বিশেষ প্ৰতিবেদন,১ জুলাই : আন্তৰ্জাতিক বাণিজ্য হৈছে আন্তৰ্জাতিক সীমান্ত বা অঞ্চলত মূলধন, সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ আদান-প্ৰদান, কিয়নো সামগ্ৰী বা সেৱাৰ প্ৰয়োজন বা অভাৱ আছে । ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বাণিজ্য আৰু উন্নয়ন (পূৰ্বতে UNCTAD নামেৰে জনাজাত) বাণিজ্য আৰু বিনিয়োগৰ জৰিয়তে সামগ্ৰিক আৰু বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে সমৰ্পিত । বিভিন্ন সদস্যপদৰ সৈতে, ই দেশবোৰক সমৃদ্ধিৰ বাবে বাণিজ্য ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে । UNCTAD হৈছে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ অৰ্থনীতিবিদ নেটৱৰ্কৰ সদস্য, যি ইয়াৰ গৱেষণা আৰু বিশ্লেষণত অৰিহণা যোগায় । ইয়াৰ মুখ্য কাৰ্যালয় ছুইজাৰলেণ্ডৰ জেনেভাত অৱস্থিত । ইয়াৰ কাৰ্যালয় আমেৰিকা নিউয়ৰ্ক আৰু ইথিওপিয়াৰ আদিছ আবাবাত আছে ।
নতুন বহনক্ষম উন্নয়ন লক্ষ্যৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত UNCTAD হৈছে একমাত্ৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সংস্থা যাৰ লক্ষ্য ১৭-ৰ ভিতৰত সকলো লক্ষ্যৰ সৈতে প্ৰত্যক্ষ প্ৰাসংগিকতা আছে – লক্ষ্যৰ বাবে অংশীদাৰিত্ব । UNCTAD-এ ইউ এন ডি পিৰ সৈতে একেলগে উন্নয়নৰ বাবে বিত্তীয় যোগানৰ বাবে মুখ্য প্ৰতিষ্ঠানগত অংশীদাৰসকলৰ ভিতৰত একমাত্ৰ ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সংস্থা ।
১৯৬০ দশকৰ আৰম্ভণিতে আন্তৰ্জাতিক বাণিজ্যত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ স্থান সম্পৰ্কে বৰ্ধিত উদ্বেগৰ ফলত এই দেশবোৰৰ বহুতে এই সমস্যাবোৰৰ মোকাবিলা আৰু উপযুক্ত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পদক্ষেপ চিনাক্ত কৰাৰ বাবে বিশেষভাৱে সমৰ্পিত এখন সম্পূৰ্ণ সন্মিলন আহ্বান কৰিবলৈ আহ্বান জনায় ।
১৯৬৪ চনত জেনেভাত বাণিজ্য আৰু উন্নয়নৰ ওপৰত প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সন্মিলন (UNCTAD) অনুষ্ঠিত হৈছিল । সমস্যাবোৰৰ সমাধান কৰাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত সন্মিলনখন প্ৰতি ৪ বছৰত অনুষ্ঠিত হ'বলগীয়া প্ৰতিষ্ঠানিক ৰূপ দিয়া হৈছিল ।
কিন্তু আন্তঃচৰকাৰী সংস্থাবোৰে অধিৱেশন আৰু স্থায়ী সচিবালয়ৰ মাজত বৈঠক অনুষ্ঠিত কৰি প্ৰয়োজনীয় কংক্ৰিট আৰু লজিষ্টিক সমৰ্থন প্ৰদান কৰে । ফলস্বৰূপে, ২০২৪ চনৰ ১২ৰ পৰা ১৪ জুনলৈ ইউ এন চি টি এ ডিয়ে ইয়াৰ হীৰক জয়ন্তী বিশ্বৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অনুষ্ঠান হিচাপে উদযাপন কৰে । তিনিদিনীয়া সন্মিলনত বিশ্বব্যাপী বাণিজ্য ব্যাঘাত, বৰ্ধিত ৰাজহুৱা ঋণ, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিত্ত আৰু বিনিয়োগত প্ৰত্যাহ্বানৰ বিশ্লেষণ কৰা হয় ।
