গুৱাহাটী : অসমত শেহতীয়াকৈ হাতীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে । হাতীৰ সংখ্যা ৭ বছৰৰ ভিতৰত ১৩৯ টা বৃদ্ধি পাইছে । এই বৃদ্ধিয়ে নিশ্চিতভাৱে সফল সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাৰ ইংগিত দিছে ।
অৱশ্যে, হাতীৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধিয়ে ৰাজ্যখনত বিভিন্ন আশংকাৰো সৃষ্টি কৰিছে । অসমে ইয়াৰ বহন ল'ব পাৰিব নে নাই সেই ধৰণৰ প্ৰশ্নও উত্থাপন হৈছে । বিশেষকৈ হাতীৰ বাসস্থানৰ অৱক্ষয়, বনাঞ্চল হ্ৰাস, হাতী-মানুহৰ সংঘাতৰ বৰ্ধিত ঘটনা আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ দৰে বিষয়বোৰো বিবেচনা কৰি বহুতৰ মনত উদ্বেগৰ সৃষ্টি হৈছে ।
হাতীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি ৰাজ্যখনৰ বাবে যদিও আশাৰ ইংগিত, কিন্তু এই জন্তুৰ স্থিৰতাৰ বিষয়টোও বিচাৰ্যৰ বিষয় । এই বছৰৰ ২ জানুৱাৰীত হাতীৰ আনুমানিক সংখ্যা (ইপিই) ২০২৪ মুকলি কৰাৰ সময়ত অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ড৹ হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই এক্সৰ এটা পোষ্টত লিখিছে, "আমাৰ জেণ্টেল জায়েণ্টছৰ বাবে এক সুৰক্ষিত আশ্ৰয়স্থল ।"
মুখ্যমন্ত্ৰীৰ বিবৃতিত আনন্দিত হোৱাটো ন্যায়সংগত কিয়নো ৰাজ্যখনত ২০১৭ চনত হাতীৰ সংখ্যা আনুমানিক ৫,৭১৯ টা আছিল আৰু এই সংখ্যা বৃদ্ধি হৈ ৫,৮২৮ টা হৈছে । যিয়ে চলিত সংৰক্ষণ প্ৰচেষ্টাৰ কাৰ্যকৰীতা প্ৰদৰ্শন কৰিছে ।
- অসমত হাতীৰ গণনা
যোৱা বছৰ ২০ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পৰা ২৭ ফেব্ৰুৱাৰীৰ ভিতৰত অসমৰ বন বিভাগে হাতীৰ গণনা সম্পন্ন কৰিছিল । এই আনুমানিক গণনা অনুসৰি ৰাজ্যখনত ৩৬ শতাংশ প্ৰাপ্তবয়স্ক মাইকী হাতীৰ (মাখুন্দী) সৈতে ৫৮২৮ টা ডাঙৰ হাতী ধৰা পৰিছে । যাৰ ফলত প্ৰতিগৰাকী পশু আৰু প্ৰকৃতি প্ৰেমী আনন্দিত হৈছে ।
আনুমানিক ফলাফলটো অধিক ৰোমাঞ্চকৰ কিয়নো অসমৰ হাতীৰ সংখ্যা দশকজুৰি স্থিৰ হৈ আছে । বাসস্থানৰ বিভাজন আৰু হাতী-মানুহৰ সংঘাতৰ দৰে প্ৰত্যাহ্বান স্বত্বেও কেতিয়াও এই সংখ্যা ৫,২০০ৰ তললৈ নামি অহা নাই । এই আনুমানিক ফলাফলে এইটোও স্পষ্ট কৰিছে যে প্ৰাপ্তবয়স্ক মাখুন্দীৰ পৰা পোৱালীৰ অনুপাত ০.৪৯ (প্ৰতি ১০০ প্ৰাপ্তবয়স্ক মাখুন্দীত ৪৯ টা পোৱালী) নথিভুক্ত কৰা হৈছে । যিয়ে শক্তিশালী প্ৰজনন আৰু সংখ্যাৰ সফল বিভাজনক সূচায় ।
২০২৪ চনৰ গণনাত এইটোও কোৱা হৈছে যে দঁতাল হাতীৰ পৰা মতা হাতীৰ অনুপাত ২০১৭ চনত ১:২.৬৩ ৰ পৰা ১:১.৯৭ লৈ উন্নীত হৈছে । যিয়ে চোৰাং চিকাৰ বিৰোধী পদক্ষেপৰ কাৰ্যকৰী ৰূপক প্ৰতিফলিত কৰে ।
- পৰিৱেশবিদৰ প্ৰতিক্ৰিয়া
যোৱা দুটা দশক ধৰি অসমত হাতী গৱেষণা আৰু সংৰক্ষণমুখী জীৱিকাৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰি থকা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰশংসিত সংৰক্ষণবিদ তথা পৰিৱেশবিদ ড৹ বিভূতি প্ৰসাদ লহকৰে কয়, "হাতীৰ সংখ্যা যথেষ্ট বৃদ্ধি হোৱাটো আনন্দৰ বিষয় । অৱশ্যে, এতিয়া চিন্তা কৰিব লগা প্ৰশ্নটো হ'ল আমি হাতীৰ সংখ্যা বজাই ৰাখিব পাৰিম নে ?"
