ETV Bharat / opinion

কোৱাড সন্মিলন; ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ ভৱিষ্যত সুৰক্ষিত কৰাত ব্যস্ত ৪ ৰাষ্ট্ৰ - THE QUAD FACTOR

author img

By Aroonim Bhuyan

Published : Sep 17, 2024, 1:43 PM IST

The Quad Factor: আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জ' বাইডেনে এই মাহৰ শেষৰ ফালে ডেলাৱেৰৰ উইলমিংটনত কোৱাড নেতাসকলৰ সন্মিলন আয়োজন কৰিব । কোৱাড কিয় আৰু কেতিয়া গঠন কৰা হৈছিল ? এনে ধৰণৰ শীৰ্ষ বৈঠক পূৰ্বে কেতিয়া অনুষ্ঠিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ ফলাফল কি আছিল ? উইলমিংটন সন্মিলনৰ পৰা কি আশা কৰিব পাৰি ?

The Quad Factor
কোৱাড সন্মিলন: ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ ভৱিষ্যত সুৰক্ষিত কৰাত ব্যস্ত ৪ ৰাষ্ট্ৰ (ETV Bharat)

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ১৭ ছেপ্টেম্বৰ : হোৱাইট হাউছে ঘোষণা কৰিছে যে আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জ' বাইডেনে ২১ ছেপ্টেম্বৰত ডেলাৱেৰৰ উইলমিংটনত চতুৰ্দেশীয় নিৰাপত্তা আলোচনাৰ বাবে জনাজাত কোৱাড এই বছৰৰ শীৰ্ষ পৰ্যায়ৰ বৈঠক আয়োজন কৰিব । য'ত বিভিন্ন নিৰাপত্তা, অৰ্থনৈতিক আৰু আঞ্চলিক প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰাৰ লগতে এক মুক্ত, মুকলি আৰু অন্তৰ্ভুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ প্ৰচাৰ চলিত ভূ-ৰাজনৈতিক মন্থনৰ মাজত পুনৰ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ'ব ।

প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীকে ধৰি অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীদ্বয় ক্ৰমে এন্থনি এলবানিজ আৰু ফুমিঅ কিছিদাইও বাইডেনৰ গৃহ চহৰত আয়োজন কৰিবলগীয়া শীৰ্ষ পৰ্যায়ৰ বৈঠকত অংশগ্ৰহণ কৰিব । হোৱাইট হাউচৰ প্ৰেছ সচিব কাৰিন জিন-পিয়েৰে জাৰি কৰা এক বিবৃতি অনুসৰি প্ৰথমবাৰৰ বাবে বাইডেনে উইলমিংটনত ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে বিদেশী নেতাসকলক আতিথ্য দিব ।

জিন পিয়েৰে কয়, "বাইডেন-হেৰিছ প্ৰশাসনে ২০২১ চনত হোৱাইট হাউচত প্ৰথমবাৰৰ বাবে অনুষ্ঠিত হোৱা কোৱাড লিডাৰ্ছ সন্মিলনৰ পৰা বাৰ্ষিক সন্মিলনলৈ কেৱল কোৱাডক উন্নীত আৰু প্ৰতিষ্ঠানিক ৰূপ দিয়াক এক শীৰ্ষ অগ্ৰাধিকাৰ দিছে । শেহতীয়া বছৰবোৰত, কোৱাড বৈদেশিক মন্ত্ৰীসকলে ৮ বাৰ বৈঠকত মিলিত হৈছে আৰু কোৱাড চৰকাৰসমূহে সকলো স্তৰত মিলিত আৰু সমন্বয় অব্যাহত ৰাখিছে ।"

এয়া হ'ব ব্যক্তিগত ফৰ্মেটত কোৱাডৰ চতুৰ্থ সন্মিলন-পৰ্যায়ৰ বৈঠক আনহাতে আন দুখন বৈঠক ভাৰ্চুৱেল ফৰ্মেটত অনুষ্ঠিত হৈছে ।

কোৱাড কি আৰু কেতিয়া আৰু কিয় গঠন কৰা হৈছিল ?

কোৱাড হৈছে অষ্ট্ৰেলিয়া, ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এক কৌশলগত নিৰাপত্তা আলোচনা । য'ত সদস্য দেশসমূহৰ মাজত আলোচনা হয় । ২০০৭ চনত তদানীন্তন জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শিনজো আবে, তেতিয়াৰ ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জন হাৱাৰ্ড আৰু আমেৰিকাৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি ডিক ছেনীৰ সমৰ্থনত এই আলোচনা আৰম্ভ কৰা হৈছিল ।

এই আলোচনাৰ সমান্তৰালভাৱে এক অভূতপূৰ্ব স্কেলৰ যুটীয়া সামৰিক অনুশীলন হৈছিল যাৰ শিৰোনাম আছিল এক্সাৰচাইজ মালাবাৰ । য'ত জাপানৰ পূব উপকূলৰ পৰা আফ্ৰিকাৰ পূব উপকূললৈকে বিস্তৃত অঞ্চল ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰত চীনা অৰ্থনৈতিক আৰু সামৰিক শক্তি বৃদ্ধিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে কূটনৈতিক আৰু সামৰিক ব্যৱস্থাক ব্যাপকভাৱে গণ্য কৰা হৈছিল ।

২০০৪ চনৰ ডিচেম্বৰত ভাৰত মহাসাগৰৰ বিধ্বংসী ছুনামিৰ পিচত সমন্বিত দুৰ্যোগ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ পৰা কোৱাডৰ উদ্দেশ্য বিচাৰি উলিয়াব পাৰি । ভাৰত, জাপান, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু আমেৰিকা, এই ৪ খন দেশে সাহায্য প্ৰচেষ্টাৰ সমন্বয়ৰ বাবে 'ছুনামি ক'ৰ গ্ৰুপ' গঠন কৰে, যি সংকটত কাৰ্যকৰীভাৱে একেলগে কাম কৰাৰ সামৰ্থ্য প্ৰদৰ্শন কৰে ।