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থাই মুখ্যতঃ বিশ্বব্যাপী বাণিজ্য নিয়ম আৰু নিৰ্ণয় নিয়ন্ত্ৰণ কৰে, আনহাতে আই টি চিয়ে বিশেষভাৱে এছ এম ইক (ক্ষুদ্ৰ আৰু মজলীয়া উদ্যোগ) বিশ্ববজাৰৰ সৈতে সংযুক্ত কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে । ইউ এন চি টি এ ডিয়ে উন্নয়নৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা ৰাষ্ট্ৰীয়, আঞ্চলিক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত বাণিজ্য নীতি, নিয়মাৱলী আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে সম্পৰ্কিত । ইউ এন চি টি এ ডিয়ে ২০০৮ চনৰ পৰা বাণিজ্য আৰু উৎপাদনশীল দক্ষতাৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ আন্তঃ-সংস্থা ক্লাষ্টাৰক এক ক্লাষ্টাৰ হিচাপে নেতৃত্ব দিছিল । ১৫ টা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠনৰ সমৰ্থনত ইউএনচিটিএডি হৈছে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ প্ৰণালীৰ ভিতৰত ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আঞ্চলিক পৰ্যায়ত বাণিজ্য আৰু উন্নয়নমূলক পদক্ষেপৰ সমন্বয়ৰ বাবে সমৰ্পিত এক প্ৰণালী ।
এই কাৰণে ইউ এন চি টি এ ডিয়ে ওপৰত উল্লেখ কৰা ৩ টা স্তৰত ইয়াৰ নীতি আৰু পদ্ধতি উন্নত কৰাৰ বাবে অন্যান্য আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠন, চৰকাৰ, ব্যৱসায়, নাগৰিক সমাজ, যুৱ আৰু শিক্ষাৰ সৈতে সহযোগিতা গভীৰ কৰিছে । ২০০৩ চনৰ পৰা ডব্লিউটিঅ' আৰু ইউ এন চি টি এ ডিৰ এক দীৰ্ঘম্যাদী বুজাবুজি চুক্তি আছে, যাক ২০১৫ চনৰ অক্টোবৰত অধিক সহযোগিতাৰ ১১ টা ক্ষেত্ৰ চিনাক্ত কৰাৰ সৈতে সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল ।
বাণিজ্যৰ ক্ষেত্ৰত তিনিটা মুখ্য আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ কেন্দ্ৰ হিচাপে (ইউএনচিটিএডি, ডব্লিউটিঅ' আৰু আইটিচি) জেনেভা হৈছে বিশ্বব্যাপী 'বাণিত্যিক কেন্দ্ৰ'। তিনিওটা সংগঠনে তেওঁলোকৰ নিজ নিজ আদেশ আৰু দক্ষতাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰে । বহল উন্নয়ন সম্প্ৰদায়ৰ সদস্য হিচাপে, ইউএনচিটিএডিয়ে ব্যক্তিগত খণ্ড, শিক্ষা আৰু অন্যান্য আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আঞ্চলিক সংগঠনৰ ডজন ডজন প্ৰতিষ্ঠানৰ সৈতে কৌশলগত অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তুলিছে । ইউ এন চি টি এ ডিয়ে নাগৰিক সমাজ সংগঠনসমূহৰ সৈতেও সম্পৰ্ক গঢ়ি তুলিছে । মুঠ ১১৬ টা আন্তঃচৰকাৰী সংস্থা আৰু ২৪২ টা নাগৰিক সমাজ সংগঠনক এনেদৰে ইউ এন চি টি এ ডিৰ বাণিজ্য আৰু উন্নয়ন ব'ৰ্ডৰ পৰ্যবেক্ষক হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে, যি হৈছে সংগঠনটোৰ চকা যি ইয়াৰ সামগ্ৰিক দিশ নিৰ্ধাৰণ কৰে ।
