পৰমাণুতকৈও সৰু এটা লেম্পৰ পোহৰ কিমান হ'ব পাৰে

বিশ্বই সন্মুখীন হোৱা দুটা ডাঙৰ সমস্যা, গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি আৰু শক্তিৰ অভাৱৰ অলৌকিক সমাধান বিচাৰি উলিওৱাৰ দিশত মানৱ বুদ্ধিমত্তাই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ মাইলৰ খুঁটিত উপনীত হৈছে । গ্ৰহটোত পাৰমাণৱিক সংযোজনৰ বাস্তৱায়নৰ দিশত এক ঐতিহাসিক মুহূৰ্ত উন্মোচিত হৈছে, যিয়ে তৰাবোৰক পোহৰ দিয়ে । দশক দশক ধৰি বিজ্ঞানীসকলৰ প্ৰচেষ্টাত এয়া সম্ভৱ হৈ আহিছে ৷

নেশ্যনেল ডেস্ক, 20 ডিচেম্বৰ: বিশ্বই সন্মুখীন হোৱা দুটা ডাঙৰ সমস্যা, গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি আৰু শক্তিৰ অভাৱৰ অলৌকিক সমাধান বিচাৰি উলিওৱাৰ দিশত মানৱ বুদ্ধিমত্তাই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ মাইলৰ খুঁটিত উপনীত হৈছে । গ্ৰহটোত পাৰমাণৱিক সংযোজনৰ বাস্তৱায়নৰ দিশত এক ঐতিহাসিক মুহূৰ্ত উন্মোচিত হৈছে, যিয়ে তৰাবোৰক পোহৰ দিয়ে । দশক দশক ধৰি বিজ্ঞানীসকলৰ প্ৰচেষ্টাত এয়া সম্ভৱ হৈ আহিছে ৷

সংযোজন কি ?(What is fusion)

সূৰ্য আৰু অন্যান্য তৰাত পাৰমাণৱিক সংযোজনৰ জৰিয়তে শক্তি নিৰ্গত হয় । লঘু হাইড্ৰজেন পৰমাণুবোৰ একত্ৰিত হৈ গধুৰ মৌল হিলিয়াম গঠন কৰে । এই প্ৰক্ৰিয়াত পোহৰ আৰু তাপৰ ৰূপত অপৰিসীম শক্তি নিৰ্গত হয় । ইয়াৰ পৰাই সৌৰ পোহৰ আৰু তাপৰ উৎস...

* কিন্তু একেধৰণৰ দুটা পৰমাণু একত্ৰিত কৰাটো অতি কঠিন । তেওঁলোকৰ চাৰ্জ একে । বেটাৰীৰ দুটা চাৰ্জ কৰা প্ৰান্তে ইটোৱে সিটোক বিকৃত কৰাৰ দৰে.. এইবোৰো লগ নহয়। অস্বাভাৱিক পৰিস্থিতিত লগ হয় ৷

* সূৰ্যৰ গুৰিৰ বিশাল উষ্ণতা (লাখ কোটি ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ) আৰু চাপ (পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলতকৈ ১০০ বিলিয়ন গুণ বেছি)ৰ বাবে তাত সংযোজন সম্ভৱপৰ। সূৰ্যৰ অসাধাৰণ মহাকৰ্ষণ বলৰ বাবে এনে পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি স্বাভাৱিকতে হৈছিল ৷

* অতি উত্তপ্ত প্লাজমাত সংযোজন প্ৰক্ৰিয়া সংঘটিত হয় । ইয়াত আধানযুক্ত আয়ন আৰু মুক্তভাৱে চলা ইলেক্ট্ৰন থাকে। ইয়াৰ ধৰ্ম কঠিন, তৰল আৰু গেছৰ পৰা পৃথক ৷

শেহতীয়া অগ্ৰগতি কি ?(What is the latest progress)

