নিউজ ডেস্ক, ২৮ মাৰ্চ: ২০২৪ চনৰ ২৭ ফেব্ৰুৱাৰীত কেৰালা ভ্ৰমণৰ সময়ত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে গগনযান অভিযানৰ বাবে বাছনি কৰা ভাৰতীয় বায়ু সেনাৰ পাইলটসকলৰ নাম ঘোষণা কৰে। তেওঁলোক হৈছে গ্ৰুপ কেপ্টেইন প্ৰশান্ত নায়াৰ, গ্ৰুপ কেপ্টেইন অজিত কৃষ্ণন, গ্ৰুপ কেপ্টেইন অংগদ প্ৰতাপ আৰু উইং কমাণ্ডাৰ শুভংশু শুক্লা । বিবৃতিটো বিক্ৰম ছাৰাভাই মহাকাশ কেন্দ্ৰত গৃহীত কৰা হৈছিল, য'ত প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে গগনযান অভিযানৰ চলিত বিকাশ পৰীক্ষা কৰিছিল আৰু নিৰ্বাচিত ক্ৰু সদস্যসকলক 'মহাকাশচাৰী শাখা' বুলি লেবেল দিছিল ।
২০২৪-২৫ বৰ্ষৰ উৎক্ষেপণ উইনড'ৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত গগনযান অভিযানৰ লক্ষ্য হৈছে এজন কৰ্মচাৰীক তিনি দিনৰ বাবে ৪০০ কিলোমিটাৰ কক্ষপথলৈ প্ৰেৰণ কৰি মানৱযুক্ত মহাকাশ ভ্ৰমণৰ বাবে ভাৰতৰ সামৰ্থ্য প্ৰদৰ্শন কৰা, তাৰ পিছত তেওঁলোক পৃথিৱীলৈ সুৰক্ষিতভাৱে ঘূৰি অহা, ভাৰত সাগৰৰ জলধাৰাত অৱতৰণ কৰা ।
মহাআকাশত উপনীত হোৱা এখন কাৰুশিল্প বা বাহনৰ বাবে সংস্কৃত শব্দৰ পৰা ইয়াৰ নাম লোৱা গগনযান প্ৰকল্পটো 9000 কোটি টকা (1 বিলিয়ন ডলাৰ) বিনিয়োগেৰে আৰম্ভ কৰা হৈছে ।
চাৰিজন মহাকাশচাৰীৰ ভিতৰত, তিনিজনক চূড়ান্ত বাছনি কৰা হ'ব । এই তিনিজনে ইছৰোৰ আটাইতকৈ শক্তিশালী ৰকেট এলভিএম এমকে-3-ত ভ্ৰমণ কৰিব, যাক মানৱ ৰেটিং প্ৰয়োজনীয়তাৰ চৰ্ত অনুসৰণ কৰিবলৈ সংশোধন কৰা হৈছে আৰু নামটো এইচএলভিএম-3 হিচাপে পুনৰ নামকৰণ কৰা হৈছে ।
কৰ্তৃপক্ষই উল্লেখ কৰিছিল যে ব্যক্তিসকলক বায়ু সেনাৰ পাইলটৰ এটা গোটৰ পৰা বাছনি কৰা হৈছিল আৰু তেওঁলোকক বাছনিৰ আগতে কঠোৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক মূল্যাংকন কৰা হৈছিল । ১৯৮৪ চনত ৰাছিয়াৰ সয়ুজ মহাকাশযানত মহাকাশলৈ যাত্ৰা কৰা আৰু প্ৰায় ৮ দিন অতিবাহিত কৰা মহাকাশচাৰী ৰাকেশ শৰ্মা এতিয়াও মহাকাশলৈ যাত্ৰা কৰা একমাত্ৰ ভাৰতীয় ।
ইছৰোৱে ইয়াৰ প্ৰথম মানৱ মহাকাশ যাত্ৰা অভিযানৰ মহাকাশচাৰীসকলৰ কল্যাণ সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে অতি সতৰ্কতাৰে প্ৰস্তুতি চলাই আছে, যিটো আগতে মাত্ৰ তিনিখন ৰাষ্ট্ৰৰ দ্বাৰা সম্পাদন কৰা হৈছিল । এই তিনি ৰাষ্ট্ৰ হৈছে পূৰ্বতে ছোভিয়েট ইউনিয়ন (ৰাছিয়া), আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু চীন । যদি ভাৰত সফল হয়, ই মানৱ মহাকাশ যাত্ৰা কাৰ্যসূচী সম্পাদন কৰা চতুৰ্থ ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে এই একচেটিয়া গোটত অন্তৰ্ভুক্ত হ'ব ।