ইয়াৰ পৰিসংখ্যা সেৱাই ডাটা-চালিত বিশ্লেষণ প্ৰদান কৰে আৰু ইউ এন চি টি এ ডি ষ্টেট ডাটা চেণ্টাৰৰ জৰিয়তে মুখ্য পৰিসংখ্যা প্ৰকাশ কৰে । ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মহাসচিবে (এণ্টনিঅ' গুটেৰেছ) সংগঠনটোৰ ৬০ সংখ্যক বাৰ্ষিকী উপলক্ষে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বাণিজ্য আৰু উন্নয়ন গোলকীয় নেতা মঞ্চ উদ্বোধন কৰে । মঞ্চখনত ইউএনচিটিএডিৰ চেক্ৰেটেৰী জেনেৰেল ৰেবেকা গ্ৰিনস্পান আৰু ৰাষ্ট্ৰ আৰু চৰকাৰৰ মুৰব্বী, ২৮ জন বাণিজ্য আৰু বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী, গোলকীয় নেতা, নাগৰিক সমাজ আৰু ব্যক্তিগত খণ্ডৰ প্ৰতিনিধি, আগশাৰীৰ অৰ্থনীতিবিদ আৰু বিশ্বৰ ১৫২ খন দেশৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠনৰ মুৰব্বী উপস্থিত আছিল ।
সন্মিলনৰ বিষয়বস্তু হৈছে 'পৰিৱৰ্তনশীল বিশ্বত বিকাশৰ বাবে নতুন পথ ৰচনা কৰা', তিনিদিনীয়া মঞ্চৰ বাবে জেনেভাত ১,১০০ৰো অধিক অংশগ্ৰহণকাৰী আছে । মুখ্যতঃ এই কাৰ্যসূচীৰ উদ্দেশ্য আছিল বিশ্বব্যাপী সংকট, বাণিজ্যিক ব্যাঘাত, বৰ্ধিত ঋণৰ বোজা আৰু উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ ওপৰত জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ গুৰুতৰ প্ৰভাৱৰ মাজত সামগ্ৰিক সমৃদ্ধিৰ বাবে এক দৃষ্টিভংগী গঢ়ি তোলা । সমৰ্থন আৰু স্বীকৃতি বিশ্বব্যাপী দক্ষিণৰ বৈচিত্ৰ্য প্ৰতিফলিত কৰা দেশসমূহৰ নেতাসকলৰ পৰা আহিছিল ।
(চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ঝি জিনপিং, ব্ৰাজিলৰ লুইছ ইনাচিও লুলা দা চিলভা, কমোৰোছৰ আজালি আছৌমানি, কিউবাৰ মিগুৱেল ডিয়াজ কেনেল, ডমিনিকান গণৰাজ্যৰ লুইছ আবিনাডাৰ, মাদাগাস্কাৰৰ এণ্ড্ৰি নিৰিনা ৰাজোলিনা আৰু তিমুৰৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মিয়া মটলী আৰু তিমুৰৰ ৰালা জনানা গুচমাওৱে বিশ্বব্যাপী অৰ্থনীতিৰ সুবিধা ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ইউএনচিটিএডিৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাক স্বীকৃতি দিয়ে ।)
চীনে পৰৱৰ্তী ৫ বছৰত বহনক্ষম উন্নয়নৰ বাবে ২০৩০ চনৰ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণত ইউএনচিটিএডিৰ কামৰ বাবে ২০ নিযুত ডলাৰৰ সাহায্য পেকেজ ঘোষণা কৰিছিল, কিন্তু ভাৰতে এই আগষ্টত সন্মিলনত জ্যেষ্ঠ আমোলাৰ উপস্থিতিও কৰিব নোৱাৰিলে ।
বিশ্বৰ নেতাসকলে উন্নয়নশীল দেশসমূহক গোলকীয় অৰ্থনীতিত অংশগ্ৰহণ কৰাত সহায় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ইউএনচিটিএডিৰ বৰ্ধিত কাৰ্যকৰীতাৰ প্ৰশংসা কৰে আৰু উন্নয়নশীল অৰ্থনীতিৰ বাবে বিশ্বব্যাপী বাণিজ্য প্ৰত্যাহ্বানৰ ওপৰত ইয়াৰ বিশেষজ্ঞ নীতি বিশ্লেষণৰ প্ৰশংসা কৰে, যাৰ ভিতৰত আছে নতুন সেউজ ঔদ্যোগিক নীতি, প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিত্তীয় স্থাপত্য, ডিজিটেল অৰ্থনীতিৰ প্ৰত্যাহ্বান আৰু বিশ্বব্যাপী মূল্য শৃংখলাত ব্যাঘাত ।
নেতাসকলে উন্নয়নশীল দেশসমূহক গোলকীয় অৰ্থনীতিত অংশগ্ৰহণ কৰাত সহায় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ইউএনচিটিএডিৰ বৰ্ধিত কাৰ্যকৰীতাৰ প্ৰশংসা কৰে। তেওঁলোকে উন্নয়নশীল অৰ্থনীতিৰ বাবে বিশ্বব্যাপী বাণিজ্যৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ ওপৰত ইয়াৰ বিশেষজ্ঞ নীতি বিশ্লেষণৰ প্ৰশংসা কৰে, যাৰ ভিতৰত আছে নতুন সেউজ ঔদ্যোগিক নীতি, প্ৰত্যক্ষ বিদেশী বিনিয়োগ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিত্তীয় স্থাপত্য, ডিজিটেল অৰ্থনীতিৰ প্ৰত্যাহ্বান, আৰু বিশ্বব্যাপী মূল্য শৃংখলাৰ ব্যাঘাত ।
ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বাণিজ্য আৰু উন্নয়ন বিভাগৰ মহাসচিব ৰেবেকা গ্ৰিনস্পানে উল্লেখ কৰে যে বিশ্বৰ বহুতো দৰিদ্ৰ জনসংখ্যা অৰ্থনৈতিক অস্থিৰতা, পৰিৱেশৰ অৱক্ষয় আৰু বৰ্ধিত ঋণৰ বোজাৰ প্ৰতি অসুৰক্ষিত হৈ আছে । তেওঁ এক মুক্ত আৰু নিৰপেক্ষ বহুপাক্ষিক বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে উন্নয়নশীল অৰ্থনীতিক সমৰ্থন কৰাৰ বাবে সংগঠনটোৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা ব্যক্ত কৰে ।
বহুতো অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে বৰ্ধিত ভূ-ৰাজনৈতিক উত্তেজনা আৰু এই ডিজিটেল যুগত বিশ্ব অৰ্থনীতিৰ নিৰন্তৰ অসমতাৰ মাজত ব্যাহত বিশ্বব্যাপী যোগান শৃংখলাৰ ওপৰত উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছিল । যাতে সামাজিক স্থিৰতা নিশ্চিত হয় আৰু বিশেষকৈ উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ জনসংখ্যা সুৰক্ষিত কৰিব পাৰি ।
ডিজিটেল অৰ্থনীতি চিন্তাবিদসকলে কৃত্ৰিম বুদ্ধিমত্তা (এ আই) শাসন আলোচনাত বিশ্বব্যাপী দক্ষিণৰ কণ্ঠস্বৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । প্ৰাসংগিক আৰু অভিযোজনযোগ্য এআইৰ বিকাশত সহায় কৰাৰ বাবে এই অন্তৰ্ভুক্তি গুৰুত্বপূৰ্ণ । তেওঁলোকে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা আৰু সামগ্ৰিক নীতি বিকাশৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আৰু এআই উন্নয়নৰ বাবে এক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নিয়ামক পৰিকাঠামোৰ বাবে ওকালতি কৰে ।
বিকাশৰ এক মুখ্য ইঞ্জিন হিচাপে বাণিজ্যক প্ৰচাৰ কৰাৰ পৰা আন্তৰ্জাতিক বিত্তীয় স্থাপত্যৰ উন্নতিলৈকে, তেওঁলোকে শক্তিশালী প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু এক আকাৰৰ সকলো বিকাশৰ দৃষ্টিভংগীৰ সীমাবদ্ধতাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে । উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে বৰ্তমানৰ ঋণ সংকটৰ প্ৰতি বিশেষ মনোযোগ দিয়া হৈছিল, যি হৈছে পৰিৱৰ্তনশীল গোলকীয় পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খুৱাবলৈ বিত্তীয় গাঁথনিৰ অপ্ৰয়োজনীয়তাৰ এক উদাহৰণ ।
এনে পদক্ষেপবোৰে ঋণ সংকট সমাধানৰ সময়ত এক অধিক স্থিতিস্থাপক আৰু সামগ্ৰিক অৰ্থনৈতিক ভৱিষ্যত সৃষ্টি কৰিব, যিটো শেহতীয়াকৈ প্ৰকাশিত 'ঋণৰ পৃথিৱী'ত প্ৰতিফলিত হৈছে । এই স্মৰণীয় অনুষ্ঠানটোৱে আগন্তুক ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সন্মিলনৰ মঞ্চ নিৰ্ধাৰণ কৰে, য'ত ইউ এন চি টি এ ডিয়ে বিশ্বব্যাপী দক্ষিণৰ হৈ ওকালতি কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব, বহনক্ষম আৰু সামগ্ৰিক বিকাশৰ প্ৰতি ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি অধিক শক্তিশালী কৰিব ।
