বিশেষ প্ৰতিবেদন, ৩০ ছেপ্টেম্বৰ : ভাৰত-আমেৰিকা সম্পৰ্কৰ কথা উল্লেখ কৰিবলৈ গ'লে, প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ শেহতীয়া আমেৰিকা ভ্ৰমণৰ পিচত ৰাষ্ট্ৰীয় সুৰক্ষা যোগাযোগ উপদেষ্টা জন কাৰ্বিয়ে উল্লেখ কৰিছিল যে এই সম্পৰ্কটো 'শক্তিশালীৰ পৰা অধিক শক্তিশালী হৈ আছে' ।
আনহাতে, ৰাষ্ট্ৰপতি বাইডেনে ভাৰত সন্দৰ্ভত কয়, "ক'ভিড-১৯ মহামাৰীৰ প্ৰতি বিশ্বজনীন সমৰ্থনৰ পৰা বিশ্বজুৰি সংঘৰ্ষৰ বিধ্বংসী পৰিণামৰ মোকাবিলা কৰালৈকে আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সমাধান বিচৰা প্ৰচেষ্টাত ভাৰত শীৰ্ষস্থানত আছে ।" তেওঁ লগতে কয় যে ভাৰতৰ সৈতে আমেৰিকাৰ সম্পৰ্ক 'ইতিহাসৰ যিকোনো সময়তকৈ অধিক শক্তিশালী, ঘনিষ্ঠ আৰু অধিক গতিশীল' ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে আমেৰিকাৰ সৈতে সম্পৰ্ক বৃদ্ধি কৰাটো তেওঁৰ বৈদেশিক নীতিৰ আধাৰশিলা কৰি তুলিছে । এইটোৱে কেতিয়াবা ভাৰতৰ কৌশলগত স্বতন্ত্ৰতাৰ ওপৰত সন্দেহো প্ৰকাশ কৰিছিল । এই সম্পৰ্কই দুয়োখন ৰাষ্ট্ৰক তেওঁলোকৰ গোলকীয় প্ৰচেষ্টাত লাভান্বিত কৰিছে । ভাৰতে আই চি ই টিৰ পৰা লাভান্বিত হৈছে (গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত উদ্যোগ, initiative on critical and emerging technology), আমেৰিকাৰ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰ লগতে বিনিয়োগ লাভৰ পৰা । আনহাতে, ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত আগ্ৰাসী চীনক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ ইয়াৰ ৰণনীতি প্ৰস্তুত কৰাত আমেৰিকা হৈছে এক শক্তিশালী অংশীদাৰ ।
ড০ জয়শংকৰে তেওঁৰ গ্ৰন্থৰ ওপৰত এক আলোচনাত কৈছিল, "আমাৰ বহুমেৰুত্ব বৃদ্ধি হোৱাৰ বাবে আমেৰিকা আজি অপৰিহাৰ্য, যদি আমাক সেই সিদ্ধান্ত লোৱাৰ স্থান, সেই স্বাধীনতাৰ প্ৰয়োজন হয়, তেন্তে আমাক এনে দেশবোৰৰ প্ৰয়োজন যাৰ আগ্ৰহ হৈছে যে আমাৰ পক্ষত সেই সমৰ্থনবোৰ আছে ।" প্ৰতিৰক্ষা, মহাকাশ আৰু অৰ্ধ-পৰিবাহীৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা বৃদ্ধিয়ে
প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ ইউক্ৰেইন আৰু পোলেণ্ড ভ্ৰমণ সন্দৰ্ভত বাইডেনে এক বিশেষ মন্তব্য প্ৰদান কৰিছিল । আমেৰিকা অৱগত যে যদি দেশখনে অৱশেষত ইউক্ৰেইন যুদ্ধত নাকী টানিবলৈ সিদ্ধান্ত লয়, তেন্তে জেলেনস্কিৰ বিজয়ৰ যিকোনো দাবী উপেক্ষা কৰি আলোচনা সৃষ্টি কৰিবলৈ ভাৰতৰ দিশে যাব লাগিব । ভাৰত আমেৰিকা-ৰাছিয়াৰ লগতে ৰাছিয়া আৰু ইউক্ৰেইনৰ মাজতো একমাত্ৰ বিশ্বাসযোগ্য পথ হৈ আছে ।
