সমাজত শগুনক লৈ বিভিন্ন অপবাদ আছে । বহুতে শগুনক নিষ্ঠুৰ, লেতেৰা আৰু কুৎসিত প্ৰাণী বুলি বিশ্বাস কৰে । আচল কথাটো হ'ল যে এই অবিশ্বাস্য পক্ষীবোৰ প্ৰাকৃতিক পৃথিৱীৰ অখ্যাত নায়ক । তেওঁলোক হৈছে একমাত্ৰ ভূমিত বাস কৰা মেথৰ অৰ্থাৎ কেৰিয়ন বা মৃত জন্তুৰ নষ্ট হোৱা মাংস হৈছে তেওঁলোকৰ আহাৰৰ মূল । এই পক্ষীয়ে কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰিপাৰ্শ্বিক সেৱা আগবঢ়াই, যেনে ৰোগ বিয়পোৱা হ্ৰাস কৰা, মানৱ আৰু অৰ্থনৈতিক স্বাস্থ্য সুৰক্ষিত কৰা আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন হ্ৰাস কৰা ।
আন্তৰ্জাতিক শগুন সজাগতা দিৱস
প্ৰতি বছৰে ছেপ্টেম্বৰৰ প্ৰথমটো শনিবাৰে আন্তৰ্জাতিক শগুন সজাগতা দিৱস পালন কৰা হয় । এই দিনটোৰ উদ্দেশ্য হৈছে আমাৰ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ ভিতৰত তেওঁলোকৰ গুৰুত্ব উদযাপন কৰাৰ সময়ত পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ বিলুপ্তপ্ৰায় পক্ষীৰ গোটটোৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰা ।
দক্ষিণ আফ্ৰিকা আৰু ব্ৰিটেইনত আন্তৰ্জাতিক শগুন সজাগতা দিৱসৰ আৰম্ভ হৈছিল । প্ৰথম এই দিৱস ২০০৯ চনৰ ছেপ্টেম্বৰত পালন কৰা হৈছিল । আন্তৰ্জাতিক শগুন সজাগতা দিৱসৰ উদ্দেশ্য হৈছে প্ৰতিটো অংশগ্ৰহণকাৰী সংগঠনে তেওঁলোকৰ নিজা কাৰ্যকলাপ সম্পাদন কৰা যি শগুন সংৰক্ষণ আৰু সজাগতাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে ।
পৰিৱেশতন্ত্ৰৰ বাবে শগুন কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ ?
শগুনৰ বাবে আমি লাভান্বিত হও । শগুনে বিনামূলীয়াকৈ পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ প্ৰতি সেৱা আগবঢ়ায় । যি হৈছে পৰিৱেশতন্ত্ৰ বা বন্যপ্ৰাণীয়ে মানুহৰ কল্যাণৰ বাবে আগবঢ়োৱা অৱদান ।
শগুন হৈছে মেথৰ যি পৰিৱেশতন্ত্ৰৰ সেৱা যেনে পুষ্টিৰ পুনৰ্ব্যৱহাৰ, মাটি আৰু পানীৰ দূষিত পদাৰ্থ আঁতৰোৱা আৰু ৰোগ বিয়পোৱা প্ৰতিহত কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে । উদাহৰণ স্বৰূপে, গ্ৰিফন শগুনে জন্তুৰ মৃতদেহৰ পৰা আহৰণ কৰা বৃহৎ পৰিমাণৰ কেৰিয়ন গ্ৰহণ কৰে, যি খাদ্যজালৰ জৰিয়তে শক্তি স্থানান্তৰ কৰাত সহায় কৰে । তেওঁলোকৰ উপস্থিতিয়ে আন স্কেভেঞ্জাৰ যেনে বনৰীয়া কুকুৰৰ জনসংখ্যা নিয়ন্ত্ৰণ কৰি ৰোগৰ সংক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে ।
