అమెరికాపై 2001 సెప్టెంబరు 11 నాడు అల్‌ఖైదా ఉగ్రవాదులు దాడి జరిపిన దరిమిలా వాషింగ్టన్‌- ఆసియాలో ప్రతీకార యుద్ధాలు మొదలుపెట్టింది. గడచిన 20 ఏళ్లుగా సాగుతున్న ఈ నిరంతర యుద్ధాలవల్ల అమెరికాకు దండిగా చేతి చమురు వదిలింది. బ్రౌన్‌, బోస్టన్‌ విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యయనం ప్రకారం ఈ యుద్ధాలకు అయిన, అవుతున్న ఖర్చు 2019 నాటికే 6.4లక్షల కోట్ల డాలర్లు (475లక్షల కోట్ల రూపాయలు) దాటిపోయింది. ఇంత ఖర్చుకు తగిన ఫలితాన్ని అమెరికా సాధించిందా అంటే అదీ లేదు. అవన్నీ విఫల యుద్ధాలే. ఒకవేళ 2020 ఆర్థిక సంవత్సరాంతానికల్లా ఆసియా, ఆఫ్రికాలలో యుద్ధాలకు స్వస్తి చెప్పినా- ఆ పోరాటాల్లో పాల్గొన్న సైనికులకు పింఛన్లు చెల్లించడానికి, యుద్ధాల కోసం చేసిన అఫ్పులపై వడ్డీలు కట్టడానికి అపార ధనరాశులను గుమ్మరిస్తూనే ఉండాలి. అదలా ఉంచితే ఇరాక్‌, సిరియా, అఫ్గానిస్థాన్‌ తదితర దేశాల్లో జరిగిన పోరాటాల్లో అపార ప్రాణ, ఆస్తి నష్టాలకు గురైన అమాయక పౌరుల క్షోభ అంతా ఇంతా కాదు. దానికి వెల కట్టడం ఎవరి తరమూ కాదు. గత 20 ఏళ్లుగా అమెరికా చేపట్టిన అంతులేని యుద్దాల్లో చనిపోయిన 8,01,000 మందిలో 3,35,000 మంది నిరాయుధ పౌరులే. మరో 2.1కోట్ల మంది ఇళ్లూవాకిళ్లు కోల్పోయి నిర్వాసితులుగా మారారు.
వైరాలను ఎగదోసిన ట్రంప్ విధానాలు
నిరంతర, నిరర్థక యుద్ధాల పట్ల అమెరికా ప్రజల్లో పెల్లుబుకుతున్న అసంతృప్తిని 2016 ఎన్నికల ప్రచారంలో బాగా సొమ్ముచేసుకున్న డొనాల్డ్ ట్రంప్, 2020లోనూ అదేవిధంగా లబ్ధిపొందాలని చూశారు. విదేశాల్లో పోరాట విధుల్లో ఉన్న అమెరికా సైనికులను వెనక్కు రప్పిస్తానని అప్పుడూ ఇప్పుడూ హామీ ఇచ్చారు. కానీ, 2016 నుంచి ట్రంప్ తీసుకున్న నిర్ణయాలు శాంతికి దోహదం చేయకపోగా, వైరాలను ఎగదోసేవిగా మారాయి. అఫ్గానిస్థాన్‌ నుంచి అమెరికా దళాలను ఉపసంహరించాలని నిర్ణయించినా తాలిబన్లతో సయోధ్య కుదుర్చుకోవాలని ప్రయత్నించడం భారత్‌తో సహా అమెరికాలోనే కొన్ని రక్షణ వర్గాలకు మింగుడుపడలేదు. యెమెన్‌ మీద సౌదీ అరేబియా జరిపిన దాడులు ఇళ్లలో, పాఠశాలల్లో, పెళ్ళి వేడుకల్లో వేలాది యెమెనీ ప్రజల ప్రాణాలు తీసినా ట్రంప్ ఆందోళన చెందకపోగా, సౌదీ అరేబియాకు అత్యాధునిక బాంబుల సరఫరాను కొనసాగించారు. ఈ బాంబుల ఎగుమతిని అమెరికా కాంగ్రెస్‌ (పార్లమెంటు) నిషేధించినప్పటికీ, ట్రంప్ దాన్ని వీటో చేసి మరీ ఎగుమతిని అనుమతించారు. సౌదీ అరేబియా పట్ల ఇంత అభిమానం ఒలకబోసిన ట్రంప్, సిరియాపై పూర్తి విరుద్ధ వైఖరి అవలంబించారు. ముద్దుగొలిపే చిన్నారులు సిరియా ప్రభుత్వ దళాల రసాయన దాడిలో మృతి చెందడం తన మనసును కలచివేసిందంటూ- సిరియాపై దాడులకు ఆదేశించారు. సిరియాలో బషర్‌ అల్‌ అసద్‌ ప్రభుత్వంపై చిరకాలంగా పోరాడుతున్న కుర్దులకు అమెరికా సహాయాన్ని ఉన్నట్టుండి విరమించి, వారిని నట్టేట ముంచారు. దీంతో టర్కీ నుంచి పెరిగిన ముప్పును తప్పించుకోవడానికి కుర్దులు అసద్‌ ప్రభుత్వం పట్ల రాజీ ధోరణి అనుసరించాల్సిన దుస్థితిలోకి జారిపోయారు. మరోవైపు సున్నీ సౌదీ అరేబియా పట్ల వలపక్షంతో షియా ఇరాన్‌ మీద ట్రంప్ శత్రువైఖరి అవలంబించడం పాశ్చాత్య దేశాలనే కాదు... భారతదేశాన్నీ ఇబ్బందిపెట్టింది.
అణ్వస్త్ర తయారీ యత్నాలను విడనాడవలసిందిగా ఇరాన్‌ను ఒప్పించడానికి ఒబామా హయాములో ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలి దేశాలు ఒక ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాయి. అందులో జర్మనీ కూడా భాగస్వామి. తీరా ట్రంప్ అధికారంలోకి వచ్చాక, ఆ శాంతి ఒప్పందాన్ని తుంగలో తొక్కారు. ఇరాన్‌ సేనాని కాసిం సులేమానీ హత్యకు ఆదేశించడం ద్వారా ఆ దేశంతో యుద్ధానికి దిగినంత పనిచేశారు. ఇరాన్‌పై ఆంక్షలు విధించి చాబహార్‌ రేవు విషయంలో ముందుకెళ్లే వీలు లేకుండా భారత్‌ ముందరి కాళ్లకు బందాలు వేశారు. బైడెన్ ఇరాన్‌ అణు ఒప్పందాన్ని పునరుద్ధరించి సామరస్య వాతావరణం ఏర్పరచడానికి గట్టిగా కృషిచేస్తారని భావించవచ్చు. అయితే, ఇరాన్‌-సౌదీ అరేబియాల మధ్య ఉద్రిక్తతలను ఉపశమింపజేసి సయోధ్య చర్చలకు ఒప్పించగలిగితే, అది బైడెన్‌కు గొప్ప విజయమవుతుంది. పశ్చిమాసియా శాంతికి మార్గం సుగమం అవుతుంది.
మధ్యేమార్గం వైపు!