নিউজ ডেস্ক, ৩১ আগষ্ট: ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাই বৃহস্পতিবাৰে কয় যে চন্দ্ৰযান ৩ লেণ্ডাৰত ইনষ্ট্ৰুমেণ্ট ফ’ৰ দ্য লুনাৰ ছিছমিক এক্টিভিটি (আই এল এছ এ) পেলোডে ঐতিহাসিক অৱতৰণৰ তিনিদিন পিচত ২৬ আগষ্টত চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰুত এটা “ঘটনা” ৰেকৰ্ড কৰে । এক্স (পূৰ্বৰ টুইটাৰ)ত এটা পোষ্টত ইছৰ’ই কয় যে এই “ঘটনা”টো স্বাভাৱিক যেন লাগে আৰু ইয়াৰ তদন্ত চলি আছে । মহাকাশ সংস্থাটোৱে লগতে কয় যে আই এল এছ এ পেলোডে ৰ’ভাৰ আৰু অন্যান্য পেলোডৰ গতিবিধিও লিপিবদ্ধ কৰে ।
-
Chandrayaan-3 Mission:
— ISRO (@isro) August 31, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="
In-situ Scientific Experiments
Instrument for the Lunar Seismic Activity (ILSA) payload on Chandrayaan 3 Lander
-- the first Micro Electro Mechanical Systems (MEMS) technology-based instrument on the moon --
has recorded the movements of Rover and other… pic.twitter.com/Sjd5K14hPl
">Chandrayaan-3 Mission:
— ISRO (@isro) August 31, 2023
In-situ Scientific Experiments
Instrument for the Lunar Seismic Activity (ILSA) payload on Chandrayaan 3 Lander
-- the first Micro Electro Mechanical Systems (MEMS) technology-based instrument on the moon --
has recorded the movements of Rover and other… pic.twitter.com/Sjd5K14hPlChandrayaan-3 Mission:
— ISRO (@isro) August 31, 2023
In-situ Scientific Experiments
Instrument for the Lunar Seismic Activity (ILSA) payload on Chandrayaan 3 Lander
-- the first Micro Electro Mechanical Systems (MEMS) technology-based instrument on the moon --
has recorded the movements of Rover and other… pic.twitter.com/Sjd5K14hPl
"চন্দ্ৰযান-৩ মিছন: ইন-চিটু বৈজ্ঞানিক পৰীক্ষণ । চন্দ্ৰযান ৩ লেণ্ডাৰত লুনাৰ ছিছমিক এক্টিভিটিৰ বাবে ইনষ্ট্ৰুমেণ্ট (আই এল এছ এ) পেলোড: চন্দ্ৰত প্ৰথম মাইক্ৰ' ইলেক্ট্ৰ' মেকানিকেল চিষ্টেম (এম ই এম এছ) প্ৰযুক্তিভিত্তিক যন্ত্ৰ: ৰভাৰ আৰু অন্যান্য পেলোডৰ গতিবিধি ৰেকৰ্ড কৰিছে ।" ইয়াৰ উপৰিও ই ২০২৩ চনৰ ২৬ আগষ্টত এটা স্বাভাৱিক যেন লগা এটা পৰিঘটনা ৰেকৰ্ড কৰিছে । এই পৰিঘটনাৰ উৎসৰ বিষয়ে তদন্ত চলি আছে আৰু ইউ আৰ এছ চি, বেংগালুৰুৰ দ্বাৰা বিকশিত কৰা হৈছে ।’- ইছৰ’ই শেহতীয়া পোষ্টটোত এইদৰে কয়।
আন এটা পোষ্টত মহাকাশ সংস্থাটোৱে কয় যে চন্দ্ৰযান-৩ লেণ্ডাৰত থকা ৰেডিঅ’ এনাটমী অৱ মুন বাউণ্ড হাইপাৰচেন্সিটিভ আয়ন’স্ফিয়াৰ এণ্ড এটম’স্ফিয়াৰ - লেংমুইৰ প্ৰ’ব (RAMBHA-LP) পেলোডে দক্ষিণ মেৰুৰ ওপৰত পৃষ্ঠৰ ওচৰৰ চন্দ্ৰ প্লাজমা পৰিৱেশৰ প্ৰথম জোখ-মাখ কৰিছে ৷
"প্ৰাথমিক মূল্যায়নে ইংগিত দিয়ে যে চন্দ্ৰ পৃষ্ঠৰ ওচৰৰ প্লাজমা তুলনামূলকভাৱে বিৰল । এই পৰিমাণগত জোখ-মাখে সম্ভাৱনাময়ভাৱে চন্দ্ৰৰ প্লাজমাই ৰেডিঅ' তৰংগ যোগাযোগত প্ৰৱৰ্তন কৰা শব্দ কমোৱাত সহায় কৰে । লগতে, আগন্তুক চন্দ্ৰ দৰ্শনাৰ্থীৰ বাবে বৰ্ধিত ডিজাইনত অৰিহণা যোগাব পাৰে । RAMBHA- এল পি পেলোড উন্নয়নৰ নেতৃত্বত আছে এছ পি এল/ভি এছ এছ চি, তিৰুৱনন্তপুৰম ।’ ইছৰোৱে কয় ।
আই এল এছ এ কি?