আমেৰিকাৰ কেলিফৰ্ণিয়াত অৱস্থিত লৰেন্স লিভাৰম’ৰ নেশ্যনেল লেবৰ নেশ্যনেল ইগনিচন ফেচিলিটি (NIF)ৰ গৱেষকসকলে চলিত মাহৰ ৫ তাৰিখে ‘ফিউজন ইগনিচন’ নামৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ মাইলৰ খুঁটি অৰ্জন কৰে । সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত ব্যয় কৰা শক্তিতকৈ অধিক শক্তি উৎপাদনক ‘সংযোজন প্ৰজ্বলন’ বোলা হয় ।

এনেকৈ কৰিলে..!(Did like this)

এন আই এফত ডিউটেৰিয়াম আৰু ট্ৰিটিয়াম যুক্ত সামান্য পৰিমাণৰ ইন্ধন এটা কেপচুলত ৰখা হয়। ইয়াৰ বাবে ১৯২ টা লেজাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। এই ৰশ্মিবোৰে এক কোটি ডিগ্ৰী চেলছিয়াছলৈ গৰম কৰি পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলতকৈ ১০০ বিলিয়ন গুণ বেছি চাপ প্ৰয়োগ কৰিবলৈ সক্ষম

* লেজাৰ ৰশ্মি কেপচুলত খুন্দা মাৰিলে এক্স-ৰে উৎপন্ন হয় । তেওঁলোকে ইন্ধনক লাখ লাখ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ উষ্ণতা আৰু অত্যন্ত চাপত পেলাইছিল। ফলত তৰা এটাত কম সময়ৰ বাবে থকা অৱস্থাৰ আৱিষ্কাৰ হৈছে ৷

* এই পৰীক্ষাৰ অন্তত বিজ্ঞানীসকলে সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত নিৰ্গত শক্তি আৰু লেজাৰে ব্যৱহাৰ কৰা শক্তিৰ অনুপাত পৰীক্ষা কৰে । ইয়াক ‘গাইন’ বোলা হয়। যদি ই ১তকৈ বেছি হয়, তেন্তে লেজাৰবোৰে খৰচ কৰা শক্তিতকৈ সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত অধিক শক্তি মুক্ত হয়

* এন আই এফত ইন্ধনত ২০ লাখ জুল শক্তিৰ লেজাৰ প্ৰয়োগ কৰা হৈছিল । এই সকলোবোৰ এক চেকেণ্ডৰ কোটি ভাগতে ঘটিছিল। ফলত ৩০ লাখ জুল শক্তি মুক্ত হ’ল। অৰ্থাৎ লাভ ১.৫। এইদৰে.. খৰচ কৰাতকৈ অধিক শক্তি উৎপাদন হোৱাৰ অভিলেখ কেতিয়াও হোৱা নাই ৷

* এন আই এফ পৰীক্ষাত মটৰৰ গুটিতকৈ কম ইন্ধন ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল । ইয়াৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা শক্তি চাহ বনোৱাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা ১৫-২০টা কেটলি গৰম কৰিবলৈ যথেষ্ট ৷

অতি নিৰাপদ(Very safe)

বৰ্তমান বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা পাৰমাণৱিক বিভাজন ৰিয়েক্টৰৰ পৰা সংযোজন প্ৰক্ৰিয়া পৃথক ৷

* বিভাজন ৰিয়েক্টৰত পৰমাণু ভাঙি যায় । এই প্ৰক্ৰিয়াত বিপজ্জনক তেজস্ক্ৰীয় পদাৰ্থ নিৰ্গত হ’ব । শ শ বছৰ ধৰি নিৰাপদ স্থানত ৰাখিব লাগে ৷

* সংযোজনত উৎপন্ন হোৱা আৱৰ্জনা কম তেজস্ক্ৰীয় । ইহঁতৰ অৱনতি সোনকালে হয় । সেউজ গৃহ নিৰ্গমন নিৰ্গত কৰা তেল আৰু গেছৰ দৰে জীৱাশ্ম ইন্ধন সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত ব্যৱহাৰ কৰা নহয়। ই হিলিয়াম নিৰ্গত কৰে । ই এক অবিষাক্ত নিষ্ক্ৰিয় গেছ ৷

