ETV Bharat / bharat

উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কিয় বাতিল কৰিলে নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি ? - Electoral Bonds SC Ruling

Electoral Bond scheme: উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিৰ বৈধতা সম্পৰ্কে গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰায় প্ৰদান কৰিছে । আদালতে আঁচনিখন বাতিল কৰি ইয়াক তথ্য আৰু বাক স্বাধীনতা আৰু মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ উলংঘা বুলি অভিহিত কৰিছে । যোৱা বছৰৰ ২ নৱেম্বৰত গোচৰটোৰ ৰায় সংৰক্ষিত ৰখা হৈছিল ।

Electoral Bond scheme
উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কিয় বাতিল কৰিলে নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Feb 15, 2024, 4:44 PM IST

নেশ্যনেল ডেস্ক,১৫ ফেব্ৰুৱাৰী : উচ্চতম ন্যায়ালয়ে বৃহস্পতিবাৰে বিতৰ্কিত নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিখন বাতিল কৰিছে । উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ মতে এই আঁচনিয়ে সংবিধানৰ অধীনত তথ্য আৰু বাক স্বাধীনতা আৰু মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ উলংঘা কৰে । আঁচনিখনক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা আবেদনৰ ওপৰত ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ ডি ৱাই চন্দ্ৰচূড়ৰ নেতৃত্বত ৫ জনীয়া সংবিধান বিচাৰপীঠে দুটা পৃথক সৰ্বসন্মত ৰায় জাৰী কৰে ।

২০১৮ চনৰ ২ জানুৱাৰীত চৰকাৰে এই আঁচনিখন সন্দৰ্ভত জাননী জাৰী কৰিছিল । আঁচনিখনক ৰাজনৈতিক দলবোৰক দিয়া নগদ অনুদানৰ বিকল্প হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল, যাৰ উদ্দেশ্য আছিল ৰাজনৈতিক পুঁজিৰ স্বচ্ছতা বৃদ্ধি কৰা । এতিয়ালৈকে, আঁচনিখনে ভাৰতৰ যিকোনো নাগৰিক বা দেশত অন্তৰ্ভুক্ত বা প্ৰতিষ্ঠা কৰা প্ৰতিষ্ঠানৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচনী বণ্ড ক্ৰয় কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল আৰু যিকোনো ব্যক্তিক নিৰ্বাচনী বণ্ড ক্ৰয় কৰিবলৈ অনুমতি দিছিল ।

শীৰ্ষ আদালতৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা ৰায়ৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বোৰ হৈছে-

১. ৰায় প্ৰদান কৰি চিজেআইয়ে কয় যে আঁচনিখন সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ ১৯(১)(ক)ৰ অধীনত বাক আৰু মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতাৰ উলংঘন আৰু গোপনীয়তাৰ মৌলিক অধিকাৰত নাগৰিকসকলৰ ৰাজনৈতিক গোপনীয়তা আৰু সম্পৰ্কৰ অধিকাৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছে ।

২.উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে জাৰীকৰ্তা বেংকে তৎক্ষণাৎ নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ বিষয়টো বন্ধ কৰিব আৰু ভাৰতীয় ষ্টেট বেংকে নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ জৰিয়তে অনুদানৰ বিৱৰণ আৰু অৱদান লাভ কৰা ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ বিৱৰণ প্ৰদান কৰিব ।

৩. ব্যক্তিৰ অৱদানতকৈ এটা কোম্পানীৰ ৰাজনৈতিক প্ৰক্ৰিয়াত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ আছে আৰু কোম্পানীবোৰৰ অৱদান সম্পূৰ্ণৰূপে ব্যৱসায়িক লেনদেন । ধাৰা ১৮২ কোম্পানী আইনৰ সংশোধন কোম্পানী আৰু ব্যক্তিসকলক একেধৰণে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাবে স্পষ্টভাৱে স্বেচ্ছাচাৰী । উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে কোম্পানী আইনৰ সংশোধনী অসাংবিধানিক ।

৪. এই সংশোধনীয়ে নাগৰিকসকলৰ তথ্যৰ অধিকাৰ উলংঘা কৰে, সম্ভাৱ্য কুইডৰ বিষয়ে আৰু নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি অসাংবিধানিক বুলি আদালতৰ অনুসন্ধানৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কোম্পানী আইনৰ ধাৰা ১৮২-ৰ সংশোধন অটিঅ'জ হৈ পৰে ।

