নেশ্যনেল ডেস্ক, 23 ছেপ্টেম্বৰ: চীনত অনুষ্ঠিত হোৱা ক্ৰীড়া প্ৰতিযোগিতাত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ খেলুৱৈসকলক অংশগ্ৰহণ কৰাত বাধা প্ৰদান কৰি অহা হৈছে ৷ এইবাৰো চীনৰ হাংঝৌত হোৱা এছিয়ান গেমছ-2023ও ব্যতিক্ৰম নহয় ৷
অৰুণাচল প্ৰদেশৰ তিনিজন ৱুচু খেলুৱৈ নাইমান ৱাংচু, অনিলু টেগা আৰু মেপুং লামগুৱে হাংঝৌ এছিয়ান গেমছ আয়োজক সমিতিৰ পৰা তেওঁলোকৰ স্বীকৃতি কাৰ্ড লাভ কৰা নকৰিলে ৷ এই কাৰ্ড প্ৰৱেশ ভিছা হিচাপেও কাম কৰে ।
ইয়াৰ পিছতে ভাৰতে তীব্ৰ প্ৰতিবাদ কৰি কয়, ‘‘ভাৰতে বাসস্থান বা জাতিৰ ভিত্তিত ভাৰতীয় নাগৰিকৰ সৈতে কৰা পৃথক আচৰণক দৃঢ়ভাৱে প্ৰত্যাখ্যান কৰে’’ ৷ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ মুখপাত্ৰ অৰিন্দম বাগচীয়ে এক বিবৃতিত কয়, ‘‘ভাৰত চৰকাৰে জানিব পাৰিছে যে চীনৰ কৰ্তৃপক্ষই অৰুণাচল প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ কিছুমান ভাৰতীয় খেলুৱৈক চীনৰ হাংঝৌত অনুষ্ঠিত 19 সংখ্যক এছিয়ান গেমছত স্বীকৃতি আৰু প্ৰৱেশ অস্বীকাৰ কৰি তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্যমূলক আচৰণ কৰিছে ৷’’
‘‘আমাৰ দীৰ্ঘদিনীয়া আৰু স্থিৰ স্থিতিৰ সৈতে সংগতি ৰাখি ভাৰতে বাসস্থান বা জাতিৰ ভিত্তিত ভাৰতীয় নাগৰিকৰ সৈতে কৰা পৃথক আচৰণক দৃঢ়তাৰে প্ৰত্যাখ্যান কৰে । অৰুণাচল প্ৰদেশ ভাৰতৰ এক অবিচ্ছেদ্য আৰু অবিচ্ছেদ্য অংশ আছিল, আছে আৰু থাকিব ।’’
বাগচীয়ে লগতে কয় যে যুৱ পৰিক্ৰমা আৰু ক্ৰীড়া মন্ত্ৰী অনুৰাগ ঠাকুৰে প্ৰতিবাদ স্বৰূপে খেলসমূহৰ বাবে তেওঁৰ নিৰ্ধাৰিত চীন ভ্ৰমণ বাতিল কৰিছে । অৰুণাচল প্ৰদেশৰ লোকসভাৰ সাংসদ কিৰেণ ৰিজিজুৱেও চীনৰ এই কাৰ্যক গৰিহণা দিছে ৷
‘‘হাংঝৌত অনুষ্ঠিত 19 সংখ্যক এছিয়ান গেমছত অংশগ্ৰহণ কৰিব লগা অৰুণাচল প্ৰদেশৰ আমাৰ ৱুচু খেলুৱৈসকলক ভিছা প্ৰত্যাখ্যান কৰাৰ বাবে চীনে কৰা এই কাৰ্যক মই তীব্ৰ গৰিহণা দিছো । ই ক্ৰীড়াৰ মনোভাৱ আৰু এছিয়ান গেমছৰ পৰিচালনাৰ নিয়ম দুয়োটাকে উলংঘা কৰে, যি সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ প্ৰতিযোগীসকলৰ বিৰুদ্ধে স্পষ্টভাৱে বৈষম্যমূলক আচৰণ ,’’ ৰিজিজুৱে এক্সত কয় ৷
‘‘অৰুণাচল প্ৰদেশ এক বিতৰ্কিত অঞ্চল নহয় বৰঞ্চ ই ভাৰতৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ । অৰুণাচল প্ৰদেশৰ সমগ্ৰ মানুহে ইয়াৰ ভূমি আৰু মানুহৰ ওপৰত চীনৰ যিকোনো অবৈধ দাবীৰ দৃঢ়তাৰে বিৰোধিতা কৰে । আন্তৰ্জাতিক অলিম্পিক সমিতিয়ে চীনৰ অবৈধ কাৰ্যত হস্তক্ষেপ কৰা উচিত,’’ ৰিজিজুৱে আৰু কয় ৷
কেইমাহমানৰ পূৰ্বে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ তিনিজন খেলুৱৈক চেংডুত অনুষ্ঠিত হোৱা বিশ্ব বিশ্ববিদ্যালয় ক্ৰীড়াৰ বাবে চীনা দূতাবাসে ষ্টেপল্ড (Stapled visas) ভিছা প্ৰদান কৰিছিল ৷
ইয়াৰ পিছত, সমগ্ৰ 12 জনীয়া ভাৰতীয় ৱুচু দলে এই ভ্ৰমণ বাতিল কৰে । ষ্টেপল্ড ভিছা হৈছে ষ্টেপল বা পিনৰ সৈতে পাছপোৰ্টৰ সৈতে সংলগ্ন কাগজৰ মোহৰ বিহীন টুকুৰা ৷
