ETV Bharat / opinion

এটা সজীৱ গণতন্ত্ৰই কেনেকৈ শাসন সংস্কাৰক কঠিন কৰি তোলে - Democracy and Governance

author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Jun 29, 2024, 5:51 PM IST

Democracy and Governance: নব্য উদাৰবাদী অৰ্থনৈতিক আৰু প্ৰশাসনিক সংস্কাৰে গণতন্ত্ৰক শক্তিশালী কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বাধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। ফলপ্ৰসূ শাসন আৰু সংস্কাৰ কোনো ৰৈখিক প্ৰক্ৰিয়া নহয়। গণতান্ত্ৰিক ৰাজনীতি যিমানেই শক্তিশালী হ’ব সিমানেই শাসন সংস্কাৰৰ কামত অসুবিধা হ’ব । এই সন্দৰ্ভত বাংগালুৰুৰ ইনষ্টিটিউট ফৰ ছ’চিয়েল এণ্ড ইকনমিক চেঞ্জৰ চেণ্টাৰ ফৰ পলিটিকেল ইনষ্টিটিউচনছ, গভৰ্নেন্স এণ্ড ডেভেলপমেণ্টৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞানৰ অধ্যাপক অনিল কুমাৰ বদ্দিৰাজুৰ বিশ্লেষণ ।

Democracy and Governance
এটা সজীৱ গণতন্ত্ৰই কেনেকৈ শাসন সংস্কাৰক কঠিন কৰি তোলে (ETV BHARAT ASSAM)

শেহতীয়া নির্বাচনে নিঃসন্দেহে প্রমাণ কৰিছে যে ভাৰতত নির্বাচনী গণতন্ত্র জীপাল হৈ আছে ৷ নিৰ্বাচনে এন ডি এক এক আদেশ প্ৰদান কৰাৰ বিপৰীতে বিৰোধী দলো পূৰ্বতকৈ শক্তিশালী ৰূপত আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে । ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ বাবে এইটো নিশ্চিতভাৱে ভাল খবৰ । নতুন কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰখনৰ সৈতে অৱশ্যে যিটো আমোদজনক কথা, সেয়া হ’ল যে ই যেন উন্নত শাসনৰ সংকল্পক শক্তিশালীহে কৰিলে । ইয়াৰ বাবে গণতন্ত্ৰ আৰু শাসন ব্যৱস্থাৰ আলোচনা বিবেচনাৰ প্ৰয়োজন । মই যুক্তি দিব বিচাৰো যে ফলপ্ৰসূ গণতন্ত্ৰ নিজেই সুশাসনৰ চিন হ’লেও গণতন্ত্ৰ আৰু শাসনৰ কাম-কাজৰ মাজত বিৰোধ হ’ব পাৰে । কাৰণ গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰতিষ্ঠানিক প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ সময়সাপেক্ষ । দ্বিতীয়তে, বিশৃংখল ৰাজনীতিৰ বাবে গণতন্ত্ৰ সদায় দায়বদ্ধ। এই দুটা কাৰকে ‘শাসন’ শব্দটোৰ নব্য উদাৰতাবাদী অৰ্থত কঠিন কৰি তোলে । শাসন ​​ব্যৱস্থা, বিশেষকৈ প্ৰশাসন আৰু অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত নব্য উদাৰবাদী সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত উচ্চাকাংক্ষী গণতন্ত্ৰত কঠোৰ বিৰোধিতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰৰ বিৰোধিতা কেৱল বিৰোধী দলৰ পৰাই নহয়, বিভিন্ন স্তৰৰ আমোলাতন্ত্ৰকে ধৰি বিভিন্ন অংশীদাৰৰ পৰাও আহে । উন্নয়নশীল দেশসমূহে নব্য উদাৰ সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ অভিজ্ঞতাত চৰকাৰসমূহ শাসন ব্যৱস্থাৰ সন্ধানত যিমানেই ব্যৰ্থ হৈছে, সিমানেই শাসনৰ অভাৱতো ব্যৰ্থ হৈছে । উন্নয়ন সাহিত্যই আমাক প্ৰায়ে সোঁৱৰাই দিয়ে যে ফলপ্ৰসূ শাসন আৰু শাসন সংস্কাৰৰ সৃষ্টি কৰাটো কোনো ৰৈখিক প্ৰক্ৰিয়া নহয় । এই প্ৰক্ৰিয়াটোক প্ৰায়ে পুনৰাবৃত্তিমূলক বুলি গণ্য কৰা হয় ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰত আমেৰিকাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশলগত অংশীদাৰ - US India relations