গগনযান অভিযানৰ গাঁথনি
ভাৰতৰ প্ৰথম মানৱ মহাকাশ অভিযান গগনযানে তিনিজন মহাকাশচাৰীক এক সংহত কিন্তু শক্তিশালী মহাকাশ কেপচুলত মহাকাশলৈ প্ৰেৰণ কৰিব । ই ভাৰত মহাসাগৰত অৱতৰণ কৰাৰ পূৰ্বে অতিকমেও তিনি দিনৰ বাবে পৃথিৱীক প্ৰদক্ষিণ কৰিব ।
পৃথিৱীৰ কক্ষপথত প্ৰৱেশ কৰা গোটেই মহাকাশযানখনক কক্ষীয় মডিউল বুলি কোৱা হয়, যাৰ ভিতৰত আছে ছাৰ্ভিচ আৰু ক্ৰু মডিউল । পিৰামিড আকৃতিৰ, আৱদ্ধ ক্ৰু মডিউলটোত মহাকাশচাৰীসকলক স্থান দিয়া হ'ব । ছাৰ্ভিচ মডিউলটো মহাকাশযানৰ কক্ষীয় প্ৰৱেশ আৰু পৰৱৰ্তী প্ৰস্থানৰ সুবিধাৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা হৈছে, যি পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠলৈ ইয়াৰ অৱতৰণৰ পথ প্ৰদৰ্শন কৰে ।
ইছৰোৰ এলভিএম৩ ৰকেটটোৱে গগনযানক মহাকাশলৈ উৎক্ষেপণ কৰিব । পৃথিৱীৰ কক্ষপথত প্ৰৱেশ কৰাৰ আগতে, কক্ষীয় মডিউলটো এলভিএম3-ৰ পৰা পৃথক হ'ব । পৰৱৰ্তী সময়ত, ছাৰ্ভিচ মডিউলৰ প্ৰপালচন প্ৰণালীৰ ভিতৰত পাঁচটা ইঞ্জিনে কক্ষীয় মডিউলটো কক্ষপথত স্থাপন কৰিবলৈ সক্ৰিয় হ'ব ।
উভতি অহাৰ সময়ত, ছাৰ্ভিচ মডিউলৰ ইঞ্জিনবোৰ কক্ষপথৰ পৰা প্ৰস্থান কৰিবলৈ আৰু এবাৰ জ্বলি উঠিব, মডিউলবোৰ পৃথিৱীৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰিব । ক্ৰু মডিউলটো পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰা আৰম্ভ নকৰালৈকে ছাৰ্ভিচ মডিউলটো ক্ৰু মডিউলৰ সৈতে সংযোজিত হৈ থাকে । তাৰ পিছত, ছাৰ্ভিচ মডিউলটো পৃথক হয় আৰু বায়ুমণ্ডলত পুনৰ প্ৰৱেশ কৰাত তাপৰ দ্বাৰা ধ্বংস হয়, যাৰ ফলত ক্ৰু মডিউলটো ইয়াৰ অৱতৰণৰ সৈতে আগবাঢ়িব পাৰে ।
ক্ৰু মডিউলটোৱে স্বতন্ত্ৰভাৱে কাম কৰে, মুখ্যতঃ পৰিৱেশ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু জীৱন সমৰ্থন প্ৰণালী (ইচিএলএছএছ), যি অক্সিজেন সৃষ্টি কৰে, চাপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে, উষ্ণতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰে । ক্ৰু মডিউলটোত ক্ৰু এস্কেপ চিষ্টেম (চিইএছ) নামৰ এক সুৰক্ষা সুবিধা আছে যি উৎক্ষেপণৰ সময়ত কাম কৰে আৰু পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলৰ ভিতৰত থাকোতে কেৱল জৰুৰী কালীন অৱস্থাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
সুৰক্ষিতভাৱে অৱতৰণ কৰিবলৈ, ক্ৰু মডিউলটো বেকআপৰ বাবে তিনি প্ৰকাৰৰ পেৰাচুটেৰে সজ্জিত (মুঠ 10 টা পেৰাচুট সামৰি)। ক্ৰু মডিউলটো পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত পুনৰ প্ৰৱেশ কৰাৰ লগে লগে এই পেৰাচুটবোৰ সক্ৰিয় হয়, যাৰ ফলত কোমল স্প্ল্যাশ্বডাউন নিশ্চিত কৰিবলৈ ইয়াৰ গতি যথেষ্ট হ্ৰাস হয়।
