ইণ্টাৰনেশ্যনেল, ৮ এপ্ৰিল : ৪ এপ্ৰিলত, নাটোৱে ব্ৰাচেলছত তথা ইয়াৰ মুখ্য কাৰ্যালয়ত ৭৫ সংখ্যক প্ৰতিষ্ঠা দিৱস উদযাপন কৰিছে । আটলাণ্টিকৰ দুয়োফালে প্ৰায় এক বিলিয়ন জনসংখ্যা সামৰি লোৱা ৩২ জনীয়া সংগঠনটোৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰীসকলে সংগঠনটোক উৎসাহিত কৰিবলৈ একত্ৰিত হয় । যি চেক্ৰেটেৰী জেনেৰেল জেনছ ষ্টলটেনবাৰ্গৰ ভাষাত আগতকৈ ডাঙৰ, শক্তিশালী আৰু অধিক ঐক্যবদ্ধ হৈ পৰিছে...। তেওঁ কয় যে ইয়াৰ গাম্ভীৰ্যপূৰ্ণ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ বাবে সকলোৱে একেলগে থিয় হৈ ৭৫ বছৰ ধৰি ইজনে সিজনক সুৰক্ষা দি আহিছে । এই অনুষ্ঠানৰ বাবে ব্ৰাচেলছৰ স্মাৰকসমূহ সজাই তোলা হয় । বিখ্যাত 'মাননেকেন পিছ' প্ৰতিমূৰ্তিটোৱেও এই বিশেষ দিনটোত নাটোৰ ৰঙেৰে ৰঙীণ হৈ পৰে ।
নাটোৰ (NATO) সদস্যপদ আৰু উদ্দেশ্য
১৯৪৯ চনৰ ৪ এপ্ৰিলত ৱাশ্বিংটন ডি.চি.-ত স্বাক্ষৰিত এক চুক্তিৰ দ্বাৰা বেলজিয়াম, কানাডা, ডেনমাৰ্ক, ফ্ৰান্স, আইচলেণ্ড, ইটালী, লাক্সেমবাৰ্গ, নেডাৰলেণ্ড, নৰৱে, পৰ্তুগাল, ব্ৰিটেইন আৰু আমেৰিকাৰ দৰে ১২ খন দেশৰ দ্বাৰা স্থাপন কৰা হৈছিল । ২০২২ চনলৈকে সংগঠনটোৰ ১৮ জন সদস্য আছিল ।
যাৰ ভিতৰত গ্ৰীচ, তুৰ্কী, জাৰ্মানী (এফআৰজি) আৰু স্পেইন পশ্চিম ইউৰোপৰ একমাত্ৰ সদস্য আছিল, বাকী ১৪ জন পূৱ ইউৰোপৰ আছিল, এনেদৰে ইয়াক দ্ৰুতগতিত সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছিল আৰু ৰাছিয়াই নিয়মীয়াকৈ প্ৰকাশ কৰা উদ্বেগক উপেক্ষা কৰি সমগ্ৰ পূৱ ইউৰোপক সামৰি লোৱা হৈছিল । ফিনলেণ্ড (২০২৩) আৰু ছুইডেন (২০২৪) হৈছে নাটোৰ শেহতীয়া প্ৰৱেশকাৰী যাৰ ফলত সদস্যপদ ৩২ লৈ বৃদ্ধি হৈছে ।
নাটোৰ চাৰ্টাৰ অনুসৰি ঘোষণা কৰা মৌলিক কামবোৰ আছিল নিৰাপত্তা, পৰামৰ্শ, প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰতিৰক্ষা । ইউৰোপ-আটলাণ্টিক অঞ্চলত নিৰাপত্তা আৰু স্থিৰতা বৃদ্ধিৰ বাবে সংকট ব্যৱস্থাপনা আৰু অংশীদাৰিত্বও অপৰিহাৰ্য ইয়াৰ অন্যতম লক্ষ্য । নাটোৰ উল্লিখিত মূল মূল্যবোধবোৰ হৈছে গণতন্ত্ৰ, স্বাধীনতা আৰু আইনৰ শাসন । ইয়াৰ নিম্নলিখিত ৪ টা অস্ত্ৰ-সদস্য দেশসমূহৰ নাটো ৰাষ্ট্ৰদূতৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা শীৰ্ষ সংস্থা নৰ্থ আটলাণ্টিক কাউন্সিলে সৰ্বসন্মতিক্ৰমে সিদ্ধান্ত লয় । সামৰিক কমাণ্ড যি হৈছে কাৰ্যকৰী উদ্দেশ্যৰ বাবে মিত্ৰ শক্তিৰ কমাণ্ড । সদস্য দেশসমূহৰ দলসমূহক লৈ একত্ৰিত সামৰিক বাহিনী । ই ২০ টা মুখ্য সংঘৰ্ষকে ধৰি ২০০ টা সামৰিক সংঘৰ্ষত অংশগ্ৰহণ কৰিছে ।
মূল্যায়ন