গণতন্ত্ৰৰ লগত আলোচনা, আপোচ আৰু বুজাবুজি জড়িত হৈ থাকে । উদাৰ গণতন্ত্ৰক ‘আলোচনাৰ দ্বাৰা চৰকাৰ’ বুলি জনা যায় । নতুন এন ডি এ চৰকাৰ আৰু ইয়াৰ মিত্ৰশক্তিয়ে যদি শাসন কৰিব বিচাৰে তেন্তে তেওঁলোকে এই বিষয়ত গুৰুত্ব দিয়াৰ প্ৰয়োজন । বিশেষকৈ মিত্ৰজোঁটৰ চৰকাৰৰ ক্ষেত্ৰত এনে হয় য’ত মিত্ৰজোঁটৰ আভ্যন্তৰীণ দল আৰু স্বাৰ্থক বিৰোধী দলৰ সমালোচনাৰ দৰেই তাৎপৰ্য দিয়াৰ প্ৰয়োজন । কাল্পনিকভাৱে ক’ব পাৰি যে গণতন্ত্ৰ যিমানেই শক্তিশালী হ’ব সিমানেই শাসন প্ৰক্ৰিয়া বিশৃংখল হ’ব । সেই পৰিস্থিতিত কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য দুয়োটা পৰ্যায়ৰ চৰকাৰে নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰ অলংকৃতভাৱে ৰূপায়ণ কৰিব নোৱাৰে ।

ইয়াৰ দ্বাৰা আমি ৰাজনৈতিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভূমিকালৈ লৈ যাওঁ । ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় পৰ্যায়ৰ নতুন চৰকাৰে সংসদ আৰু বিধানসভাৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানক সহজভাৱে ল’ব নোৱাৰে, ইয়াৰ ভিতৰত বিৰোধিতাক স্তব্ধ কৰিব নোৱাৰে । সংসদে ৰাজ্যিক বিধানসভাৰ বাবে ‘আলোচনাৰ দ্বাৰা চৰকাৰ’ৰ আৰ্হি প্ৰদান কৰিব লাগে । বিৰোধীৰ সংসদ সদস্যসকলৰ অবাধ নিলম্বন হ’ব নালাগে । নতুন চৰকাৰসমূহে এই কথাটোৰ প্ৰতি অহৰহ সচেতন হোৱাটো প্ৰয়োজন যে জনসাধাৰণে তেওঁলোকক গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াৰে ভোটদান কৰিছে আৰু সংসদ/বিধানসভাৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰত একে প্ৰক্ৰিয়া/পদ্ধতিকে সন্মান কৰিব লাগিব ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰত আৰু জি-৭; পশ্চিমীয়া দেশক জড়িত কৰোৱাৰ প্ৰয়াস - G7 and India

শেষত, জোৰ-জবৰদস্তিৰ জৰিয়তে বিৰোধী কণ্ঠক নিস্তব্ধ কৰা ৰাজ্যিক সংস্থাসমূহক ফলপ্ৰসূ শাসনৰ প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে পুনৰ বিবেচনা কৰা উচিত । এই সংস্থাসমূহে অতি সীমাহীনভাৱে শেহতীয়া নিৰ্বাচনত বিৰোধী দলটোক শক্তিশালী কৰি তুলিছিল । ইয়াৰ বাবে ভাৰতৰ দৰে গণতন্ত্ৰত শাসন সংস্কাৰৰ এক কেন্দ্ৰীভূত প্ৰচেষ্টাই আকাংক্ষিত ফলাফল দিয়াতকৈ চৰকাৰকহে সলনি কৰিব পাৰে বুলি অহৰহ সচেতনতাৰে শাসন ব্যৱস্থাৰ এক সতৰ্ক আৰু পদ্ধতিগত দৃষ্টিভংগীৰ প্ৰয়োজন । এইদৰে গণতন্ত্ৰ আৰু গণতান্ত্ৰিক ৰাজনীতি ৰাজনীতিৰ গভীৰতালৈ শিপাই গ’লেই বহুত বেছি গভীৰ হয় । এখন দেশৰ গণতান্ত্ৰিক ৰাজনীতি যিমানেই শক্তিশালী হ’ব সিমানেই শাসন সংস্কাৰ, বিশেষকৈ নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ প্ৰচেষ্টা অধিক হ’ব ।