চন্দ্ৰযান ৩ লেণ্ডাৰত থকা ইনষ্ট্ৰুমেণ্ট ফ’ৰ লুনাৰ ছিছমিক এক্টিভিটি (আই এল এছ এ) পেলোড হৈছে চন্দ্ৰত মাইক্ৰ’ ইলেক্ট্ৰ’ মেকানিকেল চিষ্টেমছ (এম ই এম এছ) প্ৰযুক্তিভিত্তিক যন্ত্ৰৰ প্ৰথম উদাহৰণ । ইয়াত ৰ’ভাৰ আৰু অন্যান্য পেলোডৰ গতিবিধিৰ ফলত হোৱা কম্পন লিপিবদ্ধ কৰা হৈছে ।
আই এল এছ এত ছটা উচ্চ সংবেদনশীল এক্সিলেৰ’মিটাৰৰ এটা থুপ থাকে, যিবোৰ ছিলিকন মাইক্ৰ’মেচিনিং প্ৰক্ৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰি থলুৱাভাৱে নিৰ্মাণ কৰা হয় । কোৰ চেন্সিং উপাদানটো কম্ব-গাঁথনিযুক্ত ইলেক্ট্ৰ’ডৰ সৈতে এটা স্পিং-ভৰ ব্যৱস্থাৰে গঠিত । বাহ্যিক কম্পনৰ ফলত বসন্তৰ বিচ্যুতি ঘটে, যাৰ ফলত ধাৰণক্ষমতাৰ পৰিৱৰ্তন ঘটে যিটো ভল্টেজলৈ ৰূপান্তৰিত হয় ।
আই এল এছ এৰ প্ৰধান উদ্দেশ্য হৈছে প্ৰাকৃতিক ভূমিকম্প, প্ৰভাৱ আৰু কৃত্ৰিম পৰিঘটনাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা মাটিৰ কম্পন জোখ লোৱা । ২০২৩ চনৰ ২৫ আগষ্টত ৰ’ভাৰখনৰ নেভিগেচনৰ সময়ত ৰেকৰ্ড কৰা কম্পনসমূহ চিত্ৰত দেখুওৱা হৈছে । ইয়াৰ উপৰিও ২০২৩ চনৰ ২৬ আগষ্টত ৰেকৰ্ড কৰা স্বাভাৱিক যেন লগা এটা পৰিঘটনাও দেখুওৱা হৈছে । বৰ্তমান এই ঘটনাৰ উৎসৰ তদন্ত চলি আছে ।
ব্যক্তিগত উদ্যোগৰ সহায়ত বাংগালুৰুৰ লিঅ’ছত আই এল এছ এ পেলোড ডিজাইন আৰু বাস্তৱায়িত কৰা হৈছিল । চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠত আই এল এছ এ স্থাপনৰ বাবে নিয়োগ ব্যৱস্থাটো বেংগালুৰুৰ ইউ আৰ এছ চিয়ে প্ৰস্তুত কৰিছিল ।
ৰামভা-এল পি কি?
