ETV Bharat / bharat

ৰং-পৰম্পৰাৰে বিধৌত হোলী: ভাৰতৰ বিভিন্ন ৰাজ্যত উৎসৱ হোলীৰ পৰম্পৰা - tradition of holi - TRADITION OF HOLI

Holi Celebration in India : হোলী হৈছে ৰঙৰ উৎসৱ । ইয়াক ফাগুণ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত উদযাপন কৰা হয় । সমগ্ৰ দেশতে হোলী বিভিন্ন ধৰণে উদযাপন কৰা হয় । অৱশ্যে দক্ষিণ ভাৰততকৈ উত্তৰ ভাৰতত হোলী পৃথকভাৱে উদযাপন কৰা হয় । ৰং, গুলাল, ফাকুগুড়ি, বিভিন্ন ব্যঞ্জন, ঢোল-তাল– এই সকলোবোৰে একেলগে হোলীৰ পৰিৱেশক ৰঙীন কৰি তোলে । দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত হোলী উদযাপনৰ বিভিন্ন পৰম্পৰাৰ ওপৰত আমাৰ এক বিশেষ প্ৰতিবেদন ।

ৰং আৰু পৰম্পৰাৰে বিধৌত হোলী
ৰং আৰু পৰম্পৰাৰে বিধৌত হোলী
author img

By ETV Bharat Assamese Team

Published : Mar 23, 2024, 4:06 PM IST

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২৩ মাৰ্চ : ভাৰতৰ আটাইতকৈ সতেজ আৰু জীৱন্ত উৎসৱবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম হৈছে হোলী বা ফাকুৱা । মূলত ৰঙৰ উৎসৱ হোলী সমগ্ৰ ভাৰততে উদযাপন কৰা হয় । অৱশ্যে হোলী উদযাপনৰ পৰম্পৰা দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বেলেগ বেলেগ । আঞ্চলিকতা ভেদে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত হোলী কেনেদৰে উদযাপন কৰা হয় এবাৰ চাওঁ আহক ।

অসম

অসমৰ বৰপেটা জিলাত এই উৎসৱৰ বিশেষ গুৰুত্ব আছে । বৰপেটা হৈছে সত্ৰীয়া সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ বাবে নামনি অসমৰ এক অনন্য স্থান । বৰপেটাত হোলীৰ জনপ্ৰিয়তাৰ এটা মুখ্য কাৰণ হৈছে ইয়াৰ সময় । হোলী মাৰ্চ মাহত উদযাপন কৰা হয় । যিটো হৈছে শীতকালৰ পৰা বসন্তলৈ পৰিৱৰ্তনৰ সময় । বৰপেটাৰ লোকসকলৰ বাবে এই উৎসৱ শীতকালৰ সমাপ্তি আৰু গৰম বতৰৰ আগমন চিহ্নিত কৰে । এই উৎসৱ অতি আনন্দ আৰু উৎসাহেৰে উদযাপন কৰা হয় । কিয়নো ই এক নতুন কৃষি চক্ৰৰ আৰম্ভণি আৰু শস্য চপোৱা ঋতুৰ আগমনৰ সংকেত দিয়ে ।

বৰপেটাত হোলীৰ জনপ্ৰিয়তাৰ আন এটা কাৰণ হৈছে ইয়াৰ সাংস্কৃতিক গুৰুত্ব । এই উৎসৱৰ শিপা বৰপেটাৰ সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ গভীৰতাত আছে আৰু ইয়াক বিভিন্ন ৰীতি-নীতি আৰু আচাৰ-পৰম্পৰাৰে উদযাপন কৰা হয় ।

কথিত আছে যে মথুৰা দাস বুঢ়াআতাই বৰপেটাত হোলীৰ বিশেষ পৰম্পৰা আৰম্ভ কৰিছিল । তেওঁ চৈতন্য মহাপ্ৰভুত বিশ্বাস কৰিছিল । বৰপেটাত বৈষ্ণৱ সম্প্ৰদায়ৰ হোলীও বিশেষ । এই সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে বৰপেটাক দ্বিতীয় বৈকুণ্ঠপুৰী বুলিও কয় । ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে দ্বিতীয় স্বৰ্গ । ইয়াত পাঁচ দিনৰ বাবে হোলী উদযাপন কৰা হয় । বৰপেটাত ইয়াক দৌল উৎসৱ হিচাপে উদযাপন কৰা হয় । আনহাতে, স্থানীয় মানুহে ইয়াক ফাকুৱা বুলিও কয় ।

উত্তৰ প্ৰদেশ

১) লাথমাৰ হোলী - ইয়াক মুখ্যত উত্তৰ প্ৰদেশত উদযাপন কৰা হয় । ইয়াৰে হোলী হৈছে ভাৰতৰ আটাইতকৈ আকৰ্ষণীয় হোলী উদযাপন । বিশেষকৈ মথুৰা, বৃন্দাবন আৰু বৰছানাত । ইয়াত লাথমাৰ হোলী অলপ বেলেগ । লাথমাৰ হোলী নামৰ অৰ্থ হৈছে 'লাঠি খেলি হোলী উদযাপন কৰা' । ইয়াৰ বিশেষ শৈলী নন্দগাঁও আৰু বৰছানাত দেখা যায় ।

সমগ্ৰ উত্তৰ প্ৰদেশত বৃহৎ পৰিমাণে উদযাপন কৰা লাথমাৰ হোলীৰ উৎপত্তি হিন্দু পুৰাণত হৈছে । লাথমাৰ হোলী ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্কৰ সৈতে জড়িত । ভগৱান কৃষ্ণই ৰাধা আৰু তেওঁৰ বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে হোলী খেলিবলৈ বৰসনালৈ গৈছিল । শ্ৰী কৃষ্ণই ৰং প্ৰয়োগ কৰিবলৈ আৰু গোপীসকলক জোকাৰিবলৈ ভাল পাইছিল । গোপীসকলে কৃষ্ণ আৰু তেওঁৰ দলটোক মাৰিবলৈ বাঁহৰ লাঠি তুলি লৈছিল । এই পৰম্পৰা তেতিয়াৰে পৰাই চলি আহিছে ।

বৰছানাৰ গোপ-বালকবোৰ হোলী খেলিবলৈ নন্দগাঁওলৈ যায় । সেই সময়ত এই গোপ-বালকবোৰক হোৰিয়াৰে আৰু গোপ-বালিকাসকলক হুৰিয়াৰিন বুলি সম্বোধন কৰা হয় ।

২) ফুলৰ হোলী - ফাগুণ মাহৰ একাদশীত ফুলৰ হোলী উদযাপন কৰা হয় । এই সময়ছোৱাত বৃন্দাবনৰ বাঁকে বিহাৰী মন্দিৰত কৃষ্ণভক্তসকলে সতেজ ফুলৰ পাহিৰে অতি উৎসাহেৰে হোলী খেলে । ফুলৰ হোলীৰ সময়ত ফুল আৰু সুবাসেৰে ভৰা বায়ুমণ্ডলৰ দৃশ্য অতি আকৰ্ষণীয় ।

৩) কাশীৰ চিতাভস্মৰ হোলী - কাশীত ভস্মৰ হোলী খেলা হয় । ভক্তসকলে ভোলে বাবাৰ সৈতে ভস্মৰ হোলী খেলে । ইয়াক মাচান হোলী, ভস্ম হোলী আৰু ভভূত হোলী বুলিও কোৱা হয় । শ্মশান ঘাটত অনুষ্ঠিত ভস্মৰ সৈতে হোলী খেলাৰ পৰম্পৰা বহু শতাব্দী ধৰি বাৰাণসীত উদযাপন কৰা হৈ আহিছে, যিটো আন চহৰ আৰু দেশৰ বাবে এক অদ্ভূত আৰু আশ্চৰ্যকৰ দৃশ্য ।

