বিশেষ প্ৰতিবেদন,৩০ মে': আন্তৰ্জাতিক জলবায়ু নিৰীক্ষণ সংস্থাসমূহে ২০২৪ চনৰ শেষৰফালে এক ইতিবাচক ভাৰত মহাসাগৰ ডিপোল (আইঅ'ডি) ঘূৰি অহাৰ সম্ভাৱনা প্ৰকাশ কৰিছে । ইয়াৰ দ্বাৰা পশ্চিম ভাৰত মহাসাগৰ, পূৱ অংশতকৈ গৰম হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে ।
ভাৰত মহাসাগৰ ডিপোল (IOD) হৈছে এক পুনৰাবৃত্তিযোগ্য জলবায়ুৰ আৰ্হি যাৰ ফলত পশ্চিম আৰু পূৱ ভাৰত মহাসাগৰত সাগৰৰ পৃষ্ঠৰ তাপমাত্ৰা সলনি হয় । ইতিবাচক পৰ্যায়ত, ভাৰত মহাসাগৰৰ পশ্চিম অংশ পূৱ অংশতকৈ গৰম হৈ পৰে আৰু যেতিয়া এই আৰ্হি বিপৰীত হয় ইয়াক ঋণাত্মক পৰ্যায় বুলি কোৱা হয় ।
১৯৯৯ চনত 'নেচাৰ' আলোচনীখনৰ এটা সংখ্যাত প্ৰকাশিত, এনএইচ চাজীৰ নেতৃত্বত ভাৰতীয় গৱেষকৰ এটা গোটে প্ৰথমে ভাৰত মহাসাগৰৰ এই পৃথক আচৰণৰ বিষয়ে প্ৰতিবেদন দিছিল । এই পৰিঘটনাটো ইএনএছঅ' বা এল নিনো চাউদাৰ্ণ অচিলেচনৰ সৈতে একে । ই এক পুনৰাবৃত্তি হোৱা জলবায়ুৰ আৰ্হি যি মধ্য আৰু পূৱ ক্ৰান্তীয় প্ৰশান্ত মহাসাগৰক প্ৰভাৱিত কৰে । IOD পৰ্যায়ত আমি ভাৰত মহাসাগৰৰ ক্ষেত্ৰত দেখিছো যে প্ৰতি ২ৰ পৰা ৭ বছৰত সাগৰ পৃষ্ঠৰ উষ্ণতা আৰু বায়ুৰ চাপৰ বৈকল্পিক পৰিৱৰ্তন । এই পৰিৱৰ্তনবোৰৰ বিশ্বব্যাপী প্ৰভাৱ আছে যে ই সমগ্ৰ ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত বৰষুণ আৰু বতাহৰ প্ৰভাৱ ব্যাহত কৰে ।
IODক লৈ বহুতৰে পৃথক প্ৰস্তাৱ আছে । কিছুমান গৱেষকে ভাবে যে ভাৰত মহাসাগৰত সীমাবদ্ধ বায়ু-সাগৰৰ আন্তঃক্ৰিয়া হৈছে প্ৰাথমিক কাৰণ, আন কিছুমানে দাবী কৰে যে নিয়ন্ত্ৰণকাৰী কাৰকবোৰ পশ্চিম প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ ইএনএছঅ' দোলনৰ সৈতে সম্পৰ্কিত ।
IOD স্বতন্ত্ৰ নে ই কেৱল ENSOৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । সেই প্ৰশ্নটোৰ কম বেছি পৰিমাণে উত্তৰ দিয়া হৈছে । বিভিন্ন টেম্পোৰেল পৰিৱৰ্তনশীলতা থকা দুয়োটা মোডে IOD ঘটনাবোৰ প্ৰভাৱিত কৰে, কিন্তু একে ধৰণৰ স্থানিক আৰ্হি থাকে । দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে, IOD বোৰ বায়ু-সাগৰৰ আন্তঃক্ৰিয়াৰ পৰা উৎপন্ন হয় - ENSO মোড ক্ৰান্তীয় প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ স্থানিক স্কেলত হয় আৰু আনটো মোড দক্ষিণ ভাৰত মহাসাগৰৰ মাস্কাৰেন দ্বীপপুঞ্জৰ ওচৰৰ উচ্চ চাপ যুক্ত এলেকাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে জড়িত ।
