শেহতীয়াকৈ লেন্সেট প্লেনেটৰী হেল্থৰ এক অধ্যয়ন ‘ভাৰতৰ দহখন চহৰত পৰিৱেশৰ বায়ু প্ৰদূষণ আৰু দৈনিক মৃত্যু’ৱে কিছু ভয়ংকৰ তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে ৷ এই তথ্য অনুসৰি, ভাৰতত বায়ু প্ৰদূষণ সম্পৰ্কীয় সমস্যাৰ বাবে বছৰি ৩৩ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছে ।
ই টিভি ভাৰতৰ সৈতে হোৱা এক আছুতীয়া সাক্ষাৎকাৰত অধ্যয়নৰ লেখক ভাৰ্গৱ কৃষ্ণই এই অধ্যয়নত কি বিষয়ত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে আৰু বায়ু প্ৰদূষণ বিশেষকৈ পাৰ্টিকুলেট মেটাৰ ২.৫ (পিএম ২.৫)ৰ দ্বাৰা এজন ব্যক্তিৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত কেনেদৰে প্ৰভাৱ পৰে সেই বিষয়ে ব্যাখ্যা কৰে ।
ভাৰ্গৱে হাৰ্ভাৰ্ড টি এইচ চান স্কুল অৱ পাব্লিক হেল্থৰ পৰা জনস্বাস্থ্যত ডক্টৰেট ডিগ্ৰী, কিংছ কলেজ লণ্ডনৰ পৰা গ্ল’বেল এনভাইৰনমেণ্টেল চেঞ্জত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী আৰু চেন্নাইৰ আন্না বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা জৈৱ প্ৰযুক্তিবিদ্যাত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছে । ভাৰতীয় জনস্বাস্থ্য ফাউণ্ডেচনৰ এডজাণ্ট ফেকাল্টী মেম্বাৰো তেওঁ ৷
লগতে পঢ়ক: বায়ু প্ৰদূষণ আৰু হৃদৰোগৰ আশংকা - Air Pollution
সাক্ষাৎকাৰৰ কিছু অংশ ইয়াত দিয়া হ’ল:
ইটিভি ভাৰত: দ্য লেন্সেট প্লেনেটৰী হেল্থত প্ৰকাশিত আপোনাৰ অধ্যয়নৰ বিষয়ে কওক । এইটোৱেই নেকি এই ধৰণৰ প্ৰথম গৱেষণা ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: হয়, একেবাৰে ! আমি কৰা এই অধ্যয়নটো, সম্পূৰ্ণ হ’বলৈ আমাৰ প্ৰায় ডেৰ বছৰ সময় লাগিছে । আমি ১০খন চহৰত হ্ৰস্বম্যাদী বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ ফলত হোৱা মৃত্যুৰ হাৰ—একেদিনা আৰু আগদিনা সংঘটিত হোৱা বায়ু প্ৰদূষণৰ ওপৰত অধ্যয়ন কৰিলোঁ । ভাৰতত এই কাম আগতে কৰা হোৱা নাছিল আৰু সেয়েহে এইটোও প্ৰথমবাৰৰ বাবে যে আমি হ্ৰস্বম্যাদীভাৱে বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শই বেংগালুৰু, চেন্নাই, হায়দৰাবাদ, কলকাতা, পুনে আৰু মুম্বাইৰ দৰে ঠাইত মৃত্যুৰ হাৰ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে তাৰ নতুন প্ৰমাণ সৃষ্টি কৰিছো ।
এই অধ্যয়নে নীতিৰ বাবে অতি প্ৰাসংগিক অন্তৰ্দৃষ্টিৰ সৃষ্টি কৰে কাৰণ আমি দেখিবলৈ পাইছো যে বায়ু প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱ কেৱল দিল্লীৰ দৰে উত্তৰ চহৰ বা ভাৰত গংগা সমভূমিৰ অন্যান্য চহৰত সীমাবদ্ধ নহয়, বায়ু প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱ বায়ু প্ৰদূষণৰ মাত্ৰাৰ ক্ষেত্ৰত তুলনামূলকভাৱে পৰিষ্কাৰ বুলি গণ্য কৰা চহৰতো অনুভৱ কৰিব পাৰি ।