মহাৰাষ্ট্ৰ

পশ্চিম ভাৰতত বিশেষকৈ মহাৰাষ্ট্ৰত হোলীক কথিত ভাষাত ৰং পঞ্চমী বা শিমগা নামে জনা যায় । এই উৎসৱৰ ভিতৰত আছে হোলিকা দহন, এক সাধাৰণ পৰম্পৰা য'ত প্ৰকৃত উদযাপনৰ আগদিনা নিশা কাঠৰ চিতা জ্বলোৱা পৰম্পৰা থাকে । পিচদিনা পুৱা, ৰং পঞ্চমীৰ দিনা মানুহে তিতা আৰু শুকান ৰং আৰু পানীৰে হোলী উদযাপন কৰে । ইয়াত এই উৎসৱ এসপ্তাহলৈকে উদযাপিত হয় ।

ৰাজস্থান

ৰাজস্থানৰ উদয়পুৰৰ স্থানীয় লোকসকলে হোলিকা দহনৰ পৰম্পৰাগত প্ৰথা অনুসৰণ কৰে যদিও সেয়া অলপ বেলেগ ধৰণে উদযাপন কৰে । ইয়াত এই উদযাপন সঁচাকৈয়ে আকৰ্ষণীয় বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু উদয়পুৰৰ ৰাজকীয় মেৱাৰ পৰিয়ালৰ দ্বাৰা আয়োজন কৰা হয় । উদযাপনৰ অংশ হিচাপে এক আকৰ্ষণীয় শোভাযাত্ৰা উলিওৱা আৰু ইয়াত কেইবাটাও সুসজ্জিত ঘোঁৰা আৰু ৰাজকীয় বেণ্ডে অংশগ্ৰহণ কৰে । তাৰ পিচত পৰম্পৰাগত অগ্নিসংযোগ কৰা হয় আৰু হোলিকাৰ পুত্তলিকা তাত জ্বলাই দিয়া হয় ।

১) ধুলেণ্ডি - হোলী উৎসৱটো ৰাজস্থানৰ শ্বেখাৱতী, মাৰৱাৰ আৰু ধুন্ধৰত ধুলেণ্ডী হিচাপে পালন কৰা হয় । এইটো হোলিকা দহনৰ দ্বিতীয়দিনা উদযাপন কৰা হয় । ৰং আৰু আনন্দৰ উৎসৱ হিচাপে হোলী বা ধুলেণ্ডীয়ে মানুহৰ মাজত এক উৎসাহৰ বাতাৱৰণ কঢ়িয়াই আনে আৰু আবাল-বৃদ্ধ-বণিতা সকলোৱে অতি উৎসাহেৰে উদযাপন কৰে ।

2) ডোলচি হোলী - বিকানেৰৰ ডোলচি হোলীৰ পৰম্পৰা প্ৰায় 300 বছৰ পুৰণি । এই সময়ছোৱাত এটা এলেকাৰ পুৰুষসকলে ডোলচিৰ পাত্ৰত পানী আৰু ৰং ভৰ্তি কৰে আৰু ইয়াক আন অঞ্চল বা ৰাস্তাৰ লোকৰ ওপৰত ছটিয়াই দিয়ে । এসময়ত ডোলচি উটৰ ছালৰ পৰা প্ৰস্তুত হৈছিল । এইটো বিশ্বাস কৰা হয় যে দুয়োটা সম্প্ৰদায়ৰ পুৰুষসকলৰ মাজত বাদানুবাদ হোৱাৰ পিচত ইজনে সিজনৰ ওপৰত পানী নিক্ষেপ কৰাৰ পৰা ইয়াৰ আৰম্ভণি হৈছিল । হোলীত বিকানেৰৰ মুখ্য অনুষ্ঠান হিচাপে দেশ আৰু বিদেশত ডোলচি হোলী বিখ্যাত ।

৩) ব্ৰীজৰ হোলী - ৰাজস্থানৰ ভৰতপুৰ বিভাগৰ বেছিভাগ অংশ ব্ৰীজভূমি নামেৰে জনাজাত । হোলীত এই অঞ্চলত মথুৰা-বৃন্দাবন সম্পৰ্কীয় পৰম্পৰা পালন কৰা হয় । বিশেষকৈ অষ্টাদশ শতিকাত ৰজা সূৰযমলে আৰম্ভ কৰা ব্ৰীজ হোলীৰ স্বীকৃতি এতিয়াও ইয়াত থকা লোকসকলৰ মাজত আছে । এই উপলক্ষে স্থানীয় লোকসকলে ভগৱান কৃষ্ণৰ উপাসনা কৰে । পুৰুষ আৰু মহিলাসকলে কৃষ্ণ আৰু গোপীৰ ৰূপ লয় আৰু ৰঙৰ উৎসৱ উদযাপন কৰে । কামন আৰু দেগত বিশেষ অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয় ।

4) কাপোৰ ছিঙা হোলী - পুষ্কৰত হোলী উদযাপন কৰা হয় । বাৰাহ ঘাটৰ এই অনুষ্ঠানটো চাবলৈ বহুসংখ্যক দেশী আৰু বিদেশী পৰ্যটক উপস্থিত হয় ।

৫) বাগড়ৰ শিল দলিওৱা হোলী - শিল দলিওৱা হোলী উৎসৱ বাগড় আৰু সীমান্তৱৰ্তী জিলাত অতি আড়ম্বৰপূৰ্ণভাৱে উদযাপন কৰা হয় । এই উপলক্ষে বনেশ্বৰ আৰু ডুংগৰপুৰ অঞ্চলৰ জনজাতীয় অধ্যুষিত লোকসকলে ঢোল আৰু চঙৰ শব্দত শিলাবৃষ্টি কৰি হোলী খেলে । বাগড়ৰ লোকসকলে এই হোলী উৎসৱ এমাহ ধৰি পালন কৰে । হোলীৰ অংশ হিচাপে জিলাখনৰ কোকাপুৰ গাঁৱৰ লোকসকলে হোলিকাৰ জ্বলন্ত কয়লাৰ ওপৰত খালি ভৰিৰে খোজকঢ়াৰ পৰম্পৰা পালন কৰে । এইটো বিশ্বাস কৰা হয় যে কয়লাৰ ওপৰত খোজকঢ়াৰ ফলত ঘৰত দুৰ্যোগ নহয় ।

ছত্তীশগড়

ছত্তীশগড়ত হোলীক হোৰী বুলি জনা যায় আৰু এই উৎসৱত লোকগীতৰ এক আশ্চৰ্যকৰ পৰম্পৰা আছে । ঋতুৰাজ বসন্তৰ আগমনৰ লগে লগে ছত্তীশগড়ৰ ৰাস্তাত ঢোলৰ তালে তালে ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্কৰ গানবোৰ মানুহৰ মুখেৰে নিগৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । বসন্ত পঞ্চমীত গাঁৱৰ পুৰোহিতে (দেৱী মন্দিৰত উপাসনা কৰা গাঁৱৰ বিসেষ ব্যক্তি ) হোলৱাৰত (হোলিকা দহন কৰা স্থান) কুকুৰীৰ (কুকুৰা) কণী উপাসনা কৰি কুমাৰী তৰুৱা কদমৰ কাঠত (তৰুৱা কদমৰ নতুন সৰু গছৰ পুলি) পতাকা বান্ধি ফাগুণৰ প্ৰথম গান গণেশৰ আহ্বানৰ সৈতে আৰম্ভ হয় । কৃষকসকলৰ ঘৰত প্ৰতিদিনে নিয়মীয়াকৈ ব্যঞ্জন প্ৰস্তুত কৰাৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ হয়, যাক 'তেলাই চাঢ়না' বুলি কোৱা হয় ।

ছত্তীশগড়

ছত্তীশগড়ৰ কোৰিয়া জিলাৰ অমৰপুৰ গাঁৱত হোলীৰ পাঁচ দিন পূৰ্বে হোলী উদযাপন উদযাপনৰ পৰম্পৰা আছে । বহু বছৰ ধৰি এই গাঁৱৰ মানুহে এনেদৰে হোলী উৎসৱ উদযাপন কৰি আহিছে । ধামতাৰীৰ চেমৰা গাঁৱত হোলীৰ 7 দিন পূৰ্বে মানুহে হোলী খেলে । ইয়াত মানুহে বছৰ বছৰ ধৰি অপ্ৰীতিকৰ ঘটনাৰ ভয়ত সাত দিন পূৰ্বে প্ৰতিটো উৎসৱ উদযাপন কৰে ।

