বাবৰে ১৫২৬ চনত ভাৰতত মোগল সাম্ৰাজ্যৰ ভেটি স্থাপন কৰে । সেই বাবৰ যাৰ পিতৃ টাইমুৰ বংশৰ সম্পৰ্কীয় আৰু মাতৃ চেংগীচ খানৰ সাম্ৰাজ্যৰ । বাবৰৰ প্ৰৱণতা সদায় টাইমুৰ বংশৰ প্ৰতি বেছি আছিল । সেই বংশ শাসনৰ নীতি আৰু পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰিছিল । আচলতে টাইমুৰ বংশৰ সাম্ৰাজ্য ইৰাণ, ইৰাক আৰু তুৰ্কিয়ে বিয়পি পৰিছিল । একে সময়তে চীন আৰু মধ্য এছিয়াত শাসন কৰা মংগোলীয় শাসক আছিল চেংগিছ খান ।
কিন্তু দুজন শাসকৰ বংশধৰ হোৱাৰ বাবে চেংগীৰ প্ৰভাৱ তেওঁৰ ৰাজত্বকালতো দেখা গৈছিল । কিন্তু তেওঁলোকক কিয় মোগল বুলি কোৱা হয়, তেওঁলোকৰ সম্পৰ্কও বাবৰৰ পূৰ্বৰ প্ৰজন্মৰ লগত জড়িত ।
মোগল শব্দটো ক’ৰ পৰা আহিল ?
বাবৰ হয়তো পিতৃৰ টাইমুৰ বংশৰ প্ৰতি অধিক প্ৰৱল আছিল, কিন্তু ইতিহাসত খ্যাতি পালে মাকৰ পৰিয়ালৰ বাবেই । বাবৰ আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মই মাতৃৰ আমংগোছ বংশৰ পৰা নাম লাভ কৰিছিল । মোগল শব্দৰ সংযোগ পাৰ্চী ভাষাৰ মোগ শব্দৰ লগত । এইটো পাৰ্চী অৰ্থাৎ পাৰ্চী ভাষাৰ শব্দ । যাৰ অৰ্থ মংগোলীয় । বাবৰৰ সংযোগ মংগোলীয়ৰ লগত হৈ আহিছে, এই নামেও নিশ্চিত কৰিছে । সেইবাবেই বাবৰ আৰু তেওঁৰ বংশধৰসকল মোগল নামেৰে পৰিচিত হ’বলৈ ধৰিলে । অৱশ্যে এই ভাষা গ্ৰহণ কৰিবলৈ মোগলে কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিবলগীয়া হৈছিল ।
মোগলক নিৰক্ষৰ বুলি গণ্য কৰা হৈছিল
বাবৰ আৰু তেওঁৰ আগৰ প্ৰজন্মৰ সময় তুৰস্কত পাৰ হৈছিল, সেইবাবেই তেওঁলোকৰ ভাষা তুৰ্কী হৈয়েই থাকিল, কিন্তু মোগলে নিজকে প্ৰমাণ কৰিবলৈ পাৰ্চী ভাষা শিকিছিল । কাৰণ পাৰস্যৰ মানুহৰ দৃষ্টিত তেওঁলোকৰ ভাবমূৰ্তি আছিল নিৰক্ষৰৰ ।
এই ভাবমূৰ্তি ভাঙিবলৈ মোগলসকলে তুৰস্কক এৰি পাৰ্চী ভাষাক নিজৰ সাম্ৰাজ্যৰ চৰকাৰী ভাষা হিচাপে বাছি লৈছিল । মোগলে পাৰ্চী ভাষা শিকিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে । মোগলে এই ভাষা ইমানেই গ্ৰহণ কৰিলে যে এই ভাষাত সাহিত্য ৰচনা হ’বলৈ ধৰিলে । মোৰ ল’ৰা-ছোৱালীক এই কথা শিকাবলৈ আৰম্ভ কৰিলোঁ । এই ভাষাটো গণিতৰ পৰা জ্যোতিষৰ শিক্ষাৰ বাবে বাছনি কৰা হৈছিল ।
এই ভাষা গ্ৰহণৰ প্ৰভাৱ প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম মোগলৰ দৃশ্যমান আছিল । সম্ৰাট শ্বাহজাহানৰ পুত্ৰ দাৰাশিকোহে অভিলেখ গঢ়িলে । দাৰাশিকোহে ৫০ খন উপনিষদ পাৰ্চী ভাষালৈ অনুবাদ কৰি ইতিহাসৰ সৃষ্টি কৰিছিল ।
কোনো অভাৱ এৰা নাছিল
মোগলে পাৰস্যৰ মানুহৰ লগত নিজকে তুলনা কৰিবলৈ কোনো অভাৱ এৰা নাছিল । মোগল সম্ৰাটসকলে পাৰস্যৰ পৰা শিল্পীসকলক মাতি বহু নিৰ্মাণৰ কাম কৰিছিল যাতে তেওঁলোকৰ চাৰিওফালে পাৰস্যৰ দৰেই সমাধি আৰু ৰাজপ্ৰসাদ দেখা যায় । মোগল সাম্ৰাজ্যৰ আন বিশেষজ্ঞসকলক হাকিমসকলক স্থান দিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে যাতে তাত থকা নিয়ম আৰু পদ্ধতিসমূহ বুজিব পৰা যায় আৰু কাৰ্যকৰী কৰিব পৰা যায় । কেৱল এয়াই নহয়, তেওঁ তাত থকা সংস্কৃতি বুজিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে ।
লগতে পঢ়ক: Mughal History: একনায়কত্ববাদী নে ন্যায়াধীশ ? জানক মোগল সম্ৰাট আকবৰৰ দিনত ন্যায় ব্যৱস্থা কেনে আছিল