২০০৬ চনত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আবেয়ে ৪ খন ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এক কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ সময়ত আনুষ্ঠানিক নিৰাপত্তা আলোচনাৰ ধাৰণাটোৱে গতি লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । আবেৰ দৃষ্টিভংগী আছিল ভাৰত মহাসাগৰৰ পৰা প্ৰশান্ত মহাসাগৰলৈ সামুদ্ৰিক কমন্সৰ সুৰক্ষাৰ বাবে এক 'Democratic security diamond' সৃষ্টি কৰা ।

কোৱাডে ‘‘এছিয়ান আৰ্ক অফ ডেমক্ৰেচি’’ স্থাপন কৰাৰ কথা আছিল, যাক অৱশেষত মধ্য এছিয়া, মংগোলিয়া, কোৰিয়া উপদ্বীপ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ "চীনৰ পৰিধিৰ প্ৰায় সকলো দেশ, চীনৰ বাহিৰে" অন্যান্য দেশসমূহক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল । ইয়াৰ ফলত কিছুমান সমালোচকে প্ৰকল্পটোক ‘‘চীনা বিৰোধী পদক্ষেপ’’ বুলি অভিহিত কৰে ৷

আনহাতে আন কিছুমানে ইয়াক আমেৰিকাৰ সৈতে সমন্বয় কৰি এছিয়াৰ শক্তিসমূহে আৰোহণ কৰা প্ৰক্ষেপিত চীনা শতিকাৰ বাবে ‘‘গণতান্ত্ৰিক প্ৰত্যাহ্বান’’ বুলি অভিহিত কৰে । চীনে ইয়াৰ সদস্যসকলৰ যিকোনো আনুষ্ঠানিক সন্মিলনৰ পূৰ্বে কোৱাডৰ ৪ সদস্যলৈ কূটনৈতিক অসন্তুষ্টিৰ কথা অৱগত কৰে ।

২০০৭ চনৰ মে' মাহত আছিয়ান আঞ্চলিক মঞ্চৰ সময়ত মানিলাত কোৱাডৰ প্ৰথম আনুষ্ঠানিক বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছিল । ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকাৰ টকিঅ'ৰ ওচৰত যুটীয়া নৌ অনুশীলনৰ এমাহ পিচত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হাৱাৰ্ডে ছেনীৰ আহ্বানত কোৱাডৰ উদ্বোধনী সভাত আন সদস্যসকলৰ সৈতে অংশগ্ৰহণ কৰে । ২০০৭ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াকে ধৰি বংগোপসাগৰত অধিক নৌ অনুশীলন অনুষ্ঠিত হয় ।

ইয়াৰ পিচত অক্টোবৰত জাপান আৰু ভাৰতৰ মাজত এক অধিক নিৰাপত্তা চুক্তি কৰা হয়, যাক মনমোহন সিঙৰ টকিঅ' ভ্ৰমণৰ সময়ত অনুমোদন জনোৱা হয় । সাগৰীয় পথ সুৰক্ষা আৰু প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে; জাপানে পূৰ্বে কেৱল অষ্ট্ৰেলিয়াৰ সৈতে এনে চুক্তি স্থাপন কৰিছিল ।

আবেৰ উত্তৰাধিকাৰী তদানীন্তন জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী তাৰ' এছোৱে কোৱাড গঠনৰ পিচত স্বাক্ষৰিত জাপান-ভাৰত চুক্তিত চীনৰ গুৰুত্বক অস্বীকাৰ কৰে । তেতিয়া ভাৰতীয় বৈদেশিক সচিব শিৱ শংকৰ মেননে একেদৰে যুক্তি দিছিল যে জাপানৰ সৈতে ভাৰতীয় মালবাহী বাণিজ্যৰ বাবে প্ৰতিৰক্ষা চুক্তি দীৰ্ঘম্যাদী আছিল আৰু বিশেষভাৱে চীনক লক্ষ্য কৰা নাছিল ।

২০০৮ চনৰ জানুৱাৰীত চীন ভ্ৰমণ আৰু তদানীন্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী ৱেন জিয়াবাও আৰু তেতিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হু জিনতাওৰ সৈতে হোৱা বৈঠকৰ সময়ত মনমোহন সিঙে কোৱাডৰ বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰাৰ পিচত ঘোষণা কৰিছিল যে "ভাৰত কোনো তথাকথিত চীনা নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ নহয় ।" অৱশ্যে, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বাবে কোৱাড প্ৰক্ৰিয়াটোৱে এক পথ অৱৰোধৰ দৰে কাম কৰিছিল ।

প্ৰায় এক দশক ধৰি কোৱাড প্ৰক্ৰিয়া কিয় বন্ধ আছিল ?

২০০৮ চনত, নতুন প্ৰধানমন্ত্ৰী কেভিন ৰুডৰ অধীনত অষ্ট্ৰেলিয়াই চীনৰ প্ৰতিক্ৰিয়া আৰু বেইজিঙৰ সৈতে অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্কক প্ৰাথমিকতা দিয়াৰ বাবে কোৱাডৰ পৰা নাম প্ৰত্যাহাৰ কৰে ।