ইটিভি ভাৰত: সমগ্ৰ প্ৰতিবেদনতে পি এম ২.৫ শব্দটো সৰ্বব্যাপী । ই কি আৰু ইয়াক কেনেকৈ জুখিব পাৰি?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: যদি মই সহজ ভাষাত কওঁ, তেন্তে যিকোনো ধৰণৰ ইন্ধন জ্বলাই দিলে দুবিধ প্ৰদূষণৰ সৃষ্টি হয়--বাহনৰ, উদ্যোগিক বা ৰন্ধন ষ্টোভৰ নিৰ্গমন । কণা প্ৰদূষক হৈছে গেছীয় প্ৰদূষক দহনৰ উপ-উৎপাদন হিচাপে উৎপন্ন হোৱা সৰু সৰু অণুবীক্ষণিক কণা--কাৰ্বন ডাই অক্সাইড, কাৰ্বন মনোক্সাইড, নাইট্ৰজেন অক্সাইড আদি আকাৰ ২ আৰু ডেৰ মাইক্ৰন । আনকি মানুহৰ এডাল চুলিতকৈও ক্ষীণ ।
পি এম ২.৫ দুটা কাৰণত প্ৰাসংগিক । প্ৰথমতে, পি এম ২.৫ হাওঁফাওঁৰ গভীৰতালৈকে আনকি তেজৰ সোঁতলৈও যাব পাৰে আৰু দুয়ো হাওঁফাওঁৰ লগতে হৃদযন্ত্ৰৰ ৰক্ত সঞ্চালন তন্ত্ৰৰ সকলো ধৰণৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে । দ্বিতীয়তে, পি এম ২.৫ প্ৰায়ে গঠিত কণাবোৰ অতি বিষাক্ত উপাদান আৰু সেইবাবেই ই স্বাস্থ্যৰ ওপৰত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলায় ।
লগতে পঢ়ক: Year-ender 2023: বায়ু প্ৰদূষণৰ বাবে অস্বস্তিত দিল্লীবাসী, পূৰ্বৰ সকলো অভিলেখ ভংগ
ইটিভি ভাৰত: এই কণাজাতীয় পদাৰ্থৰ পৰা আমি নিজকে কেনেকৈ ৰক্ষা কৰিব পাৰো ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: প্ৰাক-ক’ভিড কালত শীতকালত অধিক প্ৰদূষণৰ বাবে উত্তৰ ভাৰতত আৰু বিশেষকৈ দিল্লীত অন্ততঃ মানুহে মাস্ক পৰিধান কৰিছিল । Covid ৰ সময়ত বিশিষ্টভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা N 95 মাস্ক বা অনুৰূপ গ্ৰেডৰ মাস্কে বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ পৰা ৰক্ষা কৰাত সমানেই ভাল কাম কৰিব পাৰে ।
ইটিভি ভাৰত: প্ৰতিবেদন অনুসৰি ভাৰতে WHOৰ গাইডলাইন মূল্য প্ৰতি ঘনমিটাৰত ১৫ মাইক্ৰ’গ্ৰাম মানি চলা নাই । আমাৰ নিজৰ মানদণ্ড আছে, গতিকে আমি কিয় চিন্তিত হ’ব লাগে ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: WHOৰ গাইডলাইন হৈছে ই সকলো সদস্য ৰাষ্ট্ৰক প্ৰদান কৰা বিশ্বব্যাপী স্বাস্থ্যৰ প্ৰমাণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি দিয়া পৰামৰ্শ । গতিকে বিশ্বজুৰি প্ৰকাশ পোৱা সকলো প্ৰমাণৰ পদ্ধতিগত পৰ্যালোচনাৰ ভিত্তিত ই (WHO)-এ যিটোক গাইডলাইন মূল্য বুলি গণ্য কৰে, সেইটো নিৰ্ধাৰণ কৰিছে যিটো গ্ৰহণযোগ্য মাত্ৰাৰ সংস্পৰ্শৰ বাবে ।
গতিকে এদিনৰ ভিতৰত ১৫ মাইক্ৰ’গ্ৰাম বছৰত কেইবাবাৰতকৈ বেছি নহয় আৰু গোটেই বছৰৰ ভিতৰত ৫ মাইক্ৰ’গ্ৰামতকৈ কম, এইটোৱেই হৈছে WHOৰ নিৰ্দেশনা । এতিয়া যদি আপুনি সেইটোক দিল্লীৰ দৰে চহৰত বছৰি আমি যি অনুভৱ কৰি আছো তাৰ সৈতে তুলনা কৰিলে সংখ্যাটো আচৰিত ধৰণৰ । আমাৰ অধ্যয়নত আমি দেখিলোঁ যে দিল্লীত গড় পি এম ২.৫ৰ মাত্ৰা ১১০ মাইক্ৰ’গ্ৰামৰ ওপৰত আছিল । যিটো বাৰ্ষিক গড় এক্সপ’জাৰ হ’ব লাগে তাতকৈ ২০ গুণ বেছি । ২০০৯ চনত শেষবাৰৰ বাবে সংশোধন কৰা আমাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিৱেশ বায়ুৰ গুণাগুণৰ মানদণ্ড যথেষ্ট দুৰ্বল ।