হিমাচল প্ৰদেশ

কুল্লুৰ বৈৰাগী সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে বসন্ত পঞ্চমীৰ পৰা হোলী উদযাপন আৰম্ভ কৰে । এই উৎসৱ প্ৰায় ৪০ দিন ধৰি চলে । যিদিনাখন সমগ্ৰ দেশে হোলী উদযাপন কৰে, তাৰ এদিন পূৰ্বে ইয়াত হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

সমগ্ৰ দেশতে হোলিকা দহনৰ পিছত ৰং খেলাৰ পৰম্পৰা আছে । কিন্তু বৈৰাগী সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে ৰং খেলিহে হোলিকা দহন কৰে । এই সম্প্ৰদায়টোত নিজতকৈ জ্যেষ্ঠ আৰু বয়োজ্যেষ্ঠসকলৰ মুখত আবিৰ নাসানে । কিন্তু তেওঁলোকৰ ভৰিত গুলাল প্ৰয়োগ কৰে আৰু তাৰ বিনিময়ত জ্যেষ্ঠসকলে আশীৰ্বাদ হিচাপে কনিষ্ঠসকলৰ শিৰত গুলাল ছটিয়াই দিয়ে ।

হিমাচল প্ৰদেশৰ হামিৰপুৰ জিলাৰ সুজানপুৰত হোলী মেলা যথেষ্ট বিখ্যাত । হামিৰপুৰত সুজানপুৰ হোলী উৎসৱ তিনিদিন ধৰি চলে । হামিৰপুৰৰ সুজানপুৰত হোলী মেলা অতি বিখ্যাত । ইয়াৰ ইতিহাস তিনিশ বছৰ পুৰণি ।

বিহাৰ

বিহাৰত হোলীক স্থানীয় উপভাষা ভোজপুৰীত ফাগুৱা বুলি জনা যায় । আন বহুতো ভাৰতীয় ৰাজ্যৰ দৰে, হোলিকা দহন ইয়াতো হোলী উদযাপনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ । হোলিকা দহন উদযাপন আন ৰাজ্যৰ দৰেই । পিচদিনা হোলীৰ গোটেই দিনটো তিতা আৰু শুকান ৰং আৰু পৰম্পৰাগত সংগীত আৰু লোকগীতেৰে উদযাপন কৰা হয় ।

মিথিলা, ভোজপুৰ আৰু মগধ প্ৰদেশত হোলী উদযাপন কৰাৰ বিভিন্ন পৰম্পৰা আছে । খৰি, কাঠেৰে তৈয়াৰ কৰা গোবৰৰ পিঠা আদি সংগ্ৰহ কৰি যুৱকসকলে হোলিকা জ্বলোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰে । ইয়াত পুৰুষৰ সৈতে মহিলা আৰু শিশুসকলেও অংশগ্ৰহণ কৰে । গাঁৱৰ জ্যেষ্ঠসকলে এঠাইত একত্ৰিত হৈ ফাগুৱা পৰিবেশন কৰে ।

দ্বিতীয়দিনা, মাটি আৰু ৰং খেলাৰ পিচত নতুন কাপোৰ পিন্ধে আৰু জ্যেষ্ঠসকলৰ ভৰিত গুলাল সানি তেওঁলোকৰ পৰা আশীৰ্বাদ গ্ৰহণ কৰে আৰু বিভিন্ন ব্যঞ্জন উপভোগ কৰে । পাটনাত যদি কুৰ্তা-ফাড় হোলী, তেন্তে মগধ অঞ্চলত বুঢ়ৱা মঙ্গল হোলী উদযাপন কৰাৰ প্ৰথা আছে । আনহাতে, সমস্তিপুৰত ছাটা পাটোৰী হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

মগধত, বুঢ়ৱা হোলী আৰু ঝুমতা উলিওৱাৰ প্ৰথা আছে । ঝুমতা উলিওৱা লোকসকলে হোলীগান গাই আনন্দ প্ৰকাশ কৰে ।

পঞ্জাব

পঞ্জাবত হোলীৰ দিনা অতি উৎসাহেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয় । ইয়াৰ উপৰি ইয়াত হোলা-মহল্লা উদযাপন কৰা হয় । হোলী উপলক্ষে আনন্দপুৰ চাহিবত এই উৎসৱ তিনিদিন ধৰি চলে । দৰাচলতে এয়া হৈছে শিখ যোদ্ধাসকলৰ সাহসিকতাৰ উৎসৱ । উদযাপনটো নিহাং শিখ নামেৰে জনাজাত এটা নিৰ্দিষ্ট সম্প্ৰদায়ৰ বিশেষত্ব । এই উৎসৱত পৰম্পৰাগত সমৰকলাৰ এক বিস্তৃত প্ৰদৰ্শন আৰু তাৰ পিচত সংগীত আৰু নৃত্যানুষ্ঠান থাকে ।

হাৰিয়ানা

সমগ্ৰ দেশতে হোলীক লৈ মানুহৰ মাজত যথেষ্ট উৎসাহ আছে । দেশৰ বিভিন্ন অঞ্চলত হোলী বিভিন্ন ধৰণে উদযাপন কৰা হয় । হাৰিয়ানাৰ শিৱানীত বৰৱাৰ হোলী বিখ্যাত । ইয়াত ডেৰ মাহ ধৰি হোলী উদযাপন কৰা হয় । শ শ বছৰ ধৰি ৰাজপুত পৰিয়ালৰ লোকসকলে শিৱানীৰ বৰৱা গাঁৱত হোলী উদযাপনেৰে আকাশ-বতাহ কঁপাই আহিছে ।

পানীপথৰ ডট হোলীও অতি বিশেষ । ১২৮৮ চনৰ পৰা ইয়াত ডট হোলীৰ পৰম্পৰা চলি আহিছে । হোলীৰ এই পৰম্পৰাত গাঁওখনৰ সকলো পুৰুষ দুটা ভাগত বিভক্ত । ইজনে সিজনৰ সৈতে মুখামুখীকৈ হোঁচা-ঠেলাত লিপ্ত হৈ ইজনে সিজনক অতিক্ৰম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যিয়ে অতিক্ৰম কৰিবলৈ সক্ষম হয় তেওঁকে বিজয়ী বুলি গণ্য কৰা হয় । যেতিয়া গোট দুটাই ইজনে সিজনৰ সৈতে সংঘৰ্ষত লিপ্ত হয়, সেই সময়ত গাঁৱত প্ৰস্তুত কৰা ৰং তেওঁলোকৰ ওপৰত ছটিয়াই দিয়া হয় । স্থানীয় লোকসকলৰ মতে, বছৰ বছৰ ধৰি চলি অহা ডট হোলী খেলাৰ সময়ত এতিয়ালৈকে কোনো কাজিয়া হোৱা নাই । এই উৎসৱত শ শ লোকে ইজনে সিজনক অতিক্ৰম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, কিন্তু ক'তো কোনো শত্ৰুতা নাই । উৎসৱত উপস্থিত থকা লোকসকলৰ মনত মাত্ৰ এটা চিন্তাহে আছে যে শতিকা ধৰি চলি অহা পৰম্পৰাটো প্ৰেমেৰে অনুসৰণ কৰা উচিত ।