পাছপোৰ্টত পোনপটীয়াকৈ লগোৱা আৰু মোহৰ লগোৱা নিয়মীয়া ভিছাৰ বিপৰীতে, ষ্টেপল্ড ভিছাবোৰ পৃথক কৰিব পৰা যায় । ষ্টেপল্ড ভিছা জাৰী কৰাটো অৰুণাচল প্ৰদেশক লৈ ভাৰতৰ সৈতে চলি থকা চীনৰ আঞ্চলিক বিবাদৰ অংশ ৷
অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু জম্মু-কাশ্মীৰৰ পৰা ভাৰতীয় নাগৰিকসকলক ষ্টেপল্ড ভিছা প্ৰদান কৰাটো এই অঞ্চলবোৰৰ ওপৰত ভাৰতৰ সাৰ্বভৌমত্ব হ্ৰাস কৰাৰ চীনৰ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ । চীনৰ কাৰ্যকলাপক নিজৰ ভূখণ্ডৰ কিছু অংশৰ ওপৰত ভাৰতৰ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু কৰ্তৃত্বক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱাৰ প্ৰয়াস হিচাপে দেখা যায় । প্ৰাক্তন বৈদেশিক সচিব বিজয় গোখলেৰ মতে, চীনৰ চৰকাৰী সংবাদ মাধ্যমসমূহে 2005 চনৰ পৰা অৰুণাচল প্ৰদেশক দক্ষিণ তিব্বত বুলি উল্লেখ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে ।
2011 চনত চীনত এক অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ বাবে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ পাঁচজন কাৰাটেকাক (karateka) ষ্টেপল্ড ভিছা জাৰী কৰা হৈছিল । একে বছৰতে, চীনত এক গ্ৰেণ্ড প্ৰিক্স ইভেণ্টত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ ভাৰতীয় ভাৰোত্তোলন ফেডাৰেচনৰ এজন বিষয়া আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ এজন ভাৰোত্তোলকক ষ্টেপল্ড ভিছা জাৰী কৰা হৈছিল ।
পুনৰ 2011 চনতে চীনত যুৱ বিশ্ব আৰ্চাৰী চেম্পিয়নশ্বিপত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ বাবে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ দুজন ধনুৰ্বিদক ষ্টেপল্ড ভিছা প্ৰদান কৰা হৈছিল । উল্লেখ্য যে ভাৰতীয় বিমানবন্দৰৰ কৰ্তৃপক্ষ আৰু সুৰক্ষা কৰ্মীয়ে ষ্টেপল্ড ভিছা বৈধ ভ্ৰমণ নথি হিচাপে গ্ৰহণ নকৰে ৷
চীনে অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ওপৰত ভাৰতৰ সাৰ্বভৌমত্বক দাবী কৰে আৰু তিব্বত আৰু ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ মাজৰ সীমা মেকমোহন লাইনৰ বৈধতাকো প্ৰত্যাহ্বান জনায় ৷ 1914 চনৰ চিমলা চুক্তিৰ জৰিয়তে এই মেকমোহন লাইন নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছিল ৷ এই চুক্তিৰ পিছত, টাৱাং অঞ্চল আৰু তিব্বতৰ দক্ষিণ অংশক ব্ৰিটিছ ভাৰতৰ অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ৷
যোৱা মাহত, বেইজিঙে এক নতুন মানক চীন মানচিত্ৰ মুকলি কৰিছিল য’ত ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু আকছাই চিন (Akshai Chin) আৰু বিতৰ্কিত দক্ষিণ চীন সাগৰক পুনৰ চীনা ভূখণ্ডৰ অংশ হিচাপে দেখুওৱা হৈছিল ৷ ভাৰতকে ধৰি দক্ষিণ-পূব এছিয়াকৰ 9খন দেশে চীনৰ এই মানচিত্ৰখন প্ৰত্যাখ্যান কৰে ৷ চীনৰ মানচিত্ৰখনক এক সম্প্ৰসাৰণবাদী আৰু বিভ্ৰান্তিকৰ আখ্যা দিছে বহুতে ৷
এই দৰেই আগ্ৰাসী চীনে ভাৰতৰ ভূখণ্ডক নিজৰ বুলি দাবী কৰি আহিছে ৷ ইয়াকে লৈ সময়ে সময়ে সীমান্তত সংঘাতো সংঘটিত হৈ আহিছে ৷
