మూడో ప్రపంచ యుద్ధంలో ఏ ఆయుధాలు ఉపయోగిస్తారో తెలియదు కానీ... నాలుగో ప్రపంచ యుద్ధంలో మాత్రం కట్టెలు, రాళ్లు మాత్రమే వాడతారన్నది మహా మేధావి ఐన్స్టీన్ సూత్రీకరణ. విపరీత పోకడలతో విస్తరిస్తున్న అణు పోటీని దృష్టిలో పెట్టుకొని ఐన్స్టీన్ మహాశయుడు ఆ వ్యాఖ్యలు చేశారు. అభివృద్ధి పోటీలో అంతిమంగా మనిషి తన అస్తిత్వాన్ని కోల్పోతాడన్న కఠోర వాస్తవాన్నే ఆయన అభిప్రాయం ఆవిష్కరిస్తోంది. మనిషి మీద మనిషి ప్రకటించే యుద్ధాల విషయాన్ని పక్కనపెడితే- గడచిన కొన్ని దశాబ్దాలుగా మానవాళిపై కాలుష్యం మునుపెన్నడూ కనీవినీ ఎరుగని స్థాయిలో యుద్ధం సాగిస్తోంది... విరుచుకుపడుతోంది. నిజానికి మొదటి, రెండో ప్రపంచ యుద్ధాల ద్వారా మొత్తంగా జరిగిన నష్టం కన్నా వాయు కాలుష్యంవల్ల కలిగిన విధ్వంసమే చాలా ఎక్కువ!
ప్రపంచానికి కాలుష్యం కలిగిస్తున్న పెను నష్టాన్ని 'లాన్సెట్ జర్నల్' నివేదిక తాజాగా వెల్లడించింది. మరీ ముఖ్యంగా వాయు కాలుష్యంవల్ల నిరుడు భారత స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో 1.4శాతం అంటే సుమారు రూ.2.71 లక్షల కోట్లు ఆవిరైపోయినట్లు ఆ అధ్యయనం నిర్ఘాంతపోయే నిజాలు బయటపెట్టింది. మానవాళి మనుగడకు ముప్పు ముంచుకొస్తున్న ఈ పరిస్థితుల్లో- అస్తిత్వాన్ని నిలుపుకొనేందుకు మనిషి మరో యుద్ధం చేయక తప్పదు. వివేచన, హేతుబద్ధతే ఈ యుద్ధంలో మనిషికి ఆయుధాలు కావాలి!
ఉత్తరాదికి దెబ్బ
పర్యావరణాన్ని ఖాతరు చేయకపోతే విలయం ఎంతలా ఉంటుందో ‘కొవిడ్’ నిరూపించింది. పర్యావరణ సంక్షోభం ప్రజల ఆరోగ్యాలను ఏ స్థాయిలో ప్రభావితం చేస్తుందో, ఆర్థిక వ్యవస్థలను ఎలా కుంగదీస్తుందో ‘లాన్సెట్’ తాజా నివేదిక స్పష్టంగా తేల్చి చెప్పింది. నిరుడు భారత్లో దాదాపు 17 లక్షల మరణాలకు కాలుష్యం కారణంగా తేల్చిన ఆ నివేదిక- దేశవ్యాప్తంగా చోటుచేసుకున్న మొత్తం మరణాల్లో ఈ సంఖ్య 18శాతమని స్పష్టం చేసింది. కాలుష్యపు కోరల్లో చిక్కి, ఆరోగ్యం నలిగి, ఆర్థికం కుంగిన ప్రాంతాల్లో ఎక్కువగా ఉత్తరాది రాష్ట్రాలే ఉండటం గమనార్హం.
ఇప్పటికే ఆర్థికంగా, సామాజికంగా వెనకబాటులో చిక్కి విలవిలలాడుతున్న ఉత్తర్ ప్రదేశ్, బిహార్, రాజస్థాన్, ఝార్ఖండ్, దిల్లీ, హరియాణాలే కాలుష్యం బారినపడీ భారీగా మూల్యం చెల్లించుకోవడం గమనంలోకి తీసుకోవాల్సిన విషయం. ఈశాన్య, ఉత్తర భారత రాష్ట్రాల్లో వంట అవసరాలకోసం 70శాతానికి పైగా ప్రజలు ఘన ఇంధనాలపై ఆధారపడుతుండటం ఈ ప్రాంతాల్లో వాయు కాలుష్యం మితిమీరడానికి కారణమైంది. అభివృద్ధి, మౌలిక సౌకర్యాల విస్తరణ ప్రాతిపదికన ఇప్పటికే తీవ్ర వెనకబాటును అనుభవిస్తున్న ఈ రాష్ట్రాల్లో కాలుష్యం కారణంగా అసమానతలు పూరించలేని స్థాయికి విస్తరించడం మరో విపత్తు!