মধ্যপ্ৰদেশ

মধ্যপ্ৰদেশৰ মালৱা আৰু নিমাৰ অঞ্চলত আৰু ইন্দোৰত অনুষ্ঠিত পৰম্পৰাগত গেৰ শোভাযাত্ৰা অবিহনে হোলীক অসম্পূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয় । ৰং পঞ্চমী অহাৰ লগে লগে ইন্দোৰৰ ৰাস্তাত সুখ আৰু ৰঙৰ বন্যা হয় । ইন্দোৰৰ পৰম্পৰাগত গেৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । গেৰ মানে হোলী শোভাযাত্ৰা বা যাত্ৰা । এইটো ইয়াত ৰাজপৰিয়ালৰ সৈতে সম্পৰ্কিত । পুৰণি কালত ৰাজপৰিয়ালৰ সদস্যসকলে বাধা অতিক্ৰম কৰিছিল আৰু হোলী খেলিবলৈ ৰাস্তাত ওলাই আহিছিল । এই পৰম্পৰা তেতিয়াৰে পৰাই চলি আহিছে । ইয়াত হাজাৰ হাজাৰ লোক ৰাস্তালৈ ওলাই আহে আৰু ৰং ছটিয়ায় । ইন্দোৰৰ ৰজাই ইয়াক হাতীৰ জৰিয়তে আৰম্ভ কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত ইয়াৰ ৰূপ নিৰন্তৰ সলনি হৈছে । আজি গেৰক আধুনিক ধৰণে বাহিৰলৈ লৈ যোৱা হৈছে । ইয়াত পানীৰ টেংকি আৰু গুলাল ব্যৱহাৰ কৰা হয় । শোভাযাত্ৰাৰ সৈতে ফুলেৰে ভৰ্তি এখন বাহন চলাচল কৰে । বতাহত ৰং পেলাই দিবলৈ মটৰ পাম্প ব্যৱহাৰ কৰা হয় । সমগ্ৰ দৃশ্য সঁচাকৈয়ে মনোমোহা ।

উত্তৰাখণ্ড

ইয়াত হোলী প্ৰকৃততে বিভিন্ন নামেৰে জনাজাত । বৈঠাকী হোলী, মহিলা হোলী, খাড়ী হোলী এইবোৰ উৎসৱৰ সাধাৰণ নাম । ইয়াত উৎসৱবোৰত পৰম্পৰাগত পোছাক পিন্ধা আৰু চহৰখনৰ ঘূৰি থকা লোকসুৰত গান আৰু নৃত্য কৰা লোকসকল আছে । মানুহৰ এই সমাবেশক এটা গ্ৰুপ বুলি জনা যায় আৰু স্থানীয় লোকে ইজনে সিজনৰ মুখত ৰং প্ৰয়োগ কৰি আৰু গোটেই সময়টো নৃত্য আৰু গান গাই ইজনে সিজনক সম্ভাষণ জনায় । ভাৰতৰ অন্যান্য প্ৰান্তৰ বিপৰীতে গান আৰু নৃত্য উত্তৰাখণ্ডত হোলী উদযাপনৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ ।

মণিপুৰ

ইয়াত ছয় দিনৰ বাবে হোলী উদযাপন কৰা হয় আৰু স্থানীয়ভাৱে ইয়াক য়াওচাং বুলি জনা যায় । ইয়াত উৎসৱবোৰ থলুৱা, উত্তৰ-পূব আৰু হিন্দী পৰম্পৰাৰ মিশ্ৰণ । শুকান আৰু তিতা দুয়োটা ৰঙেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয় । ইয়াত হোলীৰ মুখ্য আকৰ্ষণ হৈছে থাবাল চোংবা, যি হৈছে এক পৰম্পৰাগত মণিপুৰী লোকনৃত্য । ইয়াক উৎসৱৰ সময়ত পৰিবেশন কৰা হয় ।

পশ্চিমবংগ

ইয়াত হোলীক বসন্ত উৎসৱ বা দৌলযাত্ৰা বুলি কোৱা হয় । ইয়াত মহিলাসকলে মুখ্যত হালধীয়া পোছাক পৰিধান কৰে, যি হৈছে প্ৰাচুৰ্যৰ প্ৰতীক ।

হোলীৰ পিছদিনা দৌলযাত্ৰা হিচাপে পালন কৰা হয় । বৰ্তমান সময়ত বংগৰ ৰাজপথত গায়ন-বায়নেৰে ভগৱান কৃষ্ণৰ এক বিশাল শোভাযাত্ৰা উলিওৱা হয় । ইয়াৰ সৈতে প্ৰায়ে বন্ধুবৰ্গ, পৰিয়ালৰ মুখত পৰম্পৰাগত ৰং প্ৰয়োগ কৰা হয় আৰু হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

ওড়িশা

ওড়িশাত হোলী উদযাপন পশ্চিমবংগৰ দৰে একে । অৱশ্যে ওড়িশাৰ মুখ্য আকৰ্ষণ হৈছে ভগৱান জগন্নাথৰ উদযাপন, যাক দৌলগোবিন্দ বুলিও জনা যায় । তিতা আৰু শুকান ৰঙৰ পৰম্পৰাগত মিশ্ৰণৰ সৈতে বিভিন্ন চহৰ আৰু নগৰত ভগৱান জগন্নাথৰ শোভাযাত্ৰা দেখা যায় ।

কেৰালা

এই ৰাজ্যখনৰ মঞ্জল কুলীৰ ৰূপত হোলীৰ নিজা অনন্য সংস্কৰণ আছে, যাক উকুলি বুলিও কোৱা হয় । কেৰালাৰ কুদুম্বি আৰু কোংকণী সম্প্ৰদায়ে ইয়াক পৰম্পৰাগত ধৰণে উদযাপন কৰে বুলি জনা যায় আৰু এই উৎসৱটো বাদ দিব নোখোজে । ভাৰতৰ আন বহুতো ৰাজ্যৰ বিপৰীতে ইয়াত ব্যৱহৃত মুখ্য ৰং হৈছে হালধি বা মঞ্জল কুলি ।

গোৱা

শিগমো হৈছে গোৱাৰ হোলীৰ স্থানীয় নাম । ই হৈছে বসন্তৰ এক বিশাল উদযাপন । স্থানীয় কৃষকসকলে ৰাস্তাত নৃত্য আৰু পৰম্পৰাগত লোকগীত উপস্থাপন কৰে । গোৱাৰ প্ৰতিটো উৎসৱৰ দৰে পৰ্যটকসকলে সমান উৎসাহেৰে শিগমো উৎসৱত অংশগ্ৰহণ কৰে । ৰাজ্যৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত কেইবাটাও পৰম্পৰাগত শিগমো পেৰেড অনুষ্ঠিত হয়, যিবোৰ চালে চকু ৰোৱা দৃশ্য ।

ইয়াত পৰ্যটকসকল হোলী উপলক্ষে দূৰদূৰণিৰ পৰা আহি একত্ৰিত হয় আৰু তেওঁলোকে ইয়াক ৰাস্তাত কাৰ্নিভালৰ দৰে উদযাপন কৰে । এই সময়ছোৱাত তেওঁলোকে পৰম্পৰাগত সংগীত উপভোগ কৰে ।

কৰ্ণাটক

কৰ্ণাটকত হোলী উৎসৱ কামনা হাব্বা হিচাপে পালন কৰা হয় । তেলেংগানা, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশতো হোলী উদযাপন কৰা হয় । হাম্পিৰ হোলী ইয়াত বিখ্যাত । ঢোলৰ সৈতে শোভাযাত্ৰাত মানুহে অংশগ্ৰহণ কৰে । ৰং খেলাৰ পিচত মানুহে তুঙ্গভদ্ৰা নদীত গা ধুৱে । বাহিৰৰ পৰাও মানুহ এই হোলী চাবলৈ আহে ।

তেলেংগানা

সমগ্ৰ দেশৰ দৰে তেলেংগানাতো হোলী সম্পূৰ্ণ উৎসাহেৰে উদযাপন কৰা হয় । তেলেংগানাত এয়া 10 দিনীয়া উৎসৱ, যাৰ ভিতৰত আৰম্ভণিৰ দুদিন অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । ইয়াত কিছুমান ক্ষেত্ৰত হোলী উপলক্ষে কোলটাছ নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয়। এইটো এক লোকনৃত্য ।

গুজৰাট

গুজৰাটত গোবিন্দ হোলী অতি ধুমধামেৰে উদযাপন কৰা হয় । গুজৰাটী হোলী ইয়াৰ কিছুমান বৈশিষ্ট্যৰ বাবে বিখ্যাত । গুজৰাটত এই দিনকেইটাত মাখনেৰে ভৰ্তি মাটিৰ পাত্ৰ ভঙাৰ প্ৰথা আছে, যিবোৰ ৰছীৰে যথেষ্ট উচ্চতাত বান্ধি ৰখা হয় । শ শ মানুহে এটা মানৱ পিৰামিড গঠন কৰে, যাতে তেওঁলোকে কলহটো ঢুকি পাব পাৰে ।