* নিউক্লিয়াৰ সংযোজন আৰম্ভ আৰু বজাই ৰখাত অসুবিধা । নিয়ন্ত্ৰণৰ বাহিৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই। ইয়াত ‘আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণ ব্যৱস্থা’ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে । যদি আমি ক্ৰিয়াটো নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱাৰো তেন্তে মেচিনে ইয়াক বন্ধ কৰি দিব । যদি ক্ৰিয়া বন্ধ হৈ যায় তেন্তে প্লাজমাৰ শক্তি অতি সোনকালে হেৰুৱাই পেলায় । কোনো ধৰণৰ ক্ষতি হোৱাৰ আগতেই ৰিয়েক্টৰটো বন্ধ হৈ যায় ৷

আনকি পৃথিৱীতো(Even on earth)

১৯৫০ চনৰ পৰাই ৫০খনতকৈও অধিক দেশৰ বিজ্ঞানীসকলে পৃথিৱীৰ তৰাবোৰত সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াটো উপলব্ধি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আহিছে। ইয়াৰ ফলত পৰিৱেশ অনুকূল বিদ্যুৎ বিপুল পৰিমাণৰ উৎপাদন হ’ব পাৰে বুলি তেওঁলোকে কয় ৷

* অৱশ্যে সূৰ্যৰ ওপৰত যিমান মহাকৰ্ষণ শক্তি পৃথিৱীত আছে সিমান মহাকৰ্ষণ শক্তিৰ উদ্ভৱ আজি পৰ্যন্ত হোৱা নাই । গতিকে ইয়াত সংযোজন সৃষ্টি কৰিবলৈ সূৰ্যতকৈ অধিক উষ্ণতাৰ প্ৰয়োজন হয়

* মূলতঃ বিজ্ঞানীসকলে সংযোজনত ইন্ধন হিচাপে ডিউটেৰিয়াম আৰু ট্ৰিটিয়ামৰ দৰে হাইড্ৰজেন আইছ’ট’প ব্যৱহাৰ কৰে । এই দুটা লগ হ’বলৈ হ’লে এক কোটি ডিগ্ৰী চেলছিয়াছ উষ্ণতা আৰু চৰম চাপৰ প্ৰয়োজন ৷

* সংযোজনৰ দ্বাৰা উৎপন্ন হোৱা প্লাজমাটোৱে চুম্বকীয় বল নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব লাগিব । এই কাৰ্যক দীৰ্ঘদিন ধৰি টিকিয়াই ৰখাটোও কঠিন । বিজ্ঞানীসকলে এটা এটাকৈ এই অসুবিধাবোৰ অতিক্ৰম কৰি আছে ৷

বহুতো সুবিধা(Lots of benefits)

* সৌৰ আৰু বায়ু শক্তিৰ দৰে সংযোজন অনুকূল বতৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে । এই পদ্ধতি ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰি দেশসমূহে ২০৫০ চনৰ ভিতৰত ‘নিকা শূন্য’ নিৰ্গমনৰ মাত্ৰা লাভ কৰিব পাৰে ৷

* পাৰমাণৱিক বিভাজনৰ তুলনাত সংযোজনে প্ৰতি কিলোগ্ৰাম ইন্ধনত চাৰিগুণ বেছি শক্তি উৎপাদন কৰিব পাৰে । একে.. তেল বা কয়লাৰ তুলনাত একেলগে ৪০ লাখ গুণ অধিক শক্তি লাভ কৰিব পাৰি ৷

* সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত ব্যৱহৃত ইন্ধন পৃথিৱীত প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা যায় । সাগৰৰ পানীৰ পৰা সস্তাতে ডিউটেৰিয়াম উৎপাদন কৰিব পাৰি । সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত লিথিয়ামৰ দ্বাৰা ট্ৰিটিয়াম ঢালিব পাৰি । লিথিয়ামৰ মজুত প্ৰচুৰ । এইবোৰৰ সহায়ত আমি লাখ লাখ বছৰ ধৰি আমাৰ শক্তিৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিব পাৰো ৷