এইটো কিয় সমস্যা হ’ল কাৰণ আমাৰ অধ্যয়নত আমি ভাৰতীয় মানদণ্ডৰ তলত আৰু WHO মানদণ্ডৰ ওপৰতো মৃত্যুৰ হাৰত উল্লেখযোগ্য প্ৰভাৱ দেখিবলৈ সক্ষম হৈছো । ইয়াৰ স্পষ্ট অৰ্থ হ’ল আমাৰ মানদণ্ডই জনস্বাস্থ্য সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষভাৱে ভাল কাম কৰা নাই ।
বায়ুৰ গুণাগুণৰ মানদণ্ড সংশোধন কৰাৰ কাৰণ হ’ল আমি ভাল বা বেয়া বায়ুৰ গুণাগুণ কি সেইটো শ্ৰেণীভুক্ত কৰোঁ সেয়া আমাৰ বৰ্তমানৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল । গতিকে ৬০ বছৰৰ তলৰ যিকোনো বস্তুক বায়ুৰ মানদণ্ডৰ ভাল দিন বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ৬০ বছৰৰ ওপৰৰ যিকোনো বস্তুক দুৰ্বল বা গুৰুতৰ বা গুৰুতৰ প্লাছ ইত্যাদি বুলি গণ্য কৰা হয়, আমাৰ বায়ুৰ গুণাগুণ সূচকাংক অনুসৰি, যিটো বায়ু প্ৰদূষণৰ ক্ষতিৰ বিষয়ে যোগাযোগ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।
লগতে পঢ়ক: দক্ষিণ মধ্য এছিয়াৰ দ্বিতীয় সৰ্বাধিক প্ৰদূষিত চহৰ হিচাপে চিহ্নিত গুৱাহাটী
ইটিভি ভাৰত: আপোনাৰ অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে ভাৰতৰ কিছুমান কম প্ৰদূষিত চহৰত বায়ু প্ৰদূষণৰ বাবে মৃত্যুৰ খবৰ আহিছে ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: ভাৰতে নিৰ্ধাৰণ কৰা পৰিৱেশৰ বায়ুৰ গুণাগুণৰ মানদণ্ড পূৰণ কৰা বেংগালুৰু আৰু হায়দৰাবাদৰ দৰে চহৰতো আমি স্বাস্থ্যৰ যথেষ্ট ক্ষতি দেখিবলৈ পাইছো । আমি প্ৰতি বছৰে এই প্ৰতিখন চহৰতে বিৱৰ্তনৰ সংস্পৰ্শৰ বাবে ২০০০ৰ পৰা ৪০০০ লোকৰ মৃত্যু হোৱা দেখিবলৈ পাইছো । ইয়াৰ স্পষ্ট অৰ্থ হ’ল যে মানদণ্ডটোৱে নিজৰ কাম ফলপ্ৰসূভাৱে কৰা নাই ।
ইটিভি ভাৰত: গতিকে কম প্ৰদূষিত বুলি শ্ৰেণীভুক্ত চহৰবোৰ কম প্ৰদূষিত নহয় ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: হয়। বৰং দিল্লীৰ দৰে আন চহৰৰ তুলনাত ইয়াৰ প্ৰদূষণ কম ।
ইটিভি ভাৰত: আপোনাৰ অধ্যয়নে বায়ু প্ৰদূষণৰ বাবে মৃত্যুৰ কাৰণ কেনেকৈ বুলি কয়? গজ(Yardstick) কি ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: এই অধ্যয়ন জনসংখ্যাৰ স্তৰত কৰা হৈছে, ব্যক্তিগত পৰ্যায়ত নহয় । আমি যি কৰো সেয়া হ’ল বায়ু প্ৰদূষণৰ সংস্পৰ্শৰ দিনক দিনে হোৱা তাৰতম্যই প্ৰতিদিনে হোৱা মৃত্যুৰ সংখ্যাত প্ৰভাৱ পেলায় নেকি সেইটো মূল্যায়ন কৰা । যিহেতু দিনক দিনে আন কোনো উল্লেখযোগ্য কাৰক (হৃদৰোগৰ মাত্ৰা, ধূমপানৰ হাৰ, বয়স বৃদ্ধি, হাওঁফাওঁৰ অৱস্থা, খাদ্যাভ্যাস, মেদবহুলতা) আদিৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, সেয়েহে ইয়াৰ দ্বাৰা ফলপ্ৰসূভাৱে কেৱল বায়ু প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱহে পৃথক কৰা হৈছে । আমি সেইবোৰ কাৰকৰ বাবে সামঞ্জস্য স্থাপন কৰোঁ যিবোৰে বায়ু প্ৰদূষণ আৰু মৃত্যুৰ মাজৰ সম্পৰ্কক দিনক দিনে প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে (যেনে বতৰ, ঋতুভিত্তিকতা, উষ্ণতা, আৰ্দ্ৰতা) আৰু আমাৰ, মূলতঃ, কাৰণগত সম্পৰ্ক আছে ।