৫. কেন্দ্ৰই প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ অক্ষম হৈছিল যে নিৰ্বাচনী আঁচনিৰ দফা ৭(৪)(১)ত গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপটো হৈছে আটাইতকৈ কম প্ৰতিবন্ধক পদক্ষেপ ।

৬. উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে আয়কৰ আইনৰ ব্যৱস্থা আৰু জনপ্ৰতিনিধিত্ব আইনৰ ২৯ চি ধাৰাৰ সংশোধনক অতি সাধাৰণ বুলি ঘোষণা কৰা হয় ।

৭. ৰাজনৈতিক দলবোৰলৈ বিত্তীয় অৱদান দুটা দলৰ বাবে কৰা হয় - ৰাজনৈতিক দলবোৰক সমৰ্থনৰ বাবে বা অৱদানটো কুইড প্ৰ' কোৰ এক উপায় হ'ব পাৰে ।

৮. তথ্যৰ অধিকাৰৰ উলংঘন ক'লা ধন নিয়ন্ত্ৰণৰ উদ্দেশ্যৰ দ্বাৰা ন্যায়সঙ্গত নহয় । ৰাজনৈতিক দলসমূহক বিত্তীয় সমৰ্থনৰ ফলত কুইড প্ৰ' কো ব্যৱস্থা হ'ব পাৰে আৰু নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি ক'লা ধন নিয়ন্ত্ৰণৰ একমাত্ৰ আঁচনি নহয় আৰু আন বিকল্প আছে ।

৯. নিৰ্বাচনী বণ্ডে প্ৰদান কৰা নাম গোপন ৰখাটো তথ্যৰ অধিকাৰ আৰু অনুচ্ছেদ ১৯(১)(ক)ৰ উলংঘন ।

১০. শীৰ্ষ ন্যায়ালয়ে বেংকসমূহক তৎক্ষণাৎ নিৰ্বাচনী বণ্ড জাৰী কৰা বন্ধ কৰিবলৈ কৈছে আৰু এছবিআইক ৬ মাৰ্চৰ ভিতৰত নিৰ্বাচন আয়োগক আঁচনিখনৰ জৰিয়তে আজিলৈকে আগবঢ়োৱা অৱদানৰ সকলো বিৱৰণ প্ৰদান কৰিবলৈ কৈছে । আয়োগে ১৩ মাৰ্চৰ ভিতৰত ইয়াৰ ৱেবছাইটত তথ্যৰ আদান প্ৰদান কৰিব ।

লগতে পঢ়ক :অসাংবিধানিক অভিহিত কৰি নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিক বাতিলৰ ৰায়দান উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ

নেশ্যনেল ডেস্ক,১৫ ফেব্ৰুৱাৰী : উচ্চতম ন্যায়ালয়ে বৃহস্পতিবাৰে বিতৰ্কিত নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিখন বাতিল কৰিছে । উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ মতে এই আঁচনিয়ে সংবিধানৰ অধীনত তথ্য আৰু বাক স্বাধীনতা আৰু মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ উলংঘা কৰে । আঁচনিখনক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা আবেদনৰ ওপৰত ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ ডি ৱাই চন্দ্ৰচূড়ৰ নেতৃত্বত ৫ জনীয়া সংবিধান বিচাৰপীঠে দুটা পৃথক সৰ্বসন্মত ৰায় জাৰী কৰে ।

২০১৮ চনৰ ২ জানুৱাৰীত চৰকাৰে এই আঁচনিখন সন্দৰ্ভত জাননী জাৰী কৰিছিল । আঁচনিখনক ৰাজনৈতিক দলবোৰক দিয়া নগদ অনুদানৰ বিকল্প হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল, যাৰ উদ্দেশ্য আছিল ৰাজনৈতিক পুঁজিৰ স্বচ্ছতা বৃদ্ধি কৰা । এতিয়ালৈকে, আঁচনিখনে ভাৰতৰ যিকোনো নাগৰিক বা দেশত অন্তৰ্ভুক্ত বা প্ৰতিষ্ঠা কৰা প্ৰতিষ্ঠানৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচনী বণ্ড ক্ৰয় কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল আৰু যিকোনো ব্যক্তিক নিৰ্বাচনী বণ্ড ক্ৰয় কৰিবলৈ অনুমতি দিছিল ।

শীৰ্ষ আদালতৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা ৰায়ৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়বোৰ হৈছে-