শেহতীয়া অধ্যয়নবোৰে দেখুৱাইছে যে শগুনে এক দক্ষ, ব্যয় সাধ্য আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিকভাৱে লাভজনক শৱ নিষ্কাশন সেৱা প্ৰদান কৰে । যাৰ দ্বাৰা পশুপালকসকল লাভান্বিত হয় । তেওঁলোকৰ পশুধনৰ মৃতদেহ দ্ৰুতগতিত খোৱাৰ সামৰ্থ্যই সেউজগৃহ গেছ নিৰ্গমন আৰু কাৰখানালৈ মৃতদেহ সংগ্ৰহ আৰু পৰিবহণৰ দ্বাৰা উদ্ভৱ হোৱা অৰ্থনৈতিক ব্যয় যথেষ্ট হ্ৰাস কৰিব পাৰে ।
শগুনে হাজাৰ হাজাৰ বছৰ পুৰণি সাংস্কৃতিক আৰু আধ্যাত্মিক সেৱা প্ৰদান কৰে, লগতে পৰিৱেশ পৰ্যটনৰ ৰূপত মনোৰঞ্জনমূলক সেৱা প্ৰদান কৰে, বিশেষকৈ পক্ষী-পৰ্যৱেক্ষক আৰু ফটোগ্ৰাফাৰৰ বাবে । শগুনক তেওঁলোকৰ প্ৰাকৃতিক বাসস্থানত চোৱাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সম্ভাব্য মূল্য আছে আৰু শগুন প্ৰজনন ক্ষেত্ৰ আৰু খোৱা স্থানৰ চাৰিওফালে পৰিৱেশ পৰ্যটনে স্থানীয় উপাৰ্জনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস প্ৰদান কৰিব পাৰে ।
চিনেৰিয়াছ শগুন কেইবাটাও কাৰণত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰজাতি । চিকাৰৰ বাবে জনাজাত এই চমৎকাৰী পক্ষীৱে ইয়াৰ বাসস্থানৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক ভাৰসাম্য বজাই ৰখাত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে আৰু ইয়াৰ পৰিৱেশতন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে এক সূচক প্ৰজাতি ।
শগুনৰ বিষয়ে আকৰ্ষণীয় তথ্য
- শগুনবোৰ তুলনামূলকভাৱে আন পক্ষীৰ তুলনাত নীৰৱ কিয়নো তেওঁলোকৰ চিৰিংক্সৰ (syrinx) অভাৱ আছে । যাৰ বাবে তেওঁলোকে কেৱল সাধাৰণ শব্দ, গৰ্জন আৰু স্নাৰ্ল কৰিব পাৰে ।
- শগুন মুখ্যতঃ মেথৰ কিন্তু মাজে সময়ে ৰুগীয়া বা মৰিবলৈ ধৰা সৰু জন্তুবোৰক হত্যা কৰে । অৱশ্যে, তেওঁলোকে কেইদিনমানতকৈ অধিক পুৰণি মৃতদেহ নাখায় কিয়নো সেইবোৰ গেলিবলৈ ধৰে ।
- টকলা মূৰবোৰে তেওঁলোকৰ শৰীৰৰ পৰা অতিৰিক্ত তাপ বিকিৰণ কৰাত সহায় কৰে আৰু লেতেৰা মাংসবোৰ আঁতৰি যোৱাত সহায় কৰে ।