মস্কোৰ সৈতে নতুন দিল্লীৰ সম্পৰ্কৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু আমেৰিকাৰ মাজৰ পাৰ্থক্য এসময়ত এক বাধা আছিল । ভাৰতক সস্তীয়া ৰাছিয়ান তেল ক্ৰয় কৰি ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ বাবে পুঁজি যোগান ধৰাৰ অভিযোগ উত্থাপিত হৈছিল । আজি কিন্তু এই সম্পৰ্কটো ৱাশ্বিংটনৰ দ্বাৰা সংঘৰ্ষৰ সমাপ্তি বিচাৰি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে । ভাৰত, ইউক্ৰেইন আৰু ৰাছিয়াৰ নেতৃত্বৰ মাজত নিয়মীয়া বৈঠকেই সূচায় যে সমাধান নিৰ্ধাৰণৰ বাবে আগবাঢ়ি যোৱাৰ গতিপথ আছে ।
এছ চি অ' (ছাংহাই সহযোগিতা সংস্থা) আৰু ব্ৰিকছ+ ত ভাৰতৰ অংশগ্ৰহণক প্ৰথমতে এইটো গণ্য কৰা হৈছিল যে চীন আৰু ৰাছিয়াত আমেৰিকা বিৰোধী প্ৰতিষ্ঠানসমূহত ভাৰতে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছে । বহুতে অনুভৱ কৰিছিল যে ভাৰতে এছ চি অ'ৰ সদস্য হোৱাটো বন্ধ কৰা উচিত । কিন্তু এতিয়া ইয়াক বেলেগ দৃষ্টিভংগীৰে চোৱা হৈছে । ভাৰতৰ উপস্থিতিয়ে তেওঁলোকক আমেৰিকা-বিৰোধী বা পশ্চিমলৈ পৰিৱৰ্তন কৰাত বাধা দিছে । অৱশ্যে এই ক্ষেত্ৰত বিবৃতিবোৰ সাধাৰণতে মৌন হৈ থাকে ।
চীনা দৃঢ়তা নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ আমেৰিকা আৰু ভাৰত দুয়োকে দুয়োৰে প্ৰয়োজন । কোৱাডৰ কাৰ্যকৰিতা ভাৰত-আমেৰিকাৰ সহযোগিতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে । প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে কোৱাডক 'গোলকীয় কল্যাণৰ শক্তি' বুলি অভিহিত কৰিছে । চীন অৱগত যে কোৱাড ইয়াৰ বিৰুদ্ধে । চাইনা ডেইলীৰ এক শেহতীয়া সম্পাদকীয়ত উল্লেখ কৰা হৈছে, ভাৰতে আমেৰিকা আৰু অন্যান্য সমভাবাপন্ন দেশসমূহৰ সৈতে কাম কৰি এছিয়া-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত নিজৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ কোৱাডত আমেৰিকাৰ সৈতে একত্ৰিত হৈছে ।
যদিও বাইডেন আৰু তেওঁৰ উপদেষ্টাসকলৰ ভিতৰত বিদেশ সচিব এণ্টনী ব্লিঙ্কেন আৰু প্ৰতিৰক্ষা সচিব লয়ড অষ্টিনে ভাৰত-আমেৰিকাৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কৰ বাবে জোৰ দি আছে, কিন্তু তেওঁলোকৰ ষ্টাফৰ কিছু সদস্য আছে, যিয়ে ভাৰতক দূৰৈত ৰাখিবলৈ বা সমৰ্থনকাৰী গোটবোৰক পছন্দ কৰিব, যিয়ে ভাৰতৰ আভ্যন্তৰীণ সংহতি ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব পাৰে । 