উৎক্ষেপণ যান
গগনযান অভিযানটো উৎক্ষেপণ যান মাৰ্ক-3 ৰকেটৰ (এইচএলভিএম3) মানৱ-মূল্যাংকিত সংস্কৰণৰ দ্বাৰা উৎক্ষেপণ কৰা হ'ব। মহাকাশযানখন কক্ষপথলৈ উঠাৰ লগে লগে এইচএলভিএম৩ ৰ ওপৰত লগোৱা হ'ব । এইচ.এল.ভি.এম.3 হৈছে এক তিনি-পৰ্যায়ৰ ৰকেট যি পৃথিৱীৰ নিম্ন কক্ষপথলৈ 8,000 কিলোগ্ৰাম আৰু 4,000 কিলোগ্ৰাম লৈকে ভূ-স্থিৰ কক্ষপথলৈ পৰিবহন কৰিব পাৰে । ইয়াৰ ভৰ 640,000 কিগ্ৰা, উচ্চতা 44 মিটাৰ আৰু ব্যাস 4 মিটাৰ ।
এইচ.এল.ভি.এম.3-ৰ আৰোহণৰ প্ৰথম পৰ্যায়টো দুটা এছ200 কঠিন ইন্ধন বুষ্টাৰৰ দ্বাৰা চালিত হয়, যি মহাকাশযানখনক পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলৰ মাজেৰে আৰু বাহিৰত প্ৰায় 115 কিলোমিটাৰ উচ্চতালৈ পথ প্ৰদৰ্শন কৰে। তেওঁলোকৰ ভূমিকা সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত, এই প্ৰথম পৰ্যায়ৰ উপাদানবোৰ পৃথক হয় আৰু ধ্বংস হয়।
এইচএলভিএম3-ৰ দ্বিতীয় (বা মূল) পৰ্যায়, যাক এল110 তৰল পৰ্যায় বুলি কোৱা হয়, দুটা ডেভেলপ ইঞ্জিনেৰে সজ্জিত যি বায়ুমণ্ডলৰ ওপৰৰ স্তৰৰ মাজেৰে ৰকেটটো ওপৰলৈ উঠাৰ লগে লগে তৰল ইন্ধন ব্যৱহাৰ কৰে । পৰৱৰ্তী সময়ত, এই পৰ্যায়টো পৃথক হয় আৰু বৰ্জন কৰা হয় ।
তাৰ পিছত, চি25 হিচাপে চিনাক্ত কৰা তৃতীয় পৰ্যায়টোৱে মহাকাশযানখনক ইয়াৰ ক্ৰায়'জেনিক ইঞ্জিন (চিই 20) ব্যৱহাৰ কৰি প্ৰেৰণ কৰে । এই শক্তিশালী ইঞ্জিনটোৱে মহাকাশযানখন কটাৰ আগতে ইয়াৰ লক্ষ্যকক্ষত অৱস্থিত কৰিবলৈ সক্ৰিয় কৰে । তৃতীয় পৰ্যায়ৰ ওপৰত অৱস্থিত হৈছে সঁজুলি উপসাগৰ (ইবি) আৰু এনকেপচুলেটেড এচেম্বলী (ই.এ.)। এনকেপচুলেটেড এচেম্বলীত মহাকাশযানখন অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, লগতে পেলোড এডাপ্টাৰ (পিএলএ) আৰু পেলোড ফেয়াৰিং (পিএফ)।
মূল্যাংকন আৰু সংশোধন
গগনযান অভিযানৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, ইছৰোৱে কেইবাটাও সফল মূল্যাংকনৰ জৰিয়তে ধাৰাবাহিক অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে । এক দশক আগতে, ডিচেম্বৰ 2014-ত, ইছৰোৱে বায়ুমণ্ডলত পুনৰ প্ৰৱেশ কৰাৰ পৰীক্ষা কৰাৰ বাবে এটা প্ৰটোটাইপ নিৰ্মাণ কৰিছিল, যি মূলতঃ ক্ৰু কেপচুলৰ এক স্কেল-ডাউন আৰু মৌলিক মডেল ।
ক্ৰু মডিউল বায়ুমণ্ডলীয় পুনৰ-প্ৰৱেশ পৰীক্ষাৰ বাবে থিয় হৈ থকা কেয়াৰ কাৰ্যসূচীয়ে মডিউলটোৰ তাপ আৱৰণ আৰু সামগ্ৰিক স্থিৰতাৰ মূল্যাংকন কৰিছিল কিয়নো ই পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত পুনৰ প্ৰৱেশ কৰাৰ বিপদজনক আৰু তীব্ৰ পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈছিল । ইয়াৰ উপৰিও, মডিউলটোৱে বায়ুমণ্ডলীয় প্ৰৱেশৰ বাবে অনুকূল বা সঠিক কোণ নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ অভিমুখীকৰণ কৌশল বোৰ সম্পাদন কৰিছিল ।