কোনো সন্দেহ নাই যে শীতল যুদ্ধৰ সময়ত সৃষ্টি হোৱা নাটোৱে সেই সময়ছোৱাত ৱাৰ্ছ চুক্তিৰ দেশসমূহৰ পৰা ইয়াৰ সদস্যসকলৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল । নাটো ইয়াৰ সদস্যসকলক 'আটলাণ্টিক আৰু ইউৰোপীয় ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ ওপৰত সম্ভাৱ্য ছোভিয়েট আক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে' ৰক্ষা কৰিবলৈ প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আৰু নাটোৰ সামূহিক শক্তি আৰু লগতে পাৰমাণৱিক প্ৰতিৰোধৰ ফলত কিউবা সংকটৰ পিচতো যুদ্ধত উত্তেজনা বৃদ্ধি হ'বলৈ দিয়া নাছিল । সেয়েহে, নাটোৱে সফলতাৰে নিশ্চিত কৰিছিল যে সমগ্ৰ ছোভিয়েট যুগত হে যুদ্ধ শীতল হৈ আছিল ।
অৱশ্যে, ছোভিয়েট প্ৰণালীৰ পতনৰ ফলত শীতল যুদ্ধৰ শেষত নাটোৰ বাবে পৰিস্থিতি সলনি হয় । এতিয়া, আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত নাটোক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱাৰ অৱস্থাত কোনো দেশ নথকাৰ বাবে পৃথিৱীখন একমেৰুত পৰিণত হৈছে আৰু নাটো অব্যাহত ৰখাৰ কোনো যৌক্তিকতা নাছিল, সেয়েহে, ইয়াক ধ্বংস কৰা উচিত আছিল । কিন্তু এইটো একেবাৰে হোৱা নাছিল !
নাটো চাৰ্টাৰৰ প্ৰস্তাৱনাত কোৱা হৈছে যে দলবোৰে 'উত্তৰ আটলাণ্টিক অঞ্চলত স্থিৰতা আৰু কল্যাণ বৃদ্ধি কৰিব বিচাৰে,' এনেদৰে কেৱল উত্তৰ আটলাণ্টিক অঞ্চলত নাটোৰ পৰিসৰ সীমিত কৰে । অৱশ্যে, সংগঠনটোৱে পূবত ৰাছিয়াৰ দুৱাৰ মুখত অৱতৰণ কৰাৰ প্ৰয়াসটোৱে প্ৰস্তাৱনাটোক প্ৰত্যাখ্যান কৰে ।
তদুপৰি, নাটো চাৰ্টাৰৰ অনুচ্ছেদ ১ অনুসৰি, "ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চাৰ্টাৰত উল্লেখ কৰা অনুসৰি, যিকোনো আন্তৰ্জাতিক বিবাদ ৰক্ষা কৰিবলৈ, য'ত তেওঁলোক শান্তিপূৰ্ণ উপায়েৰে জড়িত হ'ব পাৰে যাতে আন্তৰ্জাতিক শান্তি আৰু নিৰাপত্তা আৰু ন্যায় বিপদাপন্ন নহয় আৰু তেওঁলোকৰ আন্তৰ্জাতিক সম্পৰ্কত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ উদ্দেশ্যৰ সৈতে অসঙ্গতিপূৰ্ণ যিকোনো ধৰণে বল প্ৰয়োগৰ পৰা বিৰত থাকিব পাৰে ।" কিন্তু নাটোৱে ঠিক বিপৰীতে কাম কৰিছিল ! ইৰাক, লিবিয়া, ছিৰিয়া আৰু আফগানিস্তান হৈছে এক উজ্জ্বল উদাহৰণ য'ত আমেৰিকাৰ নেতৃত্বত নাটোৱে ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চাৰ্টাৰৰ স্পষ্ট উলংঘন কৰি শান্তিৰ নামত যুদ্ধ চলাইছিল যদিও ইয়াৰ কোনো সদস্যৰ নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি ভাবুকি দিয়া হোৱা নাছিল ।
কিন্তু নাটোৰ আটাইতকৈ বৃহৎ দুঃসাহসিক ঘটনাটো ৰাছিয়াক নিশ্চিতি দিয়া স্বত্বেও ইয়াৰ পূব সম্প্ৰসাৰণৰ ৰূপত আহিছিল যে নাটো একত্ৰিত জাৰ্মানীৰ বাহিৰত পূৱ দিশে সম্প্ৰসাৰিত নহ'ব ।