আমেৰিকাৰ একাংশ কৌশলগত চিন্তাবিদে ৰুডৰ কোৱাড এৰি যোৱাৰ সিদ্ধান্তক সমালোচনা কৰিছিল । আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সুৰক্ষা পৰিষদৰ এছিয়াৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালক মাইক গ্ৰীণে কৈছিল যে ৰুডে চীনক সন্তুষ্ট কৰাৰ প্ৰচেষ্টাত নাম প্ৰত্যাহাৰ কৰিছিল । ২০০৮ চনৰ ডিচেম্বৰত আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰদূত ৰবাৰ্ট মেককালামে প্ৰকাশ কৰা কূটনৈতিক কেবলে দেখুৱাই যে ৰুডে কোৱাড এৰি যোৱাৰ পূৰ্বে আমেৰিকাৰ পৰামৰ্শ লোৱা নাছিল । অষ্ট্ৰেলিয়াৰ এই পদক্ষেপে প্ৰায় এক দশকধৰি কোৱাডক কাৰ্যকৰীভাৱে স্থগিত ৰাখিছিল ।

অৱশ্যে, ২০১০ চনৰ জুন মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে জুলিয়া গিলার্ডে আমেৰিকাৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আৰু চীনৰ পৰা দূৰত্বৰ দিশত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বৈদেশিক নীতিৰ পৰিৱৰ্তন আনিছিল ।

কোৱাড কেতিয়া পুনৰ আৰম্ভ হৈছিল ?

২০১৭ চনলৈ দক্ষিণ চীন সাগৰত চীনৰ দৃঢ়তা, বৰ্ধিত সামৰিককৰণ আৰু চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ঝি জিনপিঙৰ বেল্ট এণ্ড ৰোড ইনিশিয়েটিভ (বিআৰআই)ৰ বৰ্ধিত প্ৰভাৱৰ বিষয়ে উদ্বেগৰ সৈতে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ কৌশলগত পৰিৱেশ যথেষ্ট বিকশিত হৈছিল ।

২০১৬ চনৰ নৱেম্বৰত, তেতিয়াৰ আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড'নাল্ড ট্ৰাম্প আৰু আবে সাক্ষাৎ কৰিছিল আৰু জাপানে 'মুক্ত আৰু মুকলি ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয়' ৰণনীতি অনুসৰণ কৰিবলৈ সন্মত হৈছিল, যিটো মূলতঃ আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন বিদেশ সচিব হিলাৰী ক্লিণ্টনৰ দ্বাৰা বিকশিত ধাৰণা । চুক্তিখন চীনৰ বিআৰআইৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ।

২০১৭ চনৰ নৱেম্বৰত আছিয়ান আৰু পূব এছিয়া সন্মিলনৰ পূৰ্বে সামৰিক সহযোগিতা অব্যাহত ৰখাৰ বাবে জাপানী, ভাৰতীয়, অষ্ট্ৰেলিয়ান আৰু আমেৰিকান বিষয়াসকলৰ বৈঠকৰ লগে লগে এই কোৱাড পুনৰ অনুষ্ঠিত হয় । বৈঠকত দক্ষিণ চীন সাগৰত চীনৰ বৰ্ধিত গুৰুত্বৰ আলোচনা অন্তৰ্ভুক্ত আছিল আৰু এক আনুষ্ঠানিক কোৱাড পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ বাবে ট্ৰাম্পৰ আগ্ৰহৰ ইংগিত দিছিল ।

কোৱাড ২০১৭ৰ পৰা ২০১৯ৰ ভিতৰত ৫ বাৰকৈ অনুষ্ঠিত হৈছিল । ২০১৮ চনত নতুন দিল্লীত ৰাইচিনা আলোচনাৰ সময়ত জাপান, আমেৰিকা, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু ভাৰতৰ নৌসেনা প্ৰধানসকল একত্ৰিত হৈছিল, যি হৈছে কোৱাডৰ নিৰাপত্তা গাঁথনি পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰথম ইংগিত । ২০১৯ চনত, ৪ গৰাকী মন্ত্ৰীয়ে নিউয়ৰ্কত কোৱাডৰ সংস্কাৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ আৰু তাৰ পিচত পুনৰ বেংককত মিলিত হৈছিল । পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকাই অষ্ট্ৰেলিয়াক মালাবাৰত সমন্বিত নৌ-অনুশীলনৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনায় ।

পূৰ্বৰ কোৱাড সন্মিলন কেতিয়া অনুষ্ঠিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ ফলাফল কি আছিল ?

প্ৰথম কোৱাড সন্মিলনখন ২০২১ চনৰ ১২ মাৰ্চত ভাৰ্চুৱেল মোডত অনুষ্ঠিত হৈছিল । ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদী, আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি বাইডেন, জাপানৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী য়োশিহিদে ছুগা আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী স্কট মৰিছনে সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল । ২০২২ চনৰ শেষৰ ফালে অনুষ্ঠিত এই কোৱাডে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চললৈ এক বিলিয়ন ক'ভিড-১৯ ভেকছিনৰ পালি প্ৰদান কৰাৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ঘোষণা কৰে ।

অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ ফলাফলবোৰৰ ভিতৰত আছিল জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত সহযোগিতা কৰা ৪ খন দেশে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত মানদণ্ড সমন্বয়ৰ বাবে এক কাৰ্যকৰী গোট স্থাপন কৰা, সুৰক্ষিত যোগান শৃংখলা নিৰ্মাণ কৰা আৰু এক মুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় প্ৰতিশ্ৰুতি বিশেষকৈ সাগৰৰ আইনৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সন্মিলন (ইউএনচিএলওএছ)ৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ।

একে বছৰৰ ২৪ ছেপ্টেম্বৰত, বাইডেনে ৱাশ্বিংটনত কোৱাডৰ প্ৰথম ব্যক্তিগত সন্মিলনৰ আয়োজন কৰিছিল । পূৰ্বৰ ভাৰ্চুৱেল সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰা আন তিনিগৰাকী নেতাই ৱাশ্বিংটনৰ বৈঠকত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল । অৰ্ধপৰিবাহী আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰযুক্তিত যোগান শৃংখলাৰ স্থিতিস্থাপকতা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে এক নতুন পদক্ষেপ আৰম্ভ কৰা হৈছিল । কোৱাড দেশসমূহে তেওঁলোকৰ চাইবাৰ নিৰাপত্তাৰ স্থিতি উন্নত কৰিবলৈ আৰু ৰেনছমৱেৰ আক্ৰমণ আৰু অন্যান্য ডিজিটেল ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে উন্নত সুৰক্ষা গঢ়ি তুলিবলৈ সন্মত হৈছিল ।