'শিখফছ ফৰ জাষ্টিচ'ৰ নেতা গুৰপতৱন্ত সিং পান্নুনক সুৰক্ষা দিয়াটো এনে এটা ঘটনা । পান্নুনৰ 'তথাকথিত হত্যাৰ চেষ্টা' আৰু ইয়াৰ পিচত ভাৰত চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে তেওঁৰ আদালতত গোচৰ, যাক দিল্লীয়ে 'আৱৰ্জনা' বুলি অভিহিত কৰে, ইয়াৰ ফলত সম্পৰ্কত অস্বস্তি বৃদ্ধি হয় ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে আমেৰিকাত অৱতৰণ কৰাৰ ঠিক পূৰ্বে হোৱাইট হাউছৰ কৰ্মচাৰীসকলে আমেৰিকান শিখসকলৰ এটা প্ৰতিনিধি দলক সাক্ষাৎ কৰে আৰু তেওঁলোকক আমেৰিকান চৰকাৰৰ দ্বাৰা সুৰক্ষাৰ আশ্বাস দিয়ে । এই সংগঠনবোৰ খালিস্তান সৃষ্টি কৰিবলৈ বিচ্ছিন্নতাবাদী অভিযানক সমৰ্থন কৰাৰ বাবে জনাজাত । আমেৰিকান শিখ ককাচ কমিটীৰ প্ৰীতপাল সিঙে টুইট কৰিছে, "শিখ আমেৰিকানসকলক সুৰক্ষা দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ সতৰ্কতাৰ বাবে আমেৰিকাৰ বিষয়াসকলক ধন্যবাদ । আমি তেওঁলোকক আমাৰ সম্প্ৰদায়ৰ সুৰক্ষাৰ বাবে অধিক কাম কৰিবলৈ তেওঁলোকক আশ্বাসত ৰাখিম । স্বাধীনতা আৰু ন্যায় বিৰাজ কৰিব লাগিব ।" আমেৰিকাৰ চৰকাৰৰ দ্বাৰা এক কাল্পনিক খালিস্তান ৰাজ্যৰ আন্দোলনক চৰকাৰী গতি প্ৰদান কৰা দেখা গৈছে ।
ট্ৰুডোৱে এবছৰ পূৰ্বে নিজ্জাৰ হত্যাত ভাৰতীয় জড়িত থকাৰ কথা উত্থাপন কৰিছিল । তাৰ পিচত তেওঁৰ অভিযোগবোৰ আমেৰিকাই সমৰ্থন কৰিছিল । মাহটোৰ পূৰ্বলৈকে তেওঁৰ সম্ভাৱ্য হত্যাকাৰীক গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ পিচতো আজিলৈকে প্ৰমাণৰ এক অংশও ওলাই অহা নাই । কৃষক আন্দোলনৰ বাবে বেছিভাগ পুঁজি আমেৰিকা আৰু কানাডাৰ পৰা প্ৰবাহিত হৈছিল । এইটোও সম্ভৱ যে তেওঁলোকৰ চৰকাৰবোৰ এই বিষয়ে অৱগত আছিল ।
শিখ বিচ্ছিন্নতাবাদী আন্দোলনক সুৰক্ষাৰ দৰে এনে আগ্ৰহ আমেৰিকাৰ চৰকাৰী বিষয়াসকলে ভাৰতীয় অভিযান, আক্ৰমণ আৰু হিন্দু উপাসনাস্থলী ভাঙি চূড়মাৰ কৰাৰ পিছতো এই বিষয়ত কোনো অনুসন্ধান কেতিয়াও কৰা নাই । এফ বি আয়ে এতিয়াও যোৱা বছৰ মাৰৰ ছান ফ্ৰান্সিস্কোত ভাৰতীয় কনছুলেটত হোৱা আক্ৰমণৰ 'আক্ৰোশী তদন্ত' কৰি আছে, যদিও ভাৰতে ইয়াৰ নিজৰ চিচি টিভি ফুটেজৰ পৰা লাভ কৰা অপৰাধীসকলৰ নাম আৰু বিৱৰণ প্ৰদান কৰিছে ।
শেহতীয়া এক ঘটনাত, নিউয়ৰ্কত একে ধৰণৰ ঘটনা সংঘটিত হোৱাৰ কেইদিনমান পিচতে ছাক্ৰেমেণ্টোৰ বি এ পি এছ শ্ৰী স্বামীনাৰায়ণ মন্দিৰক হিন্দু বিৰোধী ঘৃণাৰে অপবিত্র কৰা হৈছিল । আমেৰিকা আৰু কানাডা দুয়োখন ঠাইতে আমেৰিকাৰ বিষয়া আৰু আমেৰিকান শিখ ককাচৰ সদস্যসকলৰ বৈঠকৰ পিচত এই ঘটনাবোৰে স্থান লাভ কৰিছে । কিন্তু ইয়াৰ অনুসন্ধানবোৰ হয় লেহেমীয় বা অস্তিত্বহীন হয় ।