* সংযোজন বিক্ৰিয়াত মাত্ৰ কেইগ্ৰামমান ইন্ধন (ডিউটেৰিয়াম, ট্ৰিটিয়াম)ৰ সহায়ত এটা টেৰাজ’ল শক্তি উৎপাদন কৰিব পাৰি। উন্নত দেশৰ এজন ব্যক্তিৰ শক্তিৰ প্ৰয়োজনীয়তা ৬০ বছৰৰ বাবে পূৰণ কৰিবলৈ এইখিনিয়েই যথেষ্ট ৷

* প্ৰতি ছেকেণ্ডত ৬০ কোটি টন হাইড্ৰজেন সূৰ্য্যত সংযোজনৰ দ্বাৰা হিলিয়ামলৈ ৰূপান্তৰিত হয় । এই প্ৰক্ৰিয়াত উৎপন্ন হোৱা পোহৰৰ কণাটো সূৰ্যৰ পৰা ওলাই আহিবলৈ ৩০ হাজাৰ বছৰ লাগে ৷

ক’ত উন্নতি কৰিব?(Where to improve)

বিশ্লেষকসকলে কয় যে সংযোজন আমাৰ ঘৰবোৰক অবিৰতভাৱে শক্তি প্ৰদান কৰিব পৰা শক্তিৰ উৎস হিচাপে পৰিগণিত হোৱাৰ আগতে এতিয়াও কমেও ৩০ বছৰ লাগিব । এই দিশত বহুতো কাৰিকৰী প্ৰত্যাহ্বান লাভ কৰিব লাগিব ৷

* যদিও ২০০৯ চনত এন আই এফ নিৰ্মাণৰ কাম সম্পূৰ্ণ হৈছিল, তথাপিও ইয়াৰ পৰা ১০ লাখ জুল শক্তি উৎপাদন হৈছিল । আজি ই ২০ লাখ জুললৈ বৃদ্ধি পাইছে । এইদৰে অধিক শক্তিশালী আৰু কাৰ্যক্ষম লেজাৰে ভাল অগ্ৰগতি লাভ কৰিব ৷

* দীৰ্ঘদিন ধৰি সংযোজনৰ অৱস্থা বজাই ৰখাটো এটা প্ৰত্যাহ্বানমূলক বিষয় । যদি ইন্ধনৰ কেপচুলত কিবা পাৰ্থক্য থাকে.. এই সঁজুলিটোৱে উৎপাদন কৰা শক্তি ব্যৱহৃত বিদ্যুতৰ তুলনাত হ্ৰাস পাব । এই প্ৰসংগত বিজ্ঞানীসকলে লেজাৰ, আৰু তাৰ পিছত এক্স-ৰে তেজস্ক্ৰীয়তা ইন্ধনৰ কেপচুললৈ দক্ষতাৰে প্ৰেৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে । কিন্তু বৰ্তমান মুঠ লেজাৰ শক্তিৰ মাত্ৰ ১০ৰ পৰা ৩০ শতাংশহে কেপচুলৰ পৰা ইন্ধনলৈ প্ৰেৰণ কৰা হয় ৷

* কেৱল লেজাৰ আৰু ইন্ধন নহয়, গোটেই ব্যৱস্থাটোক উপলব্ধি কৰিবলৈ বহুত কষ্টৰ প্ৰয়োজন। সংযোজন ৰিয়েক্টৰৰ ওপৰত বিশেষ গৱেষণা কৰা হোৱা নাই, যিয়ে সংযোজন প্ৰক্ৰিয়াত উৎপাদিত নিউট্ৰন ব্যৱহাৰ কৰি ভাপ টাৰ্বাইন চলাই বিদ্যুৎ উৎপাদন কৰে ৷

লগতে পঢ়ক: Samsung Smartphone: মুক্তিৰ পূৰ্বে লিক হ'ল Samsung Galaxy S23ৰ ফটো