చుట్టూ పచ్చని వాతావరణం... ఆ మధ్యలో ఎత్తైన కొండపైన రెండు గుహల్లో స్వయంభువులుగా వెలసిన హరిహరుల క్షేత్రమే జనగామ జిల్లా పాలకుర్తిలో కనిపించే సోమేశ్వరాలయం. కొన్ని వందల సంవత్సరాల చరిత్ర ఉన్న ఈ ఆలయంలోని శివకేశవులను దర్శించుకుంటే కోరిన కోరికలు నెరవేరతాయని భక్తుల నమ్మకం. కార్తిక పౌర్ణమి రోజున ఇక్కడ వెలిగించే జ్యోతి చుట్టుపక్కల పాతిక గ్రామాలకు కనిపిస్తుందనీ... ఇది శబరిమల, అరుణాచలం తరువాత దక్షిణభారత దేశంలోనే మూడో అతి పెద్ద జ్యోతి అనీ అంటారు. ఈ కొండపైన రాత్రుళ్లు హరిహరులు సంచరిస్తుంటారనీ ప్రతీతి.
స్థలపురాణం
పురాణాల ప్రకారం శివుడి అనుగ్రహం కోసం సప్తరుషులు తపస్సు చేశారట. ఆ తపస్సుకు మెచ్చి శివుడు ప్రత్యక్షమవ్వడంతో నారాయణుడితో కలిసి ఈ ప్రాంతంలో కొలువుదీరమంటూ ఆ రుషులు వేడుకున్నారట. అలా శివకేశవులు ఈ కొండపైన రెండు గుహల్లో స్వయంభువులుగా వెలిశారని చెబుతారు. ఆ తరువాత కొన్నాళ్లకు శివ భక్తురాలైన ఓ వృద్ధురాలు రోజూ ఈ గుడికి వచ్చి కొండపైకి వెళ్లలేక కింద నుంచే కొండచుట్టూ ప్రదక్షిణ చేసి వెనక్కి వెళ్లిపోయేదట. ఆమె భక్తికి మెచ్చిన సోమేశ్వరుడు ఆలయం దగ్గరున్న కొండను రెండుగా చీల్చడంతో సులువుగా ప్రదక్షిణ చేసుకోవడం మొదలుపెట్టిందట. అప్పటినుంచీ ఇక్కడకు వచ్చే భక్తులు ఈ మార్గంలో వెళ్లి కొండపైనున్న ఉపాలయాన్ని దర్శించుకుంటారు. అయితే చాలా సన్నగా ఉండే ఈ కొండమార్గంలో భక్తిభావంతో వస్తే ఎంతటి స్థూలకాయులైనా పడతారనీ, అపనమ్మకంతో వచ్చేవారిని ఇక్కడున్న తేనెటీగలు తరుముతాయనీ చెబుతారు. ఈ ప్రాంతంలోనే కవి పాల్కురికి సోమనాథుడు జన్మించాడనీ.. ఆలయం కొండ కిందే ఆ కవి సమాధి కట్టారనీ అంటారు. పాలకుర్తికి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలోని బమ్మెర గ్రామంలో భాగవత గ్రంథకర్త బమ్మెర పోతన నివసించినట్లుగా చెబుతారు.
ముడుపుల చెల్లింపు