দক্ষিণ মেৰু অঞ্চলৰ ওপৰত পৃষ্ঠ-বান্ধি ৰখা চন্দ্ৰৰ প্লাজমা পৰিৱেশৰ প্ৰথম স্থানত জোখ-মাখ চন্দ্ৰযান-৩ লেণ্ডাৰত থকা চন্দ্ৰ বাউণ্ড অতি সংবেদনশীল আয়নমণ্ডল আৰু বায়ুমণ্ডলৰ ৰেডিঅ' এনাটমী - লেংমুইৰ প্ৰ'ব (RAMBHA-LP) পেলোডৰ দ্বাৰা কৰা হৈছে ।
লেংমুইৰ (ইৰভিং লেংমুয়াৰৰ পিছত) প্ৰ’ব হৈছে প্লাজমাৰ বৈশিষ্ট্য নিৰ্ণয়ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা এটা যন্ত্ৰ । ইয়াত চন্দ্ৰযান-৩ লেণ্ডাৰৰ ওপৰৰ ডেকত সংযুক্ত ১ মিটাৰ বুমত মাউণ্ট কৰা ৫ ছে.মি.ৰ ধাতুৰ গোলাকাৰ প্ৰ’ব আছে । লেণ্ডাৰৰ চন্দ্ৰ টাচডাউনৰ পিচত হোল্ড-ৰিলিজ মেকানিজম ব্যৱহাৰ কৰি এই প্ৰ’বটো নিয়োগ কৰা হয় । বৰ্ধিত বুমৰ দৈৰ্ঘই নিশ্চিত কৰে যে গোলাকাৰ প্ৰ’বে লেণ্ডাৰৰ শৰীৰৰ পৰা পৃথকভাৱে অবিক্ষিপ্ত চন্দ্ৰ প্লাজমা পৰিৱেশৰ ভিতৰত কাম কৰে ।
এই ব্যৱস্থাটোৱে ১ মিলিছেকেণ্ডৰ স্থিৰ সময়ৰ সৈতে পাইকো-এম্পিয়াৰৰ দৰে কম মিনিট ৰিটাৰ্ণ কাৰেণ্ট ধৰা পেলাব পাৰে । লেংমুইৰ প্ৰ’বত ০.১ ভি বৃদ্ধিৰে -১২ৰ পৰা +১২ ভিলৈকে ছুইপিং বায়াছ পটেনচিয়েল প্ৰয়োগ কৰি ব্যৱস্থাটোৱে জুখি উলিওৱা ৰিটাৰ্ণ কাৰেণ্টৰ ভিত্তিত আয়ন আৰু ইলেক্ট্ৰন ঘনত্বৰ লগতে ইয়াৰ শক্তিও সঠিকভাৱে নিৰ্ণয় কৰিব পাৰে ।
প্ৰাৰম্ভিক মূল্যায়নে ইংগিত দিয়ে যে চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠভাগক সামৰি লোৱা প্লাজমা তুলনামূলকভাৱে বিৰল, যাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰতি ঘনমিটাৰত প্ৰায় ৫ৰ পৰা ৩ কোটি ইলেক্ট্ৰনৰ ভিতৰত সংখ্যাৰ ঘনত্ব । এই মূল্যায়ন বিশেষভাৱে চন্দ্ৰৰ দিনৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ৰ সৈতে জড়িত । প্ৰ’বে কোনো বাধা নোহোৱাকৈ কাম কৰে, যাৰ লক্ষ্য হৈছে গোটেই চন্দ্ৰ দিনটোত পৃষ্ঠৰ ওচৰৰ প্লাজমা পৰিৱেশত ঘটা পৰিৱৰ্তনসমূহ অন্বেষণ কৰা ।
এই চলি থকা পৰ্যবেক্ষণসমূহে চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠৰ ওচৰৰ অঞ্চলৰ ভিতৰত আধান প্ৰক্ৰিয়াটো বুজিবলৈ উল্লেখযোগ্য প্ৰভাৱ পেলায়, বিশেষকৈ সৌৰ মহাকাশৰ বতৰৰ পৰিস্থিতিৰ উঠা-নমাৰ প্ৰতিক্ৰিয়াত । ৰামভা-এল পিৰ বিকাশৰ নেতৃত্ব দিছিল মহাকাশ পদাৰ্থ বিজ্ঞান পৰীক্ষাগাৰ (এছ পি এল), বিক্ৰম চাৰাভাই মহাকাশ কেন্দ্ৰ (ভি এছ এছ চি), তিৰুৱনন্তপুৰমে ।
লগতে পঢ়ক: Chandrayaan3 Mission : চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰুত ছালফাৰৰ উপস্থিতি পুনৰ নিশ্চিত কৰিছে প্ৰজ্ঞানে