ইয়াত মানুহে হোলিকা দৰ্শন কৰে । পিচদিনা মানুহে ফুল আৰু গুলাল ব্যৱহাৰ কৰে ।

লগতে পঢ়ক :বসন্তৰ সুবাস বিলাইছে ক্ৰমাৎ হেৰাই যাবলৈ ধৰা মাধৈ-মালতীয়ে - Madhai Malati Flowers Preserved

বিশেষ প্ৰতিবেদন, ২৩ মাৰ্চ : ভাৰতৰ আটাইতকৈ সতেজ আৰু জীৱন্ত উৎসৱবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম হৈছে হোলী বা ফাকুৱা । মূলত ৰঙৰ উৎসৱ হোলী সমগ্ৰ ভাৰততে উদযাপন কৰা হয় । অৱশ্যে হোলী উদযাপনৰ পৰম্পৰা দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত বেলেগ বেলেগ । আঞ্চলিকতা ভেদে ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত হোলী কেনেদৰে উদযাপন কৰা হয় এবাৰ চাওঁ আহক ।

অসম

অসমৰ বৰপেটা জিলাত এই উৎসৱৰ বিশেষ গুৰুত্ব আছে । বৰপেটা হৈছে সত্ৰীয়া সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ বাবে নামনি অসমৰ এক অনন্য স্থান । বৰপেটাত হোলীৰ জনপ্ৰিয়তাৰ এটা মুখ্য কাৰণ হৈছে ইয়াৰ সময় । হোলী মাৰ্চ মাহত উদযাপন কৰা হয় । যিটো হৈছে শীতকালৰ পৰা বসন্তলৈ পৰিৱৰ্তনৰ সময় । বৰপেটাৰ লোকসকলৰ বাবে এই উৎসৱ শীতকালৰ সমাপ্তি আৰু গৰম বতৰৰ আগমন চিহ্নিত কৰে । এই উৎসৱ অতি আনন্দ আৰু উৎসাহেৰে উদযাপন কৰা হয় । কিয়নো ই এক নতুন কৃষি চক্ৰৰ আৰম্ভণি আৰু শস্য চপোৱা ঋতুৰ আগমনৰ সংকেত দিয়ে ।

বৰপেটাত হোলীৰ জনপ্ৰিয়তাৰ আন এটা কাৰণ হৈছে ইয়াৰ সাংস্কৃতিক গুৰুত্ব । এই উৎসৱৰ শিপা বৰপেটাৰ সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰাৰ গভীৰতাত আছে আৰু ইয়াক বিভিন্ন ৰীতি-নীতি আৰু আচাৰ-পৰম্পৰাৰে উদযাপন কৰা হয় ।

কথিত আছে যে মথুৰা দাস বুঢ়াআতাই বৰপেটাত হোলীৰ বিশেষ পৰম্পৰা আৰম্ভ কৰিছিল । তেওঁ চৈতন্য মহাপ্ৰভুত বিশ্বাস কৰিছিল । বৰপেটাত বৈষ্ণৱ সম্প্ৰদায়ৰ হোলীও বিশেষ । এই সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে বৰপেটাক দ্বিতীয় বৈকুণ্ঠপুৰী বুলিও কয় । ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে দ্বিতীয় স্বৰ্গ । ইয়াত পাঁচ দিনৰ বাবে হোলী উদযাপন কৰা হয় । বৰপেটাত ইয়াক দৌল উৎসৱ হিচাপে উদযাপন কৰা হয় । আনহাতে, স্থানীয় মানুহে ইয়াক ফাকুৱা বুলিও কয় ।

উত্তৰ প্ৰদেশ

১) লাথমাৰ হোলী - ইয়াক মুখ্যত উত্তৰ প্ৰদেশত উদযাপন কৰা হয় । ইয়াৰে হোলী হৈছে ভাৰতৰ আটাইতকৈ আকৰ্ষণীয় হোলী উদযাপন । বিশেষকৈ মথুৰা, বৃন্দাবন আৰু বৰছানাত । ইয়াত লাথমাৰ হোলী অলপ বেলেগ । লাথমাৰ হোলী নামৰ অৰ্থ হৈছে 'লাঠি খেলি হোলী উদযাপন কৰা' । ইয়াৰ বিশেষ শৈলী নন্দগাঁও আৰু বৰছানাত দেখা যায় ।

সমগ্ৰ উত্তৰ প্ৰদেশত বৃহৎ পৰিমাণে উদযাপন কৰা লাথমাৰ হোলীৰ উৎপত্তি হিন্দু পুৰাণত হৈছে । লাথমাৰ হোলী ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্কৰ সৈতে জড়িত । ভগৱান কৃষ্ণই ৰাধা আৰু তেওঁৰ বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে হোলী খেলিবলৈ বৰসনালৈ গৈছিল । শ্ৰী কৃষ্ণই ৰং প্ৰয়োগ কৰিবলৈ আৰু গোপীসকলক জোকাৰিবলৈ ভাল পাইছিল । গোপীসকলে কৃষ্ণ আৰু তেওঁৰ দলটোক মাৰিবলৈ বাঁহৰ লাঠি তুলি লৈছিল । এই পৰম্পৰা তেতিয়াৰে পৰাই চলি আহিছে ।

বৰছানাৰ গোপ-বালকবোৰ হোলী খেলিবলৈ নন্দগাঁওলৈ যায় । সেই সময়ত এই গোপ-বালকবোৰক হোৰিয়াৰে আৰু গোপ-বালিকাসকলক হুৰিয়াৰিন বুলি সম্বোধন কৰা হয় ।

২) ফুলৰ হোলী - ফাগুণ মাহৰ একাদশীত ফুলৰ হোলী উদযাপন কৰা হয় । এই সময়ছোৱাত বৃন্দাবনৰ বাঁকে বিহাৰী মন্দিৰত কৃষ্ণভক্তসকলে সতেজ ফুলৰ পাহিৰে অতি উৎসাহেৰে হোলী খেলে । ফুলৰ হোলীৰ সময়ত ফুল আৰু সুবাসেৰে ভৰা বায়ুমণ্ডলৰ দৃশ্য অতি আকৰ্ষণীয় ।

৩) কাশীৰ চিতাভস্মৰ হোলী - কাশীত ভস্মৰ হোলী খেলা হয় । ভক্তসকলে ভোলে বাবাৰ সৈতে ভস্মৰ হোলী খেলে । ইয়াক মাচান হোলী, ভস্ম হোলী আৰু ভভূত হোলী বুলিও কোৱা হয় । শ্মশান ঘাটত অনুষ্ঠিত ভস্মৰ সৈতে হোলী খেলাৰ পৰম্পৰা বহু শতাব্দী ধৰি বাৰাণসীত উদযাপন কৰা হৈ আহিছে, যিটো আন চহৰ আৰু দেশৰ বাবে এক অদ্ভূত আৰু আশ্চৰ্যকৰ দৃশ্য ।

মহাৰাষ্ট্ৰ

পশ্চিম ভাৰতত বিশেষকৈ মহাৰাষ্ট্ৰত হোলীক কথিত ভাষাত ৰং পঞ্চমী বা শিমগা নামে জনা যায় । এই উৎসৱৰ ভিতৰত আছে হোলিকা দহন, এক সাধাৰণ পৰম্পৰা য'ত প্ৰকৃত উদযাপনৰ আগদিনা নিশা কাঠৰ চিতা জ্বলোৱা পৰম্পৰা থাকে । পিচদিনা পুৱা, ৰং পঞ্চমীৰ দিনা মানুহে তিতা আৰু শুকান ৰং আৰু পানীৰে হোলী উদযাপন কৰে । ইয়াত এই উৎসৱ এসপ্তাহলৈকে উদযাপিত হয় ।