ক্ৰু মডিউলটো মুকলি কৰাৰ আগতে এটা ৰকেটৰ দ্বাৰা প্ৰায় ১২৫ কিলোমিটাৰ উচ্চতালৈ পৰিবহন কৰা হৈছিল । পৰৱৰ্তী সময়ত পেৰাচুটে কেপচুলটো মহাসাগৰীয় অৱতৰণৰ আগতে হ্ৰাস কৰিছিল । পৰীক্ষণটো সফল বুলি গণ্য কৰা হৈছিল । শ্ৰীহৰিকোটা উৎক্ষেপণ ক্ষেত্ৰৰ ওচৰত বংগোপসাগৰৰ পৰা উদ্ধাৰ হোৱা কেপচুলটো গাঁথনিগতভাৱে অক্ষত থকা দেখা গৈছিল।
জুলাই 2018-ত, ইছৰোৱে এটা পেড এবৰ্ট পৰীক্ষা কৰিছিল যিয়ে উৎক্ষেপণৰ সময়ত এবৰ্ট মেকানিজম আৰু ক্ৰু এস্কেপ চিষ্টেম মূল্যায়ন কৰিছিল ।
পেড এবৰ্ট হৈছে উৎক্ষেপণ প্ৰক্ৰিয়াৰ কাউন্টডাউন বা প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত সমস্যা হ'লে উৎক্ষেপণ বাহনৰ পৰা ক্ৰু মডিউলটো দ্ৰুত আৰু সুৰক্ষিতভাৱে আঁতৰ কৰাৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা জৰুৰীকালীন প্ৰক্ৰিয়া, যেতিয়া মহাকাশযানখন এতিয়াও উৎক্ষেপণ পেডত আছে । এই প্ৰণালীটো কৰ্মচাৰীসকলক সাম্ভাব্য বিপদৰ পৰা দ্ৰুতগতিত আঁতৰাই নি সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ ।
চাৰি মিনিট ধৰি চলি থকা সফল পৰীক্ষাটোত ক্ৰু মডিউলটো 2.75 কিলোমিটাৰ উচ্চতাত উলিয়াই দিয়া হৈছিল । পৰৱৰ্তী সময়ত, পেৰাচুটে মডিউলটো হ্ৰাস কৰে, বংগোপসাগৰত ইয়াৰ সুৰক্ষিত অৱতৰণ নিশ্চিত কৰে।
২০২১ চনৰ জুলাই মাহত ইছৰোৱে বিকশিত ইঞ্জিনৰ ফায়াৰিং পৰীক্ষা সফলতাৰে সম্পন্ন কৰে । আগষ্ট 2023-ত, ড্ৰোগ পেৰাচুট নিয়োজন পৰীক্ষাৰ প্ৰথম পৰীক্ষা কৰা হৈছিল । 5.8 মিটাৰ প্ৰস্থৰ সৈতে, এই পেৰাচুটে ক্ৰু মডিউলটো ত্বৰান্বিত হোৱাৰ লগে লগে সফলতাৰে হ্ৰাস কৰে । ই শ্বক আৰু গতিৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত কৰ্মচাৰীসকলৰ যিকোনো আঘাত প্ৰতিহত কৰিছিল ।
অক্টোবৰ 2023-ত, এটা পৰীক্ষা বাহন এবৰ্ট মিছন -1 (টিভি-ডি1) অনুষ্ঠিত হৈছিল, যি ক্ৰু এস্কেপ চিষ্টেম মূল্যাংকন হিচাপেও কাম কৰিছিল । কিন্তু উৎক্ষেপণৰ (উপকূলৰ পৰা প্ৰায় 10 কিমি) আৰু পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠৰ যথেষ্ট ওচৰত মাটিৰ পৰা মাত্ৰ 15 কিলোমিটাৰ ওপৰেৰে হৈছিল । পৰীক্ষাটো সফলতাৰে সমাপ্ত হৈছিল, আৰু গাঁথনিগতভাৱে অক্ষত মডিউলটো বংগোপসাগৰৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰা হৈছিল । ক্ৰায়'জেনিক ইঞ্জিনৰ (চিই ২০) এই বছৰৰ ২৩ ফেব্ৰুৱাৰীত পৰীক্ষামূলক ফায়াৰ কৰা হৈছিল ।