১. ৰায় প্ৰদান কৰি চিজেআইয়ে কয় যে আঁচনিখন সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ ১৯(১)(ক)ৰ অধীনত বাক আৰু মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতাৰ উলংঘন আৰু গোপনীয়তাৰ মৌলিক অধিকাৰত নাগৰিকসকলৰ ৰাজনৈতিক গোপনীয়তা আৰু সম্পৰ্কৰ অধিকাৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছে ।

২.উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে জাৰীকৰ্তা বেংকে তৎক্ষণাৎ নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ বিষয়টো বন্ধ কৰিব আৰু ভাৰতীয় ষ্টেট বেংকে নিৰ্বাচনী বণ্ডৰ জৰিয়তে অনুদানৰ বিৱৰণ আৰু অৱদান লাভ কৰা ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ বিৱৰণ প্ৰদান কৰিব ।

৩. ব্যক্তিৰ অৱদানতকৈ এটা কোম্পানীৰ ৰাজনৈতিক প্ৰক্ৰিয়াত গুৰুতৰ প্ৰভাৱ আছে আৰু কোম্পানীবোৰৰ অৱদান সম্পূৰ্ণৰূপে ব্যৱসায়িক লেনদেন । ধাৰা ১৮২ কোম্পানী আইনৰ সংশোধন কোম্পানী আৰু ব্যক্তিসকলক একেধৰণে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বাবে স্পষ্টভাৱে স্বেচ্ছাচাৰী । উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে কোম্পানী আইনৰ সংশোধনী অসাংবিধানিক ।

৪. এই সংশোধনীয়ে নাগৰিকসকলৰ তথ্যৰ অধিকাৰ উলংঘা কৰে, সম্ভাৱ্য কুইডৰ বিষয়ে আৰু নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি অসাংবিধানিক বুলি আদালতৰ অনুসন্ধানৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কোম্পানী আইনৰ ধাৰা ১৮২-ৰ সংশোধন অটিঅ'জ হৈ পৰে ।

৫. কেন্দ্ৰই প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ অক্ষম হৈছিল যে নিৰ্বাচনী আঁচনিৰ দফা ৭(৪)(১)ত গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপটো হৈছে আটাইতকৈ কম প্ৰতিবন্ধক পদক্ষেপ ।

৬. উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কৈছে যে আয়কৰ আইনৰ ব্যৱস্থা আৰু জনপ্ৰতিনিধিত্ব আইনৰ ২৯ চি ধাৰাৰ সংশোধনক অতি সাধাৰণ বুলি ঘোষণা কৰা হয় ।

৭. ৰাজনৈতিক দলবোৰলৈ বিত্তীয় অৱদান দুটা দলৰ বাবে কৰা হয় - ৰাজনৈতিক দলবোৰক সমৰ্থনৰ বাবে বা অৱদানটো কুইড প্ৰ' কোৰ এক উপায় হ'ব পাৰে ।

৮. তথ্যৰ অধিকাৰৰ উলংঘন ক'লা ধন নিয়ন্ত্ৰণৰ উদ্দেশ্যৰ দ্বাৰা ন্যায়সঙ্গত নহয় । ৰাজনৈতিক দলসমূহক বিত্তীয় সমৰ্থনৰ ফলত কুইড প্ৰ' কো ব্যৱস্থা হ'ব পাৰে আৰু নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনি ক'লা ধন নিয়ন্ত্ৰণৰ একমাত্ৰ আঁচনি নহয় আৰু আন বিকল্প আছে ।

৯. নিৰ্বাচনী বণ্ডে প্ৰদান কৰা নাম গোপন ৰখাটো তথ্যৰ অধিকাৰ আৰু অনুচ্ছেদ ১৯(১)(ক)ৰ উলংঘন ।

১০. শীৰ্ষ ন্যায়ালয়ে বেংকসমূহক তৎক্ষণাৎ নিৰ্বাচনী বণ্ড জাৰী কৰা বন্ধ কৰিবলৈ কৈছে আৰু এছবিআইক ৬ মাৰ্চৰ ভিতৰত নিৰ্বাচন আয়োগক আঁচনিখনৰ জৰিয়তে আজিলৈকে আগবঢ়োৱা অৱদানৰ সকলো বিৱৰণ প্ৰদান কৰিবলৈ কৈছে । আয়োগে ১৩ মাৰ্চৰ ভিতৰত ইয়াৰ ৱেবছাইটত তথ্যৰ আদান প্ৰদান কৰিব ।

লগতে পঢ়ক :অসাংবিধানিক অভিহিত কৰি নিৰ্বাচনী বণ্ড আঁচনিক বাতিলৰ ৰায়দান উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.