শেহতীয়াকৈ নেভিল শুলমান বঁটাৰে সন্মানিত লহকৰে কয় যে সমগ্ৰ ৰাজ্যতে বৃহৎ পৰিমাণৰ বাসস্থানৰ অৱক্ষয় ঘটিছে, যাৰ ফলত প্ৰায়ে জন্তুবোৰ খাদ্যৰ সন্ধানত মানুহৰ বাসস্থানলৈ ওলাই আহিবলৈ বাধ্য হৈছে আৰু মানুহৰ সৈতে সংঘাতৰ সৃষ্টি হয় ।
তেওঁ কয়, "বহুতো আক্ৰমণকাৰী প্ৰজাতিৰ বিকাশৰ ফলত অসমত হাতীৰ বাসস্থানৰ অৱক্ষয় হৈছে । বন্যজন্তুৰ ওপৰত চৰণৰ চাপ বৃদ্ধি হৈ আহিছে কিয়নো বন অধিকাৰ আইন ২০০৬ৰ অধীনত স্থানীয় লোকসকলৰ বাবে পশুচৰণ আৰু অনা-কাঠ বন সামগ্ৰী সংগ্ৰহৰ বাবে বহুতো সুৰক্ষিত এলেকা অনুমোদন জনোৱা হৈছে ।"
তেওঁ লগতে কয় যে হস্তীদণ্ডি এতিয়াও সঠিকভাৱে নিৰ্ধাৰণ কৰা হোৱা নাই বাবে অসমৰ হাতীবোৰ দীৰ্ঘদিন ধৰি প্ৰভাৱিত হৈছে । তেওঁ কয়, "অসমত হস্তীদণ্ডিসমূহ চিনাক্ত অৱগত কৰাৰ কোনো আইনী জাননী নাই । ইয়াৰ উপৰিও অপৰিকল্পিত উন্নয়নমূলক কামবোৰেও হাতীবোৰক প্ৰভাৱিত কৰি আহিছে । সংখ্যা বৃদ্ধিৰ বাবে হাতীৰ বাসস্থান খণ্ডিত হৈ পৰিছে ।"
লহকৰে লগতে কয় যে জনসংখ্যা বিস্ফোৰণ আৰু মানুহৰ বাসস্থানৰ সম্প্ৰসাৰণে এনে বৃহৎ আকাৰৰ জন্তুৰ মুক্ত বিচৰণ বন্ধ কৰি দিছে যাৰ ফলত অধিক হস্তী-মানৱৰ সংঘৰ্ষ হৈছে । সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰতিবেদনৰ কথা উল্লেখ কৰি লহকৰে কয় যে ২০২২ চনত মানুহৰ সৈতে সংঘৰ্ষৰ ফলত মুঠ ৬৪ টা হাতীৰ মৃত্যু হৈছে । আনহাতে ২০২৩ চনত এই সংখ্যা ৫০ টা হৈ আছে ।
তেওঁ কয়, "একেদৰে ২০২২ চনত হাতীৰ সৈতে সংঘৰ্ষৰ ফলত ৮০ গৰাকী লোকৰ মৃত্যু হৈছে । ২০২৩ চনত হাতীৰ সৈতে সংঘৰ্ষত মানুহৰ মৃত্যুৰ সংখ্যা ৮৯ লৈ বৃদ্ধি পাইছে ।" তেওঁ লগতে কয় যে হস্তী-মানুহৰ সংঘাতৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হোৱাৰ ফলত কিছুমান দূৰৱৰ্তী অঞ্চলত হাতীৰ বিষয়ে মানুহৰ মাজত অসহিষ্ণুতাও দেখা দিছে । তেওঁ কয় যে হাতীৰ আক্ৰমণৰ প্ৰতি মানুহৰ অসহিষ্ণুতাক ইন্ধন যোগোৱাৰ আন এটা কাৰণ হ'ল হাতীৰ আক্ৰমণত হেৰুওৱা জীৱন আৰু সম্পত্তিৰ ক্ষতিপূৰণৰ অভাৱ ।
- ক্ষতিপূৰণ সম্পৰ্কীয় সমস্যা