ৰাজস্থান

ৰাজস্থানৰ উদয়পুৰৰ স্থানীয় লোকসকলে হোলিকা দহনৰ পৰম্পৰাগত প্ৰথা অনুসৰণ কৰে যদিও সেয়া অলপ বেলেগ ধৰণে উদযাপন কৰে । ইয়াত এই উদযাপন সঁচাকৈয়ে আকৰ্ষণীয় বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু উদয়পুৰৰ ৰাজকীয় মেৱাৰ পৰিয়ালৰ দ্বাৰা আয়োজন কৰা হয় । উদযাপনৰ অংশ হিচাপে এক আকৰ্ষণীয় শোভাযাত্ৰা উলিওৱা আৰু ইয়াত কেইবাটাও সুসজ্জিত ঘোঁৰা আৰু ৰাজকীয় বেণ্ডে অংশগ্ৰহণ কৰে । তাৰ পিচত পৰম্পৰাগত অগ্নিসংযোগ কৰা হয় আৰু হোলিকাৰ পুত্তলিকা তাত জ্বলাই দিয়া হয় ।

১) ধুলেণ্ডি - হোলী উৎসৱটো ৰাজস্থানৰ শ্বেখাৱতী, মাৰৱাৰ আৰু ধুন্ধৰত ধুলেণ্ডী হিচাপে পালন কৰা হয় । এইটো হোলিকা দহনৰ দ্বিতীয়দিনা উদযাপন কৰা হয় । ৰং আৰু আনন্দৰ উৎসৱ হিচাপে হোলী বা ধুলেণ্ডীয়ে মানুহৰ মাজত এক উৎসাহৰ বাতাৱৰণ কঢ়িয়াই আনে আৰু আবাল-বৃদ্ধ-বণিতা সকলোৱে অতি উৎসাহেৰে উদযাপন কৰে ।

2) ডোলচি হোলী - বিকানেৰৰ ডোলচি হোলীৰ পৰম্পৰা প্ৰায় 300 বছৰ পুৰণি । এই সময়ছোৱাত এটা এলেকাৰ পুৰুষসকলে ডোলচিৰ পাত্ৰত পানী আৰু ৰং ভৰ্তি কৰে আৰু ইয়াক আন অঞ্চল বা ৰাস্তাৰ লোকৰ ওপৰত ছটিয়াই দিয়ে । এসময়ত ডোলচি উটৰ ছালৰ পৰা প্ৰস্তুত হৈছিল । এইটো বিশ্বাস কৰা হয় যে দুয়োটা সম্প্ৰদায়ৰ পুৰুষসকলৰ মাজত বাদানুবাদ হোৱাৰ পিচত ইজনে সিজনৰ ওপৰত পানী নিক্ষেপ কৰাৰ পৰা ইয়াৰ আৰম্ভণি হৈছিল । হোলীত বিকানেৰৰ মুখ্য অনুষ্ঠান হিচাপে দেশ আৰু বিদেশত ডোলচি হোলী বিখ্যাত ।

৩) ব্ৰীজৰ হোলী - ৰাজস্থানৰ ভৰতপুৰ বিভাগৰ বেছিভাগ অংশ ব্ৰীজভূমি নামেৰে জনাজাত । হোলীত এই অঞ্চলত মথুৰা-বৃন্দাবন সম্পৰ্কীয় পৰম্পৰা পালন কৰা হয় । বিশেষকৈ অষ্টাদশ শতিকাত ৰজা সূৰযমলে আৰম্ভ কৰা ব্ৰীজ হোলীৰ স্বীকৃতি এতিয়াও ইয়াত থকা লোকসকলৰ মাজত আছে । এই উপলক্ষে স্থানীয় লোকসকলে ভগৱান কৃষ্ণৰ উপাসনা কৰে । পুৰুষ আৰু মহিলাসকলে কৃষ্ণ আৰু গোপীৰ ৰূপ লয় আৰু ৰঙৰ উৎসৱ উদযাপন কৰে । কামন আৰু দেগত বিশেষ অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হয় ।

4) কাপোৰ ছিঙা হোলী - পুষ্কৰত হোলী উদযাপন কৰা হয় । বাৰাহ ঘাটৰ এই অনুষ্ঠানটো চাবলৈ বহুসংখ্যক দেশী আৰু বিদেশী পৰ্যটক উপস্থিত হয় ।

৫) বাগড়ৰ শিল দলিওৱা হোলী - শিল দলিওৱা হোলী উৎসৱ বাগড় আৰু সীমান্তৱৰ্তী জিলাত অতি আড়ম্বৰপূৰ্ণভাৱে উদযাপন কৰা হয় । এই উপলক্ষে বনেশ্বৰ আৰু ডুংগৰপুৰ অঞ্চলৰ জনজাতীয় অধ্যুষিত লোকসকলে ঢোল আৰু চঙৰ শব্দত শিলাবৃষ্টি কৰি হোলী খেলে । বাগড়ৰ লোকসকলে এই হোলী উৎসৱ এমাহ ধৰি পালন কৰে । হোলীৰ অংশ হিচাপে জিলাখনৰ কোকাপুৰ গাঁৱৰ লোকসকলে হোলিকাৰ জ্বলন্ত কয়লাৰ ওপৰত খালি ভৰিৰে খোজকঢ়াৰ পৰম্পৰা পালন কৰে । এইটো বিশ্বাস কৰা হয় যে কয়লাৰ ওপৰত খোজকঢ়াৰ ফলত ঘৰত দুৰ্যোগ নহয় ।

ছত্তীশগড়

ছত্তীশগড়ত হোলীক হোৰী বুলি জনা যায় আৰু এই উৎসৱত লোকগীতৰ এক আশ্চৰ্যকৰ পৰম্পৰা আছে । ঋতুৰাজ বসন্তৰ আগমনৰ লগে লগে ছত্তীশগড়ৰ ৰাস্তাত ঢোলৰ তালে তালে ৰাধা-কৃষ্ণৰ প্ৰেমৰ সম্পৰ্কৰ গানবোৰ মানুহৰ মুখেৰে নিগৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে । বসন্ত পঞ্চমীত গাঁৱৰ পুৰোহিতে (দেৱী মন্দিৰত উপাসনা কৰা গাঁৱৰ বিসেষ ব্যক্তি ) হোলৱাৰত (হোলিকা দহন কৰা স্থান) কুকুৰীৰ (কুকুৰা) কণী উপাসনা কৰি কুমাৰী তৰুৱা কদমৰ কাঠত (তৰুৱা কদমৰ নতুন সৰু গছৰ পুলি) পতাকা বান্ধি ফাগুণৰ প্ৰথম গান গণেশৰ আহ্বানৰ সৈতে আৰম্ভ হয় । কৃষকসকলৰ ঘৰত প্ৰতিদিনে নিয়মীয়াকৈ ব্যঞ্জন প্ৰস্তুত কৰাৰ পৰম্পৰা আৰম্ভ হয়, যাক 'তেলাই চাঢ়না' বুলি কোৱা হয় ।

ছত্তীশগড়

ছত্তীশগড়ৰ কোৰিয়া জিলাৰ অমৰপুৰ গাঁৱত হোলীৰ পাঁচ দিন পূৰ্বে হোলী উদযাপন উদযাপনৰ পৰম্পৰা আছে । বহু বছৰ ধৰি এই গাঁৱৰ মানুহে এনেদৰে হোলী উৎসৱ উদযাপন কৰি আহিছে । ধামতাৰীৰ চেমৰা গাঁৱত হোলীৰ 7 দিন পূৰ্বে মানুহে হোলী খেলে । ইয়াত মানুহে বছৰ বছৰ ধৰি অপ্ৰীতিকৰ ঘটনাৰ ভয়ত সাত দিন পূৰ্বে প্ৰতিটো উৎসৱ উদযাপন কৰে ।

হিমাচল প্ৰদেশ

কুল্লুৰ বৈৰাগী সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে বসন্ত পঞ্চমীৰ পৰা হোলী উদযাপন আৰম্ভ কৰে । এই উৎসৱ প্ৰায় ৪০ দিন ধৰি চলে । যিদিনাখন সমগ্ৰ দেশে হোলী উদযাপন কৰে, তাৰ এদিন পূৰ্বে ইয়াত হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