১৯৯০ চনৰ ৯ ফেব্ৰুৱাৰীত তদানীন্তন আমেৰিকাৰ বিদেশ সচিব জেমছ বেকাৰ আৰু ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি এডুয়াৰ্ড শ্বেভাৰ্ডনাডজেৰ মাজত হোৱা বৈঠকৰ ডিক্লাছিফাইড ষ্টেট ডিপাৰ্টমেণ্টৰ আনুষ্ঠানিক লিখনি অনুসৰি, ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আশ্বাস দিছিল যে "আমেৰিকানসকলে বুজি পাইছিল যে, কেৱল ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ বাবেই নহয়, আন ইউৰোপীয় দেশসমূহৰ বাবেও, যদি আমেৰিকাই জাৰ্মানীৰ নাটো পৰিকাঠামোৰ সৈতে ইয়াৰ উপস্থিতি ৰাখে, তেন্তে জাৰ্মানীৰ সৈতে ইয়াৰ উপস্থিতি আছে । নাটোৰ বৰ্তমানৰ সামৰিক অধিকাৰ ক্ষেত্ৰৰ এক ইঞ্চিও পূব দিশত বিয়পি নপৰে । যদিও বেকাৰে পিচত ইয়াৰ পৰা প্ৰত্যাহাৰ কৰে ৰাছিয়াত তেতিয়াৰ আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰদূতে আশ্বাসৰ সত্যতাক পুনৰ সমৰ্থন কৰে ।
তদুপৰি, ১৯৯০ চনৰ ১৭ মে'ত নাটোৰ তদানীন্তন মহাসচিব মানফ্ৰেড ৱ'ৰনাৰে ব্ৰাচেলছত কৈছিল, "আমি জাৰ্মান ভূখণ্ডৰ বাহিৰত নাটো সেনা স্থাপন নকৰিবলৈ সাজু হোৱাটোৱে ছোভিয়েট ইউনিয়নক এক দৃঢ় নিৰাপত্তা গেৰাণ্টি প্ৰদান কৰে ।" ২০০৭ চনত ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে তেওঁৰ মিউনিখ ভাষণত বিশেষকৈ ৱ'ৰনাৰৰ বক্তব্যৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰি এইদৰে সুধিছিল: "এই গেৰাণ্টিবোৰ ক'ত আছে ?"
সেয়েহে, ৰাছিয়াৰ আপত্তি স্বত্বেও নাটোৱে পূব দিশত সম্প্ৰসাৰিত হৈ থাকিল আৰু ৰাছিয়াই প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰিব লগা হৈছিল যেতিয়া সম্প্ৰসাৰণটো ইয়াৰ পূব চুবুৰীয়া ইউক্ৰেইনত উপনীত হৈছিল । এতিয়া নাটো ইয়াৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দুঃস্বপ্নত আছে আৰু ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন সংঘৰ্ষৰ সমাধান দৃষ্টিগোচৰ হোৱা নাই ।
শেষত, যদিও শীতল যুদ্ধ ১.০ৰ সময়ত নাটো সফল হৈছিল, কিন্তু তাৰ পিচত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ চাৰ্টাৰৰ সম্পূৰ্ণ উলংঘন কৰি সামৰিক পদক্ষেপ লোৱাত ই শোচনীয়ভাৱে বিফল হৈছিল । যদি নাটোৱে এতিয়া ইউক্ৰেইন সংকটৰ পৰা কোনো শিক্ষা গ্ৰহণ নকৰে, তেন্তে আমেৰিকাৰ ইতিমধ্যে হ্ৰাস হোৱা শক্তি আৰু সন্মানৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি ইয়াৰ প্ৰাসংগিকতাৰ মূল্যত কঠিন শিক্ষা ল'ব লাগিব ।
লগতে পঢ়ক :ৰাছিয়াৰ আক্ৰমণত ইউক্ৰেইনৰ খাৰকিভত ৮ জনৰ মৃত্যু - Strikes On Ukraine Kharkiv