গোটটোৱে মহাকাশৰ ওপৰত এক নতুন কাৰ্যকৰী গোট স্থাপন কৰে যিয়ে দুৰ্যোগ সঁহাৰি আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন নিৰীক্ষণৰ বাবে উপগ্ৰহ তথ্য ভাগ-বতৰা কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । STEM ক্ষেত্ৰত অধ্যয়ন কৰিবলৈ ৪ খন দেশৰ ১০০ গৰাকী শিক্ষাৰ্থীক অনাৰ বাবে এক কোৱাড ফেলোশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছিল ।

২০২২ চনৰ ৩ মাৰ্চত কোৱাড বৈঠক পুনৰ ভাৰ্চুৱেল মোডত অনুষ্ঠিত হয় । অংশগ্ৰহণ কৰা আন তিনিজন নেতাৰ বাহিৰে জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী ফুমিঅ' কিছিদা নতুন মুখ আছিল । এক অন্তৰ্ভুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ প্ৰতি ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ নিশ্চিত কৰাৰ উপৰিও আৰু বলপূৰ্বকভাৱে স্থিতি সলনি কৰাৰ যিকোনো প্ৰচেষ্টাক গৰিহণা দিয়াৰ উপৰিও, অঞ্চলটোত চীনৰ কাৰ্যকলাপৰ এক ক্ষীণ প্ৰসংগৰ সৈতে, কোৱাডে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ মানৱীয় সহায় আৰু দুৰ্যোগ সাহায্যৰ বাবে এক নতুন প্ৰণালীৰ আহ্বান জনায় ।

২০২২ চনৰ ২৪ মে'ত টকিঅ'ত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী কিছিদাই চতুৰ্থ কোৱাড সন্মিলন আৰু দ্বিতীয়খন ব্যক্তিগত সন্মিলনৰ আয়োজন কৰে । নেতাসকলৰ মাজত নতুন মুখ আছিল অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী এন্থনী এলবানিজ । নেতাসকলে এক মুক্ত আৰু সামগ্ৰিক ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ অংশীদাৰী প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা দোহাৰে, সেউজ জাহাজ পৰিবহণ, সেউজ হাইড্ৰজেন আৰু জলবায়ু আৰু দুৰ্যোগ স্থিতিস্থাপক আন্তঃগাঁথনিকে ধৰি পৰিষ্কাৰ ইন্ধনৰ দিশত প্ৰচেষ্টা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে এক কোৱাড জলবায়ু পৰিৱৰ্তন কাৰ্য আৰু প্ৰশমন পেকেজ (কিউ-চেম্প) ঘোষণা কৰা হয় ।

পঞ্চম কোৱাড সন্মিলন আৰু তৃতীয়খন ব্যক্তিগত সন্মিলন ২০২৩ চনৰ ২০ মে'ত ৱাশ্বিংটনত বাইডেনে আয়োজন কৰিছিল । য'ত মোদী, কিছিদা আৰু এলবানিজ উপস্থিত আছিল । কোৱাডৰ নেতাসকলে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ লোকসকলক লাভান্বিত কৰিবলৈ অঞ্চলটোৰ উন্নয়ন, স্থিৰতা আৰু সমৃদ্ধিক সমৰ্থন কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ । নেতাসকলৰ উচ্চাভিলাষী প্ৰচেষ্টাৰ ভিতৰত আছিল আন্তঃগাঁথনি, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা, ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্ব, জলবায়ু, স্বাস্থ্য, গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তি আৰু মহাকাশৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ।

জানুৱাৰীত গণতন্ত্ৰ দিৱস উদযাপনৰ লগে লগে ভাৰতে এই বছৰ ব্যক্তিগত ফৰ্মেটত ষষ্ঠ কোৱাড সন্মিলন আয়োজন কৰাৰ কথা আছিল । অৱশ্যে, বাইডেনে ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা উল্লেখ কৰি অনুষ্ঠান আয়োজনৰ ঘোষণা কৰিছে ।

আগন্তুক সন্মিলনৰ পৰা কি আশা কৰিব পাৰি ?

জিন-পিয়েৰৰ মতে, উইলমিংটনত অনুষ্ঠিত হ'বলগীয়া কোৱাড নেতাসকলৰ সন্মিলনত ৪ খন দেশৰ মাজত কৌশলগত একত্ৰিকৰণ শক্তিশালী কৰা, মুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অংশীদাৰসকলৰ দৃষ্টিভংগী আগবঢ়োৱা আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰসমূহত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ অংশীদাৰসকলৰ বাবে দৃঢ় লাভালাভ প্ৰদান কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হ'ব ।

তেওঁ কয়, "ইয়াৰ ভিতৰত আছে স্বাস্থ্য সুৰক্ষা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ সঁহাৰি, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা, উচ্চ মানদণ্ডৰ আন্তঃগাঁথনি, গুৰুত্বপূৰ্ণ উদীয়মান প্ৰযুক্তি, জলবায়ু-সেউজ ইন্ধন আৰু চাইবাৰ নিৰাপত্তা ।" জিন-পিয়েৰে লগতে কয় যে পৰৱৰ্তী কোৱাড সন্মিলন ভাৰতে আয়োজন কৰিব ।