শেহতীয়া নির্বাচনে নিঃসন্দেহে প্রমাণ কৰিছে যে ভাৰতত নির্বাচনী গণতন্ত্র জীপাল হৈ আছে ৷ নিৰ্বাচনে এন ডি এক এক আদেশ প্ৰদান কৰাৰ বিপৰীতে বিৰোধী দলো পূৰ্বতকৈ শক্তিশালী ৰূপত আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে । ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰৰ বাবে এইটো নিশ্চিতভাৱে ভাল খবৰ । নতুন কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰখনৰ সৈতে অৱশ্যে যিটো আমোদজনক কথা, সেয়া হ’ল যে ই যেন উন্নত শাসনৰ সংকল্পক শক্তিশালীহে কৰিলে । ইয়াৰ বাবে গণতন্ত্ৰ আৰু শাসন ব্যৱস্থাৰ আলোচনা বিবেচনাৰ প্ৰয়োজন । মই যুক্তি দিব বিচাৰো যে ফলপ্ৰসূ গণতন্ত্ৰ নিজেই সুশাসনৰ চিন হ’লেও গণতন্ত্ৰ আৰু শাসনৰ কাম-কাজৰ মাজত বিৰোধ হ’ব পাৰে । কাৰণ গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াত প্ৰতিষ্ঠানিক প্ৰক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে যিবোৰ সময়সাপেক্ষ । দ্বিতীয়তে, বিশৃংখল ৰাজনীতিৰ বাবে গণতন্ত্ৰ সদায় দায়বদ্ধ। এই দুটা কাৰকে ‘শাসন’ শব্দটোৰ নব্য উদাৰতাবাদী অৰ্থত কঠিন কৰি তোলে । শাসন ​​ব্যৱস্থা, বিশেষকৈ প্ৰশাসন আৰু অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত নব্য উদাৰবাদী সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত উচ্চাকাংক্ষী গণতন্ত্ৰত কঠোৰ বিৰোধিতাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় । নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰৰ বিৰোধিতা কেৱল বিৰোধী দলৰ পৰাই নহয়, বিভিন্ন স্তৰৰ আমোলাতন্ত্ৰকে ধৰি বিভিন্ন অংশীদাৰৰ পৰাও আহে । উন্নয়নশীল দেশসমূহে নব্য উদাৰ সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ অভিজ্ঞতাত চৰকাৰসমূহ শাসন ব্যৱস্থাৰ সন্ধানত যিমানেই ব্যৰ্থ হৈছে, সিমানেই শাসনৰ অভাৱতো ব্যৰ্থ হৈছে । উন্নয়ন সাহিত্যই আমাক প্ৰায়ে সোঁৱৰাই দিয়ে যে ফলপ্ৰসূ শাসন আৰু শাসন সংস্কাৰৰ সৃষ্টি কৰাটো কোনো ৰৈখিক প্ৰক্ৰিয়া নহয় । এই প্ৰক্ৰিয়াটোক প্ৰায়ে পুনৰাবৃত্তিমূলক বুলি গণ্য কৰা হয় ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰত আমেৰিকাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশলগত অংশীদাৰ - US India relations