লগতে পঢ়ক: আই কিউ এয়াৰৰ বাৰ্ষিক সমীক্ষাক ভুল আখ্যা প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণ পৰিষদৰ
ইটিভি ভাৰত: আপোনাৰ অধ্যয়নত হ্ৰস্বম্যাদী সংস্পৰ্শৰ কথা উল্লেখ কৰি থাকে । আপুনি ইয়াক কেনেকৈ সংজ্ঞায়িত কৰে ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: আমি হ্ৰস্বম্যাদী সংস্পৰ্শক যোৱা ৪৮ ঘণ্টাৰ সংস্পৰ্শ বুলি সংজ্ঞায়িত কৰোঁ ।
ইটিভি ভাৰত: ধৰক মই ভাৰতৰ এখন চহৰত বাস কৰি আছো আৰু মই ৯-৫ চাকৰি কৰো আৰু কামৰ বাবে ৰাজহুৱা পৰিবহণেৰে যাত্ৰা কৰিব লাগে । মই নিজকে কেনেকৈ ৰক্ষা কৰিম ?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: আপুনি অহা-যোৱা কৰিবলৈ লোৱা পৰিবহণৰ ধৰণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি হ্ৰস্বম্যাদী এক্সপ’জাৰ যথেষ্ট বেছি হ’ব পাৰে । উদাহৰণস্বৰূপে দিল্লীত প্ৰকাশিত এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে যদি আপুনি দীৰ্ঘদিন ধৰি যান-জঁটত বহি থাকে তেন্তে সেই সময়ছোৱাত আপোনাৰ এক্সপ’জাৰ প্ৰতি ঘনমিটাৰত ৮০০ বা ১০০০ মাইক্ৰ’গ্ৰামৰ ওপৰলৈ হ’ব পাৰে যিটো আপুনি যিমান সময় দিব লাগে তাতকৈ যথেষ্ট বেছিৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিব । কিন্তু সেই মাত্ৰাৰ এক্সপ’জাৰটো তেতিয়া দেখা গৈছিল যেতিয়া আপুনি এখন মুকলি বাহনত থাকে, হয় অটো ৰিক্সা বা বাছ বা চাইকেল বা মটৰ চাইকেলত । নিজকে ৰক্ষা কৰিবলৈ মানুহে এনেকৈ অহা-যোৱা কৰিলে মাস্ক পিন্ধিব পাৰে ।
ইটিভি ভাৰত: গতিকে আপোনাৰ মতে বাহন প্ৰদূষণ আটাইতকৈ বেয়া কথা?
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: তাপ শক্তি কেন্দ্ৰত কয়লাৰ দৰে দহন সম্পৰ্কীয় যিকোনো ধৰণৰ নিৰ্গমন হ’ব পাৰে কাৰণ আপুনি গাড়ী বা বাছত পেট্ৰ’ল বা ডিজেল জ্বলাইছে । ইয়াৰ সৈতে আপোনাৰ ঘৰত ৰন্ধন চৌকাত ৰন্ধা-বঢ়াৰ বাবে কাঠ বা গোবৰ জ্বলোৱাৰ সৈতে জড়িত হ’ব পাৰে । কিবা এটা জ্বলোৱাৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা সেই সকলোবোৰ নিৰ্গমন বিশেষভাৱে ক্ষতিকাৰক ।
লগতে পঢ়ক: Air pollution in Guwahati: বায়ু প্ৰদূষণ ৰোধৰ বাবে কি পৰামৰ্শ দিলে পৰিৱেশ বিজ্ঞানী মনোজ শইকীয়াই ?
ইটিভি ভাৰত: সাধাৰণতে চহৰত কোনেও খৰি ব্যৱহাৰ কৰি ৰন্ধা-বঢ়া নকৰে আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলত মানুহে চৌকা ব্যৱহাৰ কৰি ৰান্ধে ।
ভাৰ্গৱ কৃষ্ণ: সঁচা হ’ব পাৰে, কিন্তু মই ভাবো বহু চহৰৰ কেন্দ্ৰতো এতিয়াও অনানুষ্ঠানিক বসতি বা বস্তি আছে য’ত মানুহে ৰন্ধা-বঢ়াৰ বাবে খৰি বা গোবৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাৰ বাহিৰে আন উপায় নাই । গতিকে পৰম্পৰাগত ইন্ধনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল বেছিভাগ চহৰতে এতিয়াও ভাল আঠৰ পৰা দহ শতাংশ আছে ।