লগতে পঢ়ক :ছাৰ্ক পুনৰুজ্জীৱিত কৰিব নোৱাৰি নেকি ? - SAARC regional block

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ১৭ ছেপ্টেম্বৰ : হোৱাইট হাউছে ঘোষণা কৰিছে যে আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জ' বাইডেনে ২১ ছেপ্টেম্বৰত ডেলাৱেৰৰ উইলমিংটনত চতুৰ্দেশীয় নিৰাপত্তা আলোচনাৰ বাবে জনাজাত কোৱাড এই বছৰৰ শীৰ্ষ পৰ্যায়ৰ বৈঠক আয়োজন কৰিব । য'ত বিভিন্ন নিৰাপত্তা, অৰ্থনৈতিক আৰু আঞ্চলিক প্ৰত্যাহ্বানৰ মোকাবিলা কৰাৰ লগতে এক মুক্ত, মুকলি আৰু অন্তৰ্ভুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ প্ৰচাৰ চলিত ভূ-ৰাজনৈতিক মন্থনৰ মাজত পুনৰ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ'ব ।

প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীকে ধৰি অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীদ্বয় ক্ৰমে এন্থনি এলবানিজ আৰু ফুমিঅ কিছিদাইও বাইডেনৰ গৃহ চহৰত আয়োজন কৰিবলগীয়া শীৰ্ষ পৰ্যায়ৰ বৈঠকত অংশগ্ৰহণ কৰিব । হোৱাইট হাউচৰ প্ৰেছ সচিব কাৰিন জিন-পিয়েৰে জাৰি কৰা এক বিবৃতি অনুসৰি প্ৰথমবাৰৰ বাবে বাইডেনে উইলমিংটনত ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে বিদেশী নেতাসকলক আতিথ্য দিব ।

জিন পিয়েৰে কয়, "বাইডেন-হেৰিছ প্ৰশাসনে ২০২১ চনত হোৱাইট হাউচত প্ৰথমবাৰৰ বাবে অনুষ্ঠিত হোৱা কোৱাড লিডাৰ্ছ সন্মিলনৰ পৰা বাৰ্ষিক সন্মিলনলৈ কেৱল কোৱাডক উন্নীত আৰু প্ৰতিষ্ঠানিক ৰূপ দিয়াক এক শীৰ্ষ অগ্ৰাধিকাৰ দিছে । শেহতীয়া বছৰবোৰত, কোৱাড বৈদেশিক মন্ত্ৰীসকলে ৮ বাৰ বৈঠকত মিলিত হৈছে আৰু কোৱাড চৰকাৰসমূহে সকলো স্তৰত মিলিত আৰু সমন্বয় অব্যাহত ৰাখিছে ।"

এয়া হ'ব ব্যক্তিগত ফৰ্মেটত কোৱাডৰ চতুৰ্থ সন্মিলন-পৰ্যায়ৰ বৈঠক আনহাতে আন দুখন বৈঠক ভাৰ্চুৱেল ফৰ্মেটত অনুষ্ঠিত হৈছে ।

কোৱাড কি আৰু কেতিয়া আৰু কিয় গঠন কৰা হৈছিল ?

কোৱাড হৈছে অষ্ট্ৰেলিয়া, ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এক কৌশলগত নিৰাপত্তা আলোচনা । য'ত সদস্য দেশসমূহৰ মাজত আলোচনা হয় । ২০০৭ চনত তদানীন্তন জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শিনজো আবে, তেতিয়াৰ ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জন হাৱাৰ্ড আৰু আমেৰিকাৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি ডিক ছেনীৰ সমৰ্থনত এই আলোচনা আৰম্ভ কৰা হৈছিল ।

এই আলোচনাৰ সমান্তৰালভাৱে এক অভূতপূৰ্ব স্কেলৰ যুটীয়া সামৰিক অনুশীলন হৈছিল যাৰ শিৰোনাম আছিল এক্সাৰচাইজ মালাবাৰ । য'ত জাপানৰ পূব উপকূলৰ পৰা আফ্ৰিকাৰ পূব উপকূললৈকে বিস্তৃত অঞ্চল ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰত চীনা অৰ্থনৈতিক আৰু সামৰিক শক্তি বৃদ্ধিৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে কূটনৈতিক আৰু সামৰিক ব্যৱস্থাক ব্যাপকভাৱে গণ্য কৰা হৈছিল ।

২০০৪ চনৰ ডিচেম্বৰত ভাৰত মহাসাগৰৰ বিধ্বংসী ছুনামিৰ পিচত সমন্বিত দুৰ্যোগ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ পৰা কোৱাডৰ উদ্দেশ্য বিচাৰি উলিয়াব পাৰি । ভাৰত, জাপান, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু আমেৰিকা, এই ৪ খন দেশে সাহায্য প্ৰচেষ্টাৰ সমন্বয়ৰ বাবে 'ছুনামি ক'ৰ গ্ৰুপ' গঠন কৰে, যি সংকটত কাৰ্যকৰীভাৱে একেলগে কাম কৰাৰ সামৰ্থ্য প্ৰদৰ্শন কৰে ।

২০০৬ চনত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী আবেয়ে ৪ খন ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত এক কৌশলগত অংশীদাৰিত্বৰ প্ৰস্তাৱ দিয়াৰ সময়ত আনুষ্ঠানিক নিৰাপত্তা আলোচনাৰ ধাৰণাটোৱে গতি লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । আবেৰ দৃষ্টিভংগী আছিল ভাৰত মহাসাগৰৰ পৰা প্ৰশান্ত মহাসাগৰলৈ সামুদ্ৰিক কমন্সৰ সুৰক্ষাৰ বাবে এক 'Democratic security diamond' সৃষ্টি কৰা ।