- শগুনবোৰ খাদ্যৰ বিষক্ৰিয়াত ভুগি নাথাকে কিয়নো তেওঁলোকৰ পাকস্থলীৰ এচিড প্ৰায় শূন্যৰ পিএইচৰ সৈতে অতি এচিডিক হয়; এই এচিডে প্ৰকৃততে ৰোগ বিয়পোৱা বন্ধ কৰে ।
- তেওঁলোকৰ প্ৰাথমিক উৰণ শৈলী উন্নত যিয়ে তেওঁলোকক অতি কম শক্তি ব্যয় কৰি যথেষ্ট দূৰত্ব ভ্ৰমণ কৰাত সহায় কৰে
- শগুনৰ এটা গোটক সমিতি, স্থান বা ভল্ট বুলি কোৱা হয় । উৰণৰ সময়ত শগুনৰ এটা গোট হৈছে কেটলী আৰু যেতিয়া এটা মৃতদেহত খোৱা হয় গোটটোক জাগ্ৰত বুলি কোৱা হয় ।
- শীতল কৰি ৰাখিবলৈ শগুনে ঠেঙত প্ৰস্ৰাৱ কৰে; ই বেক্টেৰিয়া বা পৰজীৱীকো ধ্বংস কৰে আৰু পক্ষীবোৰক স্বাস্থ্যৱান কৰি ৰখাত সহায় কৰে
- শগুনবোৰ আন যিকোনো চিকাৰী পক্ষীৰ তুলনাত বৰটোকোলাৰ সৈতে অধিক ঘনিষ্ঠভাৱে সম্পৰ্কিত ।
বিলুপ্তিৰ পথত শগুন
বিলুপ্তিৰ পথত থকা শগুন আফ্ৰিকা আৰু এছিয়াত গণনা কৰা হয় । পৃথিৱীত ২৩ টা প্ৰজাতিৰ শগুন আছে । আই ইউ চি এনৰ (প্ৰকৃতি সংৰক্ষণৰ বাবে আন্তৰ্জাতিক সংঘ) বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতিৰ ৰেড তালিকাত আধাতকৈ অধিক তালিকাভুক্ত হৈছে । যাক অসুৰক্ষিত, বিলুপ্তপ্ৰায় বা গুৰুতৰভাৱে বিপদাপন্ন বুলি কোৱা হয় । ১৬ টা আফ্ৰিকান-ইউৰেচিয়ান শগুন প্ৰজাতিৰ ১১ টা প্ৰজাতিয়ে বৰ্তমান বিলুপ্ত হোৱাৰ আশংকাত আছে ।
আফ্ৰিকাত ১১ প্ৰজাতিৰ শগুন আছে, তেওঁলোকৰ দুটাৰ বাহিৰে আনবোৰ আই ইউ চি এনৰ বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতিৰ ৰেড তালিকাত তালিকাভুক্ত হৈছে । বিশ্বব্যাপী, ইউৰোপ হৈছে একমাত্ৰ মহাদেশ য'ত বিনিয়োগ আৰু ভাবুকি হ্ৰাস হোৱাৰ বাবে শগুনৰ জনসংখ্যা পুনৰুদ্ধাৰ আৰু বৃদ্ধি হৈ আছে । উদাহৰণ স্বৰূপে, ভাৰতত শগুনৰ সংখ্যা স্থিৰ হৈ আছে, ভাৰতে ২০০৬ চনত পশু চিকিৎসাত ডাইক্লোফেনাক ঔষধৰ ব্যৱহাৰ নিষিদ্ধ কৰিছিল, তাৰ পিছত নেপাল আৰু পাকিস্তানেও এই পদক্ষেপ লয় । কিন্তু ভাৰতত সংখ্যা গুৰুতৰভাৱে নিম্ন স্তৰত আছে । নেপাল এতিয়া শগুনৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ পৰ্যায়ত আছে ।
ভাৰতত শগুনৰ গণনা
তামিলনাডু, কৰ্ণাটক আৰু কেৰালাৰ দৰে ভাৰতীয় ৰাজ্যৰ ৭ টা ব্যঘ্ৰ সংৰক্ষিত অঞ্চল আৰু বনাঞ্চলত শগুনৰ সংখ্যা ২০২৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ২৪৬ৰ পৰা ডিচেম্বৰত ৩০৮ লৈ বৃদ্ধি পাইছে, যাৰ ফলত গুৰুতৰভাৱে বিলুপ্তপ্ৰায় পক্ষীটোৰ সংখ্যা সুৰক্ষিত আৰু বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰচেষ্টা বৃদ্ধি পাইছে ।