গণতন্ত্ৰৰ লগত আলোচনা, আপোচ আৰু বুজাবুজি জড়িত হৈ থাকে । উদাৰ গণতন্ত্ৰক ‘আলোচনাৰ দ্বাৰা চৰকাৰ’ বুলি জনা যায় । নতুন এন ডি এ চৰকাৰ আৰু ইয়াৰ মিত্ৰশক্তিয়ে যদি শাসন কৰিব বিচাৰে তেন্তে তেওঁলোকে এই বিষয়ত গুৰুত্ব দিয়াৰ প্ৰয়োজন । বিশেষকৈ মিত্ৰজোঁটৰ চৰকাৰৰ ক্ষেত্ৰত এনে হয় য’ত মিত্ৰজোঁটৰ আভ্যন্তৰীণ দল আৰু স্বাৰ্থক বিৰোধী দলৰ সমালোচনাৰ দৰেই তাৎপৰ্য দিয়াৰ প্ৰয়োজন । কাল্পনিকভাৱে ক’ব পাৰি যে গণতন্ত্ৰ যিমানেই শক্তিশালী হ’ব সিমানেই শাসন প্ৰক্ৰিয়া বিশৃংখল হ’ব । সেই পৰিস্থিতিত কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্য দুয়োটা পৰ্যায়ৰ চৰকাৰে নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰ অলংকৃতভাৱে ৰূপায়ণ কৰিব নোৱাৰে ।

ইয়াৰ দ্বাৰা আমি ৰাজনৈতিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভূমিকালৈ লৈ যাওঁ । ৰাজ্য আৰু কেন্দ্ৰীয় পৰ্যায়ৰ নতুন চৰকাৰে সংসদ আৰু বিধানসভাৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানক সহজভাৱে ল’ব নোৱাৰে, ইয়াৰ ভিতৰত বিৰোধিতাক স্তব্ধ কৰিব নোৱাৰে । সংসদে ৰাজ্যিক বিধানসভাৰ বাবে ‘আলোচনাৰ দ্বাৰা চৰকাৰ’ৰ আৰ্হি প্ৰদান কৰিব লাগে । বিৰোধীৰ সংসদ সদস্যসকলৰ অবাধ নিলম্বন হ’ব নালাগে । নতুন চৰকাৰসমূহে এই কথাটোৰ প্ৰতি অহৰহ সচেতন হোৱাটো প্ৰয়োজন যে জনসাধাৰণে তেওঁলোকক গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াৰে ভোটদান কৰিছে আৰু সংসদ/বিধানসভাৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰত একে প্ৰক্ৰিয়া/পদ্ধতিকে সন্মান কৰিব লাগিব ।

লগতে পঢ়ক: ভাৰত আৰু জি-৭; পশ্চিমীয়া দেশক জড়িত কৰোৱাৰ প্ৰয়াস - G7 and India

শেষত, জোৰ-জবৰদস্তিৰ জৰিয়তে বিৰোধী কণ্ঠক নিস্তব্ধ কৰা ৰাজ্যিক সংস্থাসমূহক ফলপ্ৰসূ শাসনৰ প্ৰক্ৰিয়া হিচাপে পুনৰ বিবেচনা কৰা উচিত । এই সংস্থাসমূহে অতি সীমাহীনভাৱে শেহতীয়া নিৰ্বাচনত বিৰোধী দলটোক শক্তিশালী কৰি তুলিছিল । ইয়াৰ বাবে ভাৰতৰ দৰে গণতন্ত্ৰত শাসন সংস্কাৰৰ এক কেন্দ্ৰীভূত প্ৰচেষ্টাই আকাংক্ষিত ফলাফল দিয়াতকৈ চৰকাৰকহে সলনি কৰিব পাৰে বুলি অহৰহ সচেতনতাৰে শাসন ব্যৱস্থাৰ এক সতৰ্ক আৰু পদ্ধতিগত দৃষ্টিভংগীৰ প্ৰয়োজন । এইদৰে গণতন্ত্ৰ আৰু গণতান্ত্ৰিক ৰাজনীতি ৰাজনীতিৰ গভীৰতালৈ শিপাই গ’লেই বহুত বেছি গভীৰ হয় । এখন দেশৰ গণতান্ত্ৰিক ৰাজনীতি যিমানেই শক্তিশালী হ’ব সিমানেই শাসন সংস্কাৰ, বিশেষকৈ নব্য উদাৰবাদী শাসন সংস্কাৰ ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ প্ৰচেষ্টা অধিক হ’ব ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.