কোৱাডে ‘‘এছিয়ান আৰ্ক অফ ডেমক্ৰেচি’’ স্থাপন কৰাৰ কথা আছিল, যাক অৱশেষত মধ্য এছিয়া, মংগোলিয়া, কোৰিয়া উপদ্বীপ আৰু দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ "চীনৰ পৰিধিৰ প্ৰায় সকলো দেশ, চীনৰ বাহিৰে" অন্যান্য দেশসমূহক অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল । ইয়াৰ ফলত কিছুমান সমালোচকে প্ৰকল্পটোক ‘‘চীনা বিৰোধী পদক্ষেপ’’ বুলি অভিহিত কৰে ৷

আনহাতে আন কিছুমানে ইয়াক আমেৰিকাৰ সৈতে সমন্বয় কৰি এছিয়াৰ শক্তিসমূহে আৰোহণ কৰা প্ৰক্ষেপিত চীনা শতিকাৰ বাবে ‘‘গণতান্ত্ৰিক প্ৰত্যাহ্বান’’ বুলি অভিহিত কৰে । চীনে ইয়াৰ সদস্যসকলৰ যিকোনো আনুষ্ঠানিক সন্মিলনৰ পূৰ্বে কোৱাডৰ ৪ সদস্যলৈ কূটনৈতিক অসন্তুষ্টিৰ কথা অৱগত কৰে ।

২০০৭ চনৰ মে' মাহত আছিয়ান আঞ্চলিক মঞ্চৰ সময়ত মানিলাত কোৱাডৰ প্ৰথম আনুষ্ঠানিক বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছিল । ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকাৰ টকিঅ'ৰ ওচৰত যুটীয়া নৌ অনুশীলনৰ এমাহ পিচত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হাৱাৰ্ডে ছেনীৰ আহ্বানত কোৱাডৰ উদ্বোধনী সভাত আন সদস্যসকলৰ সৈতে অংশগ্ৰহণ কৰে । ২০০৭ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াকে ধৰি বংগোপসাগৰত অধিক নৌ অনুশীলন অনুষ্ঠিত হয় ।

ইয়াৰ পিচত অক্টোবৰত জাপান আৰু ভাৰতৰ মাজত এক অধিক নিৰাপত্তা চুক্তি কৰা হয়, যাক মনমোহন সিঙৰ টকিঅ' ভ্ৰমণৰ সময়ত অনুমোদন জনোৱা হয় । সাগৰীয় পথ সুৰক্ষা আৰু প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতাৰ প্ৰচাৰৰ বাবে; জাপানে পূৰ্বে কেৱল অষ্ট্ৰেলিয়াৰ সৈতে এনে চুক্তি স্থাপন কৰিছিল ।

আবেৰ উত্তৰাধিকাৰী তদানীন্তন জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী তাৰ' এছোৱে কোৱাড গঠনৰ পিচত স্বাক্ষৰিত জাপান-ভাৰত চুক্তিত চীনৰ গুৰুত্বক অস্বীকাৰ কৰে । তেতিয়া ভাৰতীয় বৈদেশিক সচিব শিৱ শংকৰ মেননে একেদৰে যুক্তি দিছিল যে জাপানৰ সৈতে ভাৰতীয় মালবাহী বাণিজ্যৰ বাবে প্ৰতিৰক্ষা চুক্তি দীৰ্ঘম্যাদী আছিল আৰু বিশেষভাৱে চীনক লক্ষ্য কৰা নাছিল ।

২০০৮ চনৰ জানুৱাৰীত চীন ভ্ৰমণ আৰু তদানীন্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী ৱেন জিয়াবাও আৰু তেতিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হু জিনতাওৰ সৈতে হোৱা বৈঠকৰ সময়ত মনমোহন সিঙে কোৱাডৰ বিষয়ে প্ৰশ্ন কৰাৰ পিচত ঘোষণা কৰিছিল যে "ভাৰত কোনো তথাকথিত চীনা নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ নহয় ।" অৱশ্যে, অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বাবে কোৱাড প্ৰক্ৰিয়াটোৱে এক পথ অৱৰোধৰ দৰে কাম কৰিছিল ।

প্ৰায় এক দশক ধৰি কোৱাড প্ৰক্ৰিয়া কিয় বন্ধ আছিল ?

২০০৮ চনত, নতুন প্ৰধানমন্ত্ৰী কেভিন ৰুডৰ অধীনত অষ্ট্ৰেলিয়াই চীনৰ প্ৰতিক্ৰিয়া আৰু বেইজিঙৰ সৈতে অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্কক প্ৰাথমিকতা দিয়াৰ বাবে কোৱাডৰ পৰা নাম প্ৰত্যাহাৰ কৰে ।

আমেৰিকাৰ একাংশ কৌশলগত চিন্তাবিদে ৰুডৰ কোৱাড এৰি যোৱাৰ সিদ্ধান্তক সমালোচনা কৰিছিল । আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সুৰক্ষা পৰিষদৰ এছিয়াৰ প্ৰাক্তন সঞ্চালক মাইক গ্ৰীণে কৈছিল যে ৰুডে চীনক সন্তুষ্ট কৰাৰ প্ৰচেষ্টাত নাম প্ৰত্যাহাৰ কৰিছিল । ২০০৮ চনৰ ডিচেম্বৰত আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰদূত ৰবাৰ্ট মেককালামে প্ৰকাশ কৰা কূটনৈতিক কেবলে দেখুৱাই যে ৰুডে কোৱাড এৰি যোৱাৰ পূৰ্বে আমেৰিকাৰ পৰামৰ্শ লোৱা নাছিল । অষ্ট্ৰেলিয়াৰ এই পদক্ষেপে প্ৰায় এক দশকধৰি কোৱাডক কাৰ্যকৰীভাৱে স্থগিত ৰাখিছিল ।

অৱশ্যে, ২০১০ চনৰ জুন মাহত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে জুলিয়া গিলার্ডে আমেৰিকাৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আৰু চীনৰ পৰা দূৰত্বৰ দিশত অষ্ট্ৰেলিয়াৰ বৈদেশিক নীতিৰ পৰিৱৰ্তন আনিছিল ।

কোৱাড কেতিয়া পুনৰ আৰম্ভ হৈছিল ?