সমগ্ৰ দেশতে হোলিকা দহনৰ পিছত ৰং খেলাৰ পৰম্পৰা আছে । কিন্তু বৈৰাগী সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে ৰং খেলিহে হোলিকা দহন কৰে । এই সম্প্ৰদায়টোত নিজতকৈ জ্যেষ্ঠ আৰু বয়োজ্যেষ্ঠসকলৰ মুখত আবিৰ নাসানে । কিন্তু তেওঁলোকৰ ভৰিত গুলাল প্ৰয়োগ কৰে আৰু তাৰ বিনিময়ত জ্যেষ্ঠসকলে আশীৰ্বাদ হিচাপে কনিষ্ঠসকলৰ শিৰত গুলাল ছটিয়াই দিয়ে ।

হিমাচল প্ৰদেশৰ হামিৰপুৰ জিলাৰ সুজানপুৰত হোলী মেলা যথেষ্ট বিখ্যাত । হামিৰপুৰত সুজানপুৰ হোলী উৎসৱ তিনিদিন ধৰি চলে । হামিৰপুৰৰ সুজানপুৰত হোলী মেলা অতি বিখ্যাত । ইয়াৰ ইতিহাস তিনিশ বছৰ পুৰণি ।

বিহাৰ

বিহাৰত হোলীক স্থানীয় উপভাষা ভোজপুৰীত ফাগুৱা বুলি জনা যায় । আন বহুতো ভাৰতীয় ৰাজ্যৰ দৰে, হোলিকা দহন ইয়াতো হোলী উদযাপনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ । হোলিকা দহন উদযাপন আন ৰাজ্যৰ দৰেই । পিচদিনা হোলীৰ গোটেই দিনটো তিতা আৰু শুকান ৰং আৰু পৰম্পৰাগত সংগীত আৰু লোকগীতেৰে উদযাপন কৰা হয় ।

মিথিলা, ভোজপুৰ আৰু মগধ প্ৰদেশত হোলী উদযাপন কৰাৰ বিভিন্ন পৰম্পৰা আছে । খৰি, কাঠেৰে তৈয়াৰ কৰা গোবৰৰ পিঠা আদি সংগ্ৰহ কৰি যুৱকসকলে হোলিকা জ্বলোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰে । ইয়াত পুৰুষৰ সৈতে মহিলা আৰু শিশুসকলেও অংশগ্ৰহণ কৰে । গাঁৱৰ জ্যেষ্ঠসকলে এঠাইত একত্ৰিত হৈ ফাগুৱা পৰিবেশন কৰে ।

দ্বিতীয়দিনা, মাটি আৰু ৰং খেলাৰ পিচত নতুন কাপোৰ পিন্ধে আৰু জ্যেষ্ঠসকলৰ ভৰিত গুলাল সানি তেওঁলোকৰ পৰা আশীৰ্বাদ গ্ৰহণ কৰে আৰু বিভিন্ন ব্যঞ্জন উপভোগ কৰে । পাটনাত যদি কুৰ্তা-ফাড় হোলী, তেন্তে মগধ অঞ্চলত বুঢ়ৱা মঙ্গল হোলী উদযাপন কৰাৰ প্ৰথা আছে । আনহাতে, সমস্তিপুৰত ছাটা পাটোৰী হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

মগধত, বুঢ়ৱা হোলী আৰু ঝুমতা উলিওৱাৰ প্ৰথা আছে । ঝুমতা উলিওৱা লোকসকলে হোলীগান গাই আনন্দ প্ৰকাশ কৰে ।

পঞ্জাব

পঞ্জাবত হোলীৰ দিনা অতি উৎসাহেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয় । ইয়াৰ উপৰি ইয়াত হোলা-মহল্লা উদযাপন কৰা হয় । হোলী উপলক্ষে আনন্দপুৰ চাহিবত এই উৎসৱ তিনিদিন ধৰি চলে । দৰাচলতে এয়া হৈছে শিখ যোদ্ধাসকলৰ সাহসিকতাৰ উৎসৱ । উদযাপনটো নিহাং শিখ নামেৰে জনাজাত এটা নিৰ্দিষ্ট সম্প্ৰদায়ৰ বিশেষত্ব । এই উৎসৱত পৰম্পৰাগত সমৰকলাৰ এক বিস্তৃত প্ৰদৰ্শন আৰু তাৰ পিচত সংগীত আৰু নৃত্যানুষ্ঠান থাকে ।

হাৰিয়ানা

সমগ্ৰ দেশতে হোলীক লৈ মানুহৰ মাজত যথেষ্ট উৎসাহ আছে । দেশৰ বিভিন্ন অঞ্চলত হোলী বিভিন্ন ধৰণে উদযাপন কৰা হয় । হাৰিয়ানাৰ শিৱানীত বৰৱাৰ হোলী বিখ্যাত । ইয়াত ডেৰ মাহ ধৰি হোলী উদযাপন কৰা হয় । শ শ বছৰ ধৰি ৰাজপুত পৰিয়ালৰ লোকসকলে শিৱানীৰ বৰৱা গাঁৱত হোলী উদযাপনেৰে আকাশ-বতাহ কঁপাই আহিছে ।

পানীপথৰ ডট হোলীও অতি বিশেষ । ১২৮৮ চনৰ পৰা ইয়াত ডট হোলীৰ পৰম্পৰা চলি আহিছে । হোলীৰ এই পৰম্পৰাত গাঁওখনৰ সকলো পুৰুষ দুটা ভাগত বিভক্ত । ইজনে সিজনৰ সৈতে মুখামুখীকৈ হোঁচা-ঠেলাত লিপ্ত হৈ ইজনে সিজনক অতিক্ৰম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, যিয়ে অতিক্ৰম কৰিবলৈ সক্ষম হয় তেওঁকে বিজয়ী বুলি গণ্য কৰা হয় । যেতিয়া গোট দুটাই ইজনে সিজনৰ সৈতে সংঘৰ্ষত লিপ্ত হয়, সেই সময়ত গাঁৱত প্ৰস্তুত কৰা ৰং তেওঁলোকৰ ওপৰত ছটিয়াই দিয়া হয় । স্থানীয় লোকসকলৰ মতে, বছৰ বছৰ ধৰি চলি অহা ডট হোলী খেলাৰ সময়ত এতিয়ালৈকে কোনো কাজিয়া হোৱা নাই । এই উৎসৱত শ শ লোকে ইজনে সিজনক অতিক্ৰম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে, কিন্তু ক'তো কোনো শত্ৰুতা নাই । উৎসৱত উপস্থিত থকা লোকসকলৰ মনত মাত্ৰ এটা চিন্তাহে আছে যে শতিকা ধৰি চলি অহা পৰম্পৰাটো প্ৰেমেৰে অনুসৰণ কৰা উচিত ।

মধ্যপ্ৰদেশ

মধ্যপ্ৰদেশৰ মালৱা আৰু নিমাৰ অঞ্চলত আৰু ইন্দোৰত অনুষ্ঠিত পৰম্পৰাগত গেৰ শোভাযাত্ৰা অবিহনে হোলীক অসম্পূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয় । ৰং পঞ্চমী অহাৰ লগে লগে ইন্দোৰৰ ৰাস্তাত সুখ আৰু ৰঙৰ বন্যা হয় । ইন্দোৰৰ পৰম্পৰাগত গেৰ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । গেৰ মানে হোলী শোভাযাত্ৰা বা যাত্ৰা । এইটো ইয়াত ৰাজপৰিয়ালৰ সৈতে সম্পৰ্কিত । পুৰণি কালত ৰাজপৰিয়ালৰ সদস্যসকলে বাধা অতিক্ৰম কৰিছিল আৰু হোলী খেলিবলৈ ৰাস্তাত ওলাই আহিছিল । এই পৰম্পৰা তেতিয়াৰে পৰাই চলি আহিছে । ইয়াত হাজাৰ হাজাৰ লোক ৰাস্তালৈ ওলাই আহে আৰু ৰং ছটিয়ায় । ইন্দোৰৰ ৰজাই ইয়াক হাতীৰ জৰিয়তে আৰম্ভ কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত ইয়াৰ ৰূপ নিৰন্তৰ সলনি হৈছে । আজি গেৰক আধুনিক ধৰণে বাহিৰলৈ লৈ যোৱা হৈছে । ইয়াত পানীৰ টেংকি আৰু গুলাল ব্যৱহাৰ কৰা হয় । শোভাযাত্ৰাৰ সৈতে ফুলেৰে ভৰ্তি এখন বাহন চলাচল কৰে । বতাহত ৰং পেলাই দিবলৈ মটৰ পাম্প ব্যৱহাৰ কৰা হয় । সমগ্ৰ দৃশ্য সঁচাকৈয়ে মনোমোহা ।