বাংলাদেশৰ অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ নেতাগৰাকীয়ে ইউ এন জি এ অধিবেশনৰ সময়ত আমেৰিকা ভ্ৰমণ কৰিছিল । তেওঁক আমেৰিকা চৰকাৰৰ সকলো মুখ্য নেতাই সাক্ষাৎ কৰে । ইয়াৰ ভিতৰত আছে বিদেশ সচিব, বিশ্ব বেংকৰ সভাপতি এণ্টনী ব্লিঙ্কেন, আমেৰিকা প্ৰশাসনৰ সদস্য আৰু লগতে প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি বিল ক্লিণ্টন । সকলোৱে নতুন চৰকাৰৰ বাবে সমৰ্থন আৰু সহায়ৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়ে, যিহেতু ই গণতন্ত্ৰৰ দিশে আগবাঢ়িছে ।
যদিও ব্লিঙ্কেনে মানৱ অধিকাৰ পালনৰ কথা উল্লেখ কৰিছিল, দেশত সংখ্যালঘুসকলৰ বিৰুদ্ধে হিংসা বন্ধ কৰাৰ কোনো কথা কিন্তু উল্লেখ নাছিল । এই বাৰ্তাটোও প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল যে যেতিয়ালৈকে বাংলাদেশে আমেৰিকাৰ লগত থাকে, তেতিয়ালৈকে আমেৰিকাই সংখ্যালঘু-বিৰোধী হিংসাক উপেক্ষা কৰিব । ইয়াৰ ফলত ভাৰত-বাংলাদেশৰ সম্পৰ্ক ক্ষতিগ্ৰস্ত হ'ব, কিন্তু ই আমেৰিকাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত নহয় । ইয়াৰ চুবুৰীয়া অঞ্চলত ইছলামিক সন্ত্ৰাসবাদীৰ উত্থানৰ ভাৰতীয় উদ্বেগকো উপেক্ষা কৰা হৈছে ।
আমেৰিকাৰ পৰা ভাৰতলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ চুক্তিবদ্ধ সঁজুলি যোগান ধৰাত পলম হৈছে বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে 'যোগান শৃংখলাৰ সমস্যা'ত । চুক্তিবদ্ধ হাৰ্ডৱেৰ, যেনে আপাচি হেলিকপ্টাৰৰ বাবে ভাৰতৰ অগ্ৰাধিকাৰো হ্ৰাস কৰা হৈছে । উদ্দেশ্যটোৱে এই বাৰ্তা প্ৰদান কৰা দেখা গৈছে যে যদিও নেতৃত্বই আমেৰিকা-ভাৰত সম্পৰ্ক উন্নত কৰিব বিচাৰিব পাৰে, কিন্তু আমেৰিকাৰ আমোলাতন্ত্ৰৰ ভিতৰত এনে কিছুমান উপাদান আছে যিয়ে এতিয়াও ভাৰত বা ইয়াৰ অভিপ্ৰায়ক বিশ্বাস নকৰে । কিয়নো আমেৰিকাৰ ভিতৰত তথাকথিত স্বতন্ত্ৰ সংস্থাবোৰে ভাৰতৰ মানৱ অধিকাৰৰ ৰেকৰ্ড আৰু গণতান্ত্ৰিক প্ৰমাণ-পত্ৰৰ ওপৰত অবাঞ্ছিত আৰু ভুৱা উদ্বেগ উত্থাপন কৰে, তেতিয়া ই অধিক প্ৰসাৰ হয় ।
অৱশ্যে এইটোও স্বীকাৰ কৰিব লাগিব যে নেতাসকলে ঘনিষ্ঠ আৰু বৰ্ধিত সম্পৰ্ক বিচৰা সত্ত্বেও, চকাৰ ভিতৰতো কিছুমান চকা আছে যিয়ে ভাৰতৰ কৌশলগত স্বতন্ত্ৰতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ বিচাৰে । ইয়াৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাটো এক প্ৰত্যাহ্বানজনক হৈ থাকিব, কিয়নো শীৰ্ষ পদবীত বহুতো পৰিৱৰ্তন হ'লেও কিন্তু এইটো বৰ্তি থাকিব ।
