પિતા જે તે સમયે ડિગ્રી કોલેજમાં અંગ્રેજીના પ્રોફેસર હતા, તેમણે તેમને ઘરમાં શ્રેષ્ઠ શૈક્ષણિક વાતાવરણ પૂરું પાડ્યું હતું.
નીરજાએ અતૂટ ઉત્સાહ સાથે પોતાનો અભ્યાસ ચાલુ રાખ્યો: તે સમયે કાશ્મીરમાં કન્યા કેળવણી વિરુદ્ધ પ્રચલિત ધોરણો હોવા છતાં, નીરજાએ અતૂટ ઉત્સાહ સાથે પોતાનો અભ્યાસ ચાલુ રાખ્યો હતો. વિમેન્સ કોલેજમાંથી અંગ્રેજીમાં ડિગ્રી સાથે સ્નાતક થયા પછી, તેણે જમ્મુ અને કાશ્મીર યુનિવર્સિટીમાંથી એમએની ડિગ્રી મેળવીને પોતાનું શિક્ષણ આગળ વધાર્યું.
નીરજાએ પરિવાર તરફથી ટીકાઓનો સામનો કરવો પડ્યો: આ પછી તેમને શ્રીનગરની મહિલા કોલેજમાં લેક્ચરર તરીકે કામ કરવાની તક મળી. તે સમયે, સ્ત્રીઓ માટે કામ માટે બહાર જવું કે ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવવું તે પ્રશંસનીય માનવામાં આવતું ન હતું. મહિલા કોલેજમાં કામ કરવા બદલ તેના પરિવાર તરફથી ટીકાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હોવા છતાં, નીરજાને તેના પિતા તરફથી સંપૂર્ણ ટેકો મળ્યો. લેક્ચરર તરીકે નિમણૂક કર્યા પછી, તે મહિલા કોલેજ, શ્રીનગરના પ્રિન્સિપાલના હોદ્દા પર આગળ વધ્યા.
નીરજાએ ઘણી કાશ્મીરી વાર્તાઓનો અંગ્રેજીમાં અનુવાદ કર્યો: હિન્દી, કાશ્મીરી અને અંગ્રેજી ભાષામાં નિપુણ, નીરજાની ભાષાઓમાં નિપુણતાના કારણે તેણીએ તેની શૈક્ષણિક યાત્રા દરમિયાન ઘણી કાશ્મીરી વાર્તાઓનો અંગ્રેજીમાં અનુવાદ કર્યો. આ અનુવાદોમાં, પ્રખ્યાત કાશ્મીરી કવિ અમીન કામિલનું 'કોકર જંગ' અને અખ્તર મોહિઉદ્દીનનું 'સરગા હોર' નોંધનીય છે, જે સાહિત્ય અકાદમી દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેના પરથી તેમને 100 રૂપિયાનો પુરસ્કાર મળ્યો હતો.
વધુમાં, નીરજાએ 'ધ મિસ્ટિક એન્ડ ધ લિરિક' નામનું અંગ્રેજી પુસ્તક લખ્યું, જેમાં ચાર કાશ્મીરી મહિલા કવિઓ: લાલ દેદ, હબ્બા ખાતૂન, અરનિમલ અને રૂપા ભવાનીની કવિતા અને જીવનના મહત્વના પાસાઓને આવરી લેવામાં આવ્યા છે. આ પુસ્તકમાં તેમની કવિતાઓના અંગ્રેજી અનુવાદો તેમજ માહિતીપ્રદ ભાષ્યોનો સમાવેશ થાય છે.
વધુ એક પુસ્તક પર કામ કરૂી રહી છે નિરજા: અનુવાદો ઉપરાંત, નીરજા મટ્ટુએ 1988માં જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી તેમની પ્રથમ પુસ્તક 'કોફી ટેબલ' સહિત લગભગ 7 પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા છે. તેની સફળતા પછી, તેણે 1994માં 'ધ સ્ટ્રેન્જર બીસાઈડ મી' લખી અને તેના પછીના કાર્યોને લોકો દ્વારા સારો પ્રતિસાદ મળ્યો. હાલમાં, નીરજા મટ્ટુ અન્ય એક પુસ્તક પર ધ્યાનપૂર્વક કામ કરી રહી છે, જે કાશ્મીરમાં સાહિત્ય અને શિક્ષણ પ્રત્યેનું તેમનું અથાક સમર્પણ દર્શાવે છે.