উল্লেখ্য যে হাতীৰ সৈতে সংঘৰ্ষত হোৱা প্ৰতিটো মৃত্যুৰ ক্ষেত্ৰত অসম চৰকাৰে আগবঢ়োৱা ক্ষতিপূৰণ হৈছে ৪.৫ লাখ টকা । তেওঁ কয়, "হাতীৰ আক্ৰমণৰ ফলত ধানখেতি আৰু ঘৰৰ ক্ষতিৰ ক্ষতিপূৰণ আন ৰাজ্যৰ তুলনাত অসমত এতিয়াও কম । প্ৰক্ৰিয়াও তীব্ৰ লেহেমীয়া । প্ৰায়ে চৰকাৰৰ দ্বাৰা এক্সগ্ৰেচিয়া পৰিশোধ কৰাত পলম কৰে আৰু এইবোৰে মানুহৰ বিশ্বাস হেৰুৱায় । এতিয়া কিছুমান ঠাইত প্ৰভাৱিত লোকসকলে ক্ষতিপূৰণ নাপাব বুলি বিবেচনা কৰি ক্ষতিপূৰণৰ বাবেও আবেদন নকৰে ।"
একে ধৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰি সংৰক্ষণবিদ আৰু ৱাইল্ডলাইফ ট্ৰাষ্ট অব ইণ্ডিয়াৰ (ডব্লিউটিআই) ষ্ট্ৰেটেজি আৰু লিয়াচন (উত্তৰ-পূব)ৰ মূৰব্বী ড৹ ৰথীন বৰ্মনে কয় যে হাতীৰ বাসস্থান ধ্বংসৰ সমস্যাটো সমাধান কৰাৰ তাৎক্ষণিক প্ৰয়োজনীয়তা আছে ।
তেওঁ কয়, "হাতীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱাটো এক ভাল খবৰ । কিন্তু হাতী আৰু মানুহৰ মাজত সংঘৰ্ষৰ ঘটনা বাঢ়ি আহিছে । হাতীৰ বাসস্থানসমূহ মুখ্যতঃ খণ্ডিত আৰু আমি সমস্যাবোৰ জৰুৰীভাৱে সমাধান কৰিব লাগিব ।"
- বনাঞ্চল হ্ৰাস
উল্লেখ্য যে শেহতীয়াকৈ মুকলি কৰা ইণ্ডিয়া ষ্টেট অব ফৰেষ্ট ৰিপ'ৰ্ট (আইএছএফআৰ) ২০২৩-ত স্পষ্টকৈ কোৱা হৈছে যে উত্তৰ-পূবৰ ৰাজ্যসমূহৰ বনাঞ্চল হ্ৰাস হোৱা অব্যাহত আছে । এই সময়ছোৱাত মুঠ বনাঞ্চল হ্ৰাস হৈছে ৩২৭.৩০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ । ২০২৪ চনৰ ডিচেম্বৰত মুকলি কৰা আইএছএফআৰ ২০২৩-এ উল্লেখ কৰিছিল যে মিজোৰাম হৈছে অঞ্চলটোৰ একমাত্ৰ ৰাজ্য য'ত বনাঞ্চল বৃদ্ধি পাইছে আনহাতে অসম, মেঘালয়, নাগালেণ্ড আৰু ত্ৰিপুৰাত বনাঞ্চলৰ সৰ্বাধিক হ্ৰাস দেখা গৈছে ।
ইতিমধ্যে কৰ্ণাটক, কেৰালা আৰু তামিলনাডুৰ দৰে ৰাজ্যসমূহে ইতিমধ্যে হাতী সংৰক্ষণৰ এক কাৰ্যকৰী ৰণনীতি হিচাপে হাতীৰ মুক্ত চলাচল নিশ্চিত কৰাৰ বাবে এক যুটীয়া সমন্বয় প্ৰণালী গঠন কৰিছে । কিন্তু উত্তৰ-পূব অঞ্চলত হাতীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ লগে লগে তেনে কোনো পদক্ষেপ নাই !