সহজ ভাষাত ক'বলৈ গ'লে, IOD ঘটনাবোৰ ক্ৰান্তীয় ভাৰত মহাসাগৰৰ ওপৰত অস্বাভাৱিক বতাহৰ চাপৰ ফলত হয় । যাৰ ফলত উলম্ব পৰিবহন হয় আৰু ইয়াৰ ফলত সাগৰৰ পানী ওপৰলৈ উঠি আহে বা ঢৌৰ সৃষ্টি হয় । যেতিয়া বিষুৱীয় ভাৰত মহাসাগৰৰ ওপৰত অসংগতিপূৰ্ণ প্ৰভাৱ থাকে গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় পূৱ ভাৰত মহাসাগৰত শীতল পানী ভালদৰে ওপৰলৈ উঠি যায় আৰু গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় পশ্চিম ভাৰত মহাসাগৰত গৰম পানী জমা হয় ।
ইতিবাচক ভাৰত মহাসাগৰৰ ডিপোল সাধাৰণতে এক শক্তিশালী দক্ষিণ-পশ্চিম মৌচুমী বায়ুৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কিয়নো গৰম পানীৰ ওপৰত বায়ু অধিক সক্ৰিয় হৈ পৰে, যাৰ ফলত বাষ্পীভৱন আৰু পানী-সংপৃক্ত ডাৱৰৰ সৃষ্টি হয় । ইতিবাচক IODয়ে পূৱ এছিয়া আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ শুষ্ক পৰিস্থিতিৰ বিপৰীতে পূৱ আফ্ৰিকা আৰু পশ্চিম ভাৰতত প্ৰচণ্ড বৰষুণ আহিব বুলি আশা কৰা হৈছে । ইতিবাচক IOD গঠন হোৱাৰ সৈতে প্ৰাকৃতিকভাৱে উৎপন্ন হোৱা বতৰ আৰু জলবায়ু চক্ৰৰ সৈতে মানৱ-সৃষ্ট গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিকে ধৰি কাৰকবোৰো বিবেচনা কৰা প্ৰয়োজন ।
গোলকীয় উষ্ণতাৰ বাবে ইতিবাচক IOD ঘটনা সঘনাই হ'ব পাৰে । অষ্ট্ৰেলিয়া, ভাৰত, চীন আৰু জাপানৰ বিজ্ঞানীসকলে 'নেচাৰ'ত প্ৰকাশিত ২০১৪ চনৰ এক অধ্যয়নত ভাৰত মহাসাগৰৰ চৰম ডিপোলৰ ওপৰত CO₂-ৰ প্ৰভাৱৰ আৰ্হি প্ৰস্তুত কৰিছিল ।
সেউজগৃহ গেছ নিৰ্গমন বৃদ্ধি হোৱা বুলি ধৰি লৈ এই আৰ্হিটোৱে ভৱিষ্যতবাণী কৰিছিল যে অত্যাধিক ইতিবাচক ডিপোল ঘটনাৰ সঘনতা এই শতিকাত প্ৰতি ১৭.৩ বছৰত এটাৰ পৰা প্ৰতি ৬.৩ বছৰত আন এটালৈ বৃদ্ধি হ'ব । শেহতীয়াকৈ প্ৰকাশিত এক প্ৰবন্ধত (এলচেভিয়েৰৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত এক সংকলনত 'গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় ভাৰত মহাসাগৰৰ বাবে ভৱিষ্যত প্ৰক্ষেপণ' শীৰ্ষক) ইনষ্টিটিউট অৱ ট্ৰপিকেল মেটিঅ'ৰ'লজিৰ বিজ্ঞানীসকলে এক উদ্বেগজনক পৰিস্থিতি উপস্থাপন কৰিছে যে ভাৰত মহাসাগৰ দীৰ্ঘম্যাদী সময়ত ১.৭ৰ পৰা ৩.৮ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈকে গৰম হ'ব পাৰে ।