উত্তৰাখণ্ড

ইয়াত হোলী প্ৰকৃততে বিভিন্ন নামেৰে জনাজাত । বৈঠাকী হোলী, মহিলা হোলী, খাড়ী হোলী এইবোৰ উৎসৱৰ সাধাৰণ নাম । ইয়াত উৎসৱবোৰত পৰম্পৰাগত পোছাক পিন্ধা আৰু চহৰখনৰ ঘূৰি থকা লোকসুৰত গান আৰু নৃত্য কৰা লোকসকল আছে । মানুহৰ এই সমাবেশক এটা গ্ৰুপ বুলি জনা যায় আৰু স্থানীয় লোকে ইজনে সিজনৰ মুখত ৰং প্ৰয়োগ কৰি আৰু গোটেই সময়টো নৃত্য আৰু গান গাই ইজনে সিজনক সম্ভাষণ জনায় । ভাৰতৰ অন্যান্য প্ৰান্তৰ বিপৰীতে গান আৰু নৃত্য উত্তৰাখণ্ডত হোলী উদযাপনৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ ।

মণিপুৰ

ইয়াত ছয় দিনৰ বাবে হোলী উদযাপন কৰা হয় আৰু স্থানীয়ভাৱে ইয়াক য়াওচাং বুলি জনা যায় । ইয়াত উৎসৱবোৰ থলুৱা, উত্তৰ-পূব আৰু হিন্দী পৰম্পৰাৰ মিশ্ৰণ । শুকান আৰু তিতা দুয়োটা ৰঙেৰে হোলী উদযাপন কৰা হয় । ইয়াত হোলীৰ মুখ্য আকৰ্ষণ হৈছে থাবাল চোংবা, যি হৈছে এক পৰম্পৰাগত মণিপুৰী লোকনৃত্য । ইয়াক উৎসৱৰ সময়ত পৰিবেশন কৰা হয় ।

পশ্চিমবংগ

ইয়াত হোলীক বসন্ত উৎসৱ বা দৌলযাত্ৰা বুলি কোৱা হয় । ইয়াত মহিলাসকলে মুখ্যত হালধীয়া পোছাক পৰিধান কৰে, যি হৈছে প্ৰাচুৰ্যৰ প্ৰতীক ।

হোলীৰ পিছদিনা দৌলযাত্ৰা হিচাপে পালন কৰা হয় । বৰ্তমান সময়ত বংগৰ ৰাজপথত গায়ন-বায়নেৰে ভগৱান কৃষ্ণৰ এক বিশাল শোভাযাত্ৰা উলিওৱা হয় । ইয়াৰ সৈতে প্ৰায়ে বন্ধুবৰ্গ, পৰিয়ালৰ মুখত পৰম্পৰাগত ৰং প্ৰয়োগ কৰা হয় আৰু হোলী উদযাপন কৰা হয় ।

ওড়িশা

ওড়িশাত হোলী উদযাপন পশ্চিমবংগৰ দৰে একে । অৱশ্যে ওড়িশাৰ মুখ্য আকৰ্ষণ হৈছে ভগৱান জগন্নাথৰ উদযাপন, যাক দৌলগোবিন্দ বুলিও জনা যায় । তিতা আৰু শুকান ৰঙৰ পৰম্পৰাগত মিশ্ৰণৰ সৈতে বিভিন্ন চহৰ আৰু নগৰত ভগৱান জগন্নাথৰ শোভাযাত্ৰা দেখা যায় ।

কেৰালা

এই ৰাজ্যখনৰ মঞ্জল কুলীৰ ৰূপত হোলীৰ নিজা অনন্য সংস্কৰণ আছে, যাক উকুলি বুলিও কোৱা হয় । কেৰালাৰ কুদুম্বি আৰু কোংকণী সম্প্ৰদায়ে ইয়াক পৰম্পৰাগত ধৰণে উদযাপন কৰে বুলি জনা যায় আৰু এই উৎসৱটো বাদ দিব নোখোজে । ভাৰতৰ আন বহুতো ৰাজ্যৰ বিপৰীতে ইয়াত ব্যৱহৃত মুখ্য ৰং হৈছে হালধি বা মঞ্জল কুলি ।

গোৱা

শিগমো হৈছে গোৱাৰ হোলীৰ স্থানীয় নাম । ই হৈছে বসন্তৰ এক বিশাল উদযাপন । স্থানীয় কৃষকসকলে ৰাস্তাত নৃত্য আৰু পৰম্পৰাগত লোকগীত উপস্থাপন কৰে । গোৱাৰ প্ৰতিটো উৎসৱৰ দৰে পৰ্যটকসকলে সমান উৎসাহেৰে শিগমো উৎসৱত অংশগ্ৰহণ কৰে । ৰাজ্যৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত কেইবাটাও পৰম্পৰাগত শিগমো পেৰেড অনুষ্ঠিত হয়, যিবোৰ চালে চকু ৰোৱা দৃশ্য ।

ইয়াত পৰ্যটকসকল হোলী উপলক্ষে দূৰদূৰণিৰ পৰা আহি একত্ৰিত হয় আৰু তেওঁলোকে ইয়াক ৰাস্তাত কাৰ্নিভালৰ দৰে উদযাপন কৰে । এই সময়ছোৱাত তেওঁলোকে পৰম্পৰাগত সংগীত উপভোগ কৰে ।

কৰ্ণাটক

কৰ্ণাটকত হোলী উৎসৱ কামনা হাব্বা হিচাপে পালন কৰা হয় । তেলেংগানা, অন্ধ্ৰপ্ৰদেশতো হোলী উদযাপন কৰা হয় । হাম্পিৰ হোলী ইয়াত বিখ্যাত । ঢোলৰ সৈতে শোভাযাত্ৰাত মানুহে অংশগ্ৰহণ কৰে । ৰং খেলাৰ পিচত মানুহে তুঙ্গভদ্ৰা নদীত গা ধুৱে । বাহিৰৰ পৰাও মানুহ এই হোলী চাবলৈ আহে ।

তেলেংগানা

সমগ্ৰ দেশৰ দৰে তেলেংগানাতো হোলী সম্পূৰ্ণ উৎসাহেৰে উদযাপন কৰা হয় । তেলেংগানাত এয়া 10 দিনীয়া উৎসৱ, যাৰ ভিতৰত আৰম্ভণিৰ দুদিন অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ । ইয়াত কিছুমান ক্ষেত্ৰত হোলী উপলক্ষে কোলটাছ নৃত্য পৰিবেশন কৰা হয়। এইটো এক লোকনৃত্য ।

গুজৰাট

গুজৰাটত গোবিন্দ হোলী অতি ধুমধামেৰে উদযাপন কৰা হয় । গুজৰাটী হোলী ইয়াৰ কিছুমান বৈশিষ্ট্যৰ বাবে বিখ্যাত । গুজৰাটত এই দিনকেইটাত মাখনেৰে ভৰ্তি মাটিৰ পাত্ৰ ভঙাৰ প্ৰথা আছে, যিবোৰ ৰছীৰে যথেষ্ট উচ্চতাত বান্ধি ৰখা হয় । শ শ মানুহে এটা মানৱ পিৰামিড গঠন কৰে, যাতে তেওঁলোকে কলহটো ঢুকি পাব পাৰে ।

ইয়াত মানুহে হোলিকা দৰ্শন কৰে । পিচদিনা মানুহে ফুল আৰু গুলাল ব্যৱহাৰ কৰে ।

লগতে পঢ়ক :বসন্তৰ সুবাস বিলাইছে ক্ৰমাৎ হেৰাই যাবলৈ ধৰা মাধৈ-মালতীয়ে - Madhai Malati Flowers Preserved

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.