২০১৭ চনলৈ দক্ষিণ চীন সাগৰত চীনৰ দৃঢ়তা, বৰ্ধিত সামৰিককৰণ আৰু চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ঝি জিনপিঙৰ বেল্ট এণ্ড ৰোড ইনিশিয়েটিভ (বিআৰআই)ৰ বৰ্ধিত প্ৰভাৱৰ বিষয়ে উদ্বেগৰ সৈতে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ কৌশলগত পৰিৱেশ যথেষ্ট বিকশিত হৈছিল ।

২০১৬ চনৰ নৱেম্বৰত, তেতিয়াৰ আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড'নাল্ড ট্ৰাম্প আৰু আবে সাক্ষাৎ কৰিছিল আৰু জাপানে 'মুক্ত আৰু মুকলি ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয়' ৰণনীতি অনুসৰণ কৰিবলৈ সন্মত হৈছিল, যিটো মূলতঃ আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন বিদেশ সচিব হিলাৰী ক্লিণ্টনৰ দ্বাৰা বিকশিত ধাৰণা । চুক্তিখন চীনৰ বিআৰআইৰ প্ৰতিক্ৰিয়া হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ।

২০১৭ চনৰ নৱেম্বৰত আছিয়ান আৰু পূব এছিয়া সন্মিলনৰ পূৰ্বে সামৰিক সহযোগিতা অব্যাহত ৰখাৰ বাবে জাপানী, ভাৰতীয়, অষ্ট্ৰেলিয়ান আৰু আমেৰিকান বিষয়াসকলৰ বৈঠকৰ লগে লগে এই কোৱাড পুনৰ অনুষ্ঠিত হয় । বৈঠকত দক্ষিণ চীন সাগৰত চীনৰ বৰ্ধিত গুৰুত্বৰ আলোচনা অন্তৰ্ভুক্ত আছিল আৰু এক আনুষ্ঠানিক কোৱাড পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ বাবে ট্ৰাম্পৰ আগ্ৰহৰ ইংগিত দিছিল ।

কোৱাড ২০১৭ৰ পৰা ২০১৯ৰ ভিতৰত ৫ বাৰকৈ অনুষ্ঠিত হৈছিল । ২০১৮ চনত নতুন দিল্লীত ৰাইচিনা আলোচনাৰ সময়ত জাপান, আমেৰিকা, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু ভাৰতৰ নৌসেনা প্ৰধানসকল একত্ৰিত হৈছিল, যি হৈছে কোৱাডৰ নিৰাপত্তা গাঁথনি পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ প্ৰথম ইংগিত । ২০১৯ চনত, ৪ গৰাকী মন্ত্ৰীয়ে নিউয়ৰ্কত কোৱাডৰ সংস্কাৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিবলৈ আৰু তাৰ পিচত পুনৰ বেংককত মিলিত হৈছিল । পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰত, জাপান আৰু আমেৰিকাই অষ্ট্ৰেলিয়াক মালাবাৰত সমন্বিত নৌ-অনুশীলনৰ বাবে আমন্ত্ৰণ জনায় ।

পূৰ্বৰ কোৱাড সন্মিলন কেতিয়া অনুষ্ঠিত হৈছিল আৰু ইয়াৰ ফলাফল কি আছিল ?

প্ৰথম কোৱাড সন্মিলনখন ২০২১ চনৰ ১২ মাৰ্চত ভাৰ্চুৱেল মোডত অনুষ্ঠিত হৈছিল । ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদী, আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি বাইডেন, জাপানৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী য়োশিহিদে ছুগা আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী স্কট মৰিছনে সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল । ২০২২ চনৰ শেষৰ ফালে অনুষ্ঠিত এই কোৱাডে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চললৈ এক বিলিয়ন ক'ভিড-১৯ ভেকছিনৰ পালি প্ৰদান কৰাৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ঘোষণা কৰে ।

অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ ফলাফলবোৰৰ ভিতৰত আছিল জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত সহযোগিতা কৰা ৪ খন দেশে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত মানদণ্ড সমন্বয়ৰ বাবে এক কাৰ্যকৰী গোট স্থাপন কৰা, সুৰক্ষিত যোগান শৃংখলা নিৰ্মাণ কৰা আৰু এক মুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় প্ৰতিশ্ৰুতি বিশেষকৈ সাগৰৰ আইনৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ সন্মিলন (ইউএনচিএলওএছ)ৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা ।

একে বছৰৰ ২৪ ছেপ্টেম্বৰত, বাইডেনে ৱাশ্বিংটনত কোৱাডৰ প্ৰথম ব্যক্তিগত সন্মিলনৰ আয়োজন কৰিছিল । পূৰ্বৰ ভাৰ্চুৱেল সন্মিলনত অংশগ্ৰহণ কৰা আন তিনিগৰাকী নেতাই ৱাশ্বিংটনৰ বৈঠকত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল । অৰ্ধপৰিবাহী আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰযুক্তিত যোগান শৃংখলাৰ স্থিতিস্থাপকতা নিশ্চিত কৰাৰ বাবে এক নতুন পদক্ষেপ আৰম্ভ কৰা হৈছিল । কোৱাড দেশসমূহে তেওঁলোকৰ চাইবাৰ নিৰাপত্তাৰ স্থিতি উন্নত কৰিবলৈ আৰু ৰেনছমৱেৰ আক্ৰমণ আৰু অন্যান্য ডিজিটেল ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে উন্নত সুৰক্ষা গঢ়ি তুলিবলৈ সন্মত হৈছিল ।