শগুনৰ জৰীপৰ তথ্য অনুসৰি, জৰীপৰ সময়ত নথিভুক্ত কৰা শগুনৰ ৮২ শতাংশতকৈও অধিক এনবিআৰৰ মুদুমালাই-সত্যমঙ্গলম-বান্দিপুৰ-ৱায়ানাড কমপ্লেক্সৰ আছিল । সৰ্বাধিক সংখ্যাটো তামিলনাডুৰ মুদুমালাই আৰু সত্যমঙ্গলম ব্যঘ্ৰ সংৰক্ষিত অঞ্চলত পোৱা গৈছিল ।
মুঠ ২১৭ টা গুৰুতৰভাৱে বিলুপ্তপ্ৰায় বগা-ৰুম্পযুক্ত শগুন (জিপচ বেংগলেনচিছ), ৪৭ টা দীঘলীয়া বিলযুক্ত শগুন (জিপচ ইণ্ডিকাছ), ৫০ টা এছিয়ান ৰজা শগুন (চাৰ্কোগিপচ কেলভাছ), ৪ টা বিলুপ্তপ্ৰায় ইজিপ্তীয় শগুন (নিওফ্ৰন পাৰ্কনোপ্টেৰাছ) আৰু দুটা "প্ৰায় বিলুপ্ত" হিমালয়ৰ গ্ৰিফন শগুন (জিপ্স হিমালেন জৰীপ) পোৱা গৈছিল । ৪ টা ইজিপ্তীয় শগুন আৰু দুটা হিমালয়ান গ্ৰিফন শগুন নেলাই বন বিভাগ আৰু ৱায়ানাড় বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যত দেখা গৈছিল ।
২০২৪ চনত ভাৰতত শগুনৰ গণনা
বাৰ্ড কাউন্ট ইণ্ডিয়া আৰু ইবাৰ্ডৰ সহযোগত ডব্লিউডব্লিউএফ-ইণ্ডিয়া (ৱৰ্ল্ড ৱাইড ফাণ্ড ফৰ নেচাৰ-ইণ্ডিয়া)য়ে ভাৰতৰ শগুনৰ সংখ্যা নিৰীক্ষণ আৰু সংৰক্ষণৰ লক্ষ্যৰে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ নাগৰিক-বিজ্ঞান পদক্ষেপ শগুন গণনা ২০২৪ মুকলি কৰাৰ কথা ঘোষণা কৰিছে । ২০২৪ চনৰ ৭ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা ৬ অক্টোবৰলৈ এই গণনাটো আন্তৰ্জাতিক শগুন সজাগতা দিৱসৰ লগত সংগতি ৰাখি কৰা হ'ব ।
শগুন গণনা ২০২৪ ৰ লক্ষ্য হৈছে শগুনৰ সংখ্যাক প্ৰণালীবদ্ধভাৱে নিৰীক্ষণ কৰি এই সংকট সমাধান কৰা । সামগ্ৰিক বেচলাইন তথ্য সংগ্ৰহ কৰিলে সংখ্যাৰ প্ৰৱণতা অনুসৰণ কৰা, গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থান চিনাক্ত কৰা আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ মূল্যাঙ্কন কৰাত সহায় কৰিব । সংৰক্ষণ ৰণনীতি আৰু নীতি বিকশিত কৰাৰ বাবে আৰু শগুন সংৰক্ষণৰ বাবে জন সজাগতা আৰু সমৰ্থন বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে এই তথ্য গুৰুত্বপূৰ্ণ হ'ব ।
লগতে পঢ়ক :আহক চিনাকী হও এটা ম'হৰ সৈতে যাৰ মূল্য 7 লাখৰো অধিক, নিতৌ দিয়ে বহু লিটাৰ গাখীৰ - Banni Buffalos