গোটটোৱে মহাকাশৰ ওপৰত এক নতুন কাৰ্যকৰী গোট স্থাপন কৰে যিয়ে দুৰ্যোগ সঁহাৰি আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন নিৰীক্ষণৰ বাবে উপগ্ৰহ তথ্য ভাগ-বতৰা কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে । STEM ক্ষেত্ৰত অধ্যয়ন কৰিবলৈ ৪ খন দেশৰ ১০০ গৰাকী শিক্ষাৰ্থীক অনাৰ বাবে এক কোৱাড ফেলোশ্বিপ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰা হৈছিল ।

২০২২ চনৰ ৩ মাৰ্চত কোৱাড বৈঠক পুনৰ ভাৰ্চুৱেল মোডত অনুষ্ঠিত হয় । অংশগ্ৰহণ কৰা আন তিনিজন নেতাৰ বাহিৰে জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী ফুমিঅ' কিছিদা নতুন মুখ আছিল । এক অন্তৰ্ভুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ প্ৰতি ইয়াৰ প্ৰতিশ্ৰুতি পুনৰ নিশ্চিত কৰাৰ উপৰিও আৰু বলপূৰ্বকভাৱে স্থিতি সলনি কৰাৰ যিকোনো প্ৰচেষ্টাক গৰিহণা দিয়াৰ উপৰিও, অঞ্চলটোত চীনৰ কাৰ্যকলাপৰ এক ক্ষীণ প্ৰসংগৰ সৈতে, কোৱাডে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰ মানৱীয় সহায় আৰু দুৰ্যোগ সাহায্যৰ বাবে এক নতুন প্ৰণালীৰ আহ্বান জনায় ।

২০২২ চনৰ ২৪ মে'ত টকিঅ'ত জাপানৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী কিছিদাই চতুৰ্থ কোৱাড সন্মিলন আৰু দ্বিতীয়খন ব্যক্তিগত সন্মিলনৰ আয়োজন কৰে । নেতাসকলৰ মাজত নতুন মুখ আছিল অষ্ট্ৰেলিয়াৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী এন্থনী এলবানিজ । নেতাসকলে এক মুক্ত আৰু সামগ্ৰিক ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ অংশীদাৰী প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা দোহাৰে, সেউজ জাহাজ পৰিবহণ, সেউজ হাইড্ৰজেন আৰু জলবায়ু আৰু দুৰ্যোগ স্থিতিস্থাপক আন্তঃগাঁথনিকে ধৰি পৰিষ্কাৰ ইন্ধনৰ দিশত প্ৰচেষ্টা শক্তিশালী কৰাৰ বাবে এক কোৱাড জলবায়ু পৰিৱৰ্তন কাৰ্য আৰু প্ৰশমন পেকেজ (কিউ-চেম্প) ঘোষণা কৰা হয় ।

পঞ্চম কোৱাড সন্মিলন আৰু তৃতীয়খন ব্যক্তিগত সন্মিলন ২০২৩ চনৰ ২০ মে'ত ৱাশ্বিংটনত বাইডেনে আয়োজন কৰিছিল । য'ত মোদী, কিছিদা আৰু এলবানিজ উপস্থিত আছিল । কোৱাডৰ নেতাসকলে ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ লোকসকলক লাভান্বিত কৰিবলৈ অঞ্চলটোৰ উন্নয়ন, স্থিৰতা আৰু সমৃদ্ধিক সমৰ্থন কৰিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ । নেতাসকলৰ উচ্চাভিলাষী প্ৰচেষ্টাৰ ভিতৰত আছিল আন্তঃগাঁথনি, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা, ৰাজহুৱা-ব্যক্তিগত অংশীদাৰিত্ব, জলবায়ু, স্বাস্থ্য, গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু উদীয়মান প্ৰযুক্তি আৰু মহাকাশৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ ।

জানুৱাৰীত গণতন্ত্ৰ দিৱস উদযাপনৰ লগে লগে ভাৰতে এই বছৰ ব্যক্তিগত ফৰ্মেটত ষষ্ঠ কোৱাড সন্মিলন আয়োজন কৰাৰ কথা আছিল । অৱশ্যে, বাইডেনে ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ কথা উল্লেখ কৰি অনুষ্ঠান আয়োজনৰ ঘোষণা কৰিছে ।

আগন্তুক সন্মিলনৰ পৰা কি আশা কৰিব পাৰি ?

জিন-পিয়েৰৰ মতে, উইলমিংটনত অনুষ্ঠিত হ'বলগীয়া কোৱাড নেতাসকলৰ সন্মিলনত ৪ খন দেশৰ মাজত কৌশলগত একত্ৰিকৰণ শক্তিশালী কৰা, মুক্ত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলৰ অংশীদাৰসকলৰ দৃষ্টিভংগী আগবঢ়োৱা আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰসমূহত ভাৰত-প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ অংশীদাৰসকলৰ বাবে দৃঢ় লাভালাভ প্ৰদান কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হ'ব ।

তেওঁ কয়, "ইয়াৰ ভিতৰত আছে স্বাস্থ্য সুৰক্ষা, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ সঁহাৰি, সামুদ্ৰিক সুৰক্ষা, উচ্চ মানদণ্ডৰ আন্তঃগাঁথনি, গুৰুত্বপূৰ্ণ উদীয়মান প্ৰযুক্তি, জলবায়ু-সেউজ ইন্ধন আৰু চাইবাৰ নিৰাপত্তা ।" জিন-পিয়েৰে লগতে কয় যে পৰৱৰ্তী কোৱাড সন্মিলন ভাৰতে আয়োজন কৰিব ।

লগতে পঢ়ক :ছাৰ্ক পুনৰুজ্জীৱিত কৰিব নোৱাৰি নেকি ? - SAARC regional block

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.