కరోనా వైరస్‌ను కట్టడి చేసేందుకు విధించిన లాక్‌డౌన్‌ వలస కూలీలు, రోజువారీ కూలీల జీవనోపాధి అవకాశాలను దారుణంగా దెబ్బతీసింది. వలస కూలీలను ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థలో భాగంగా స్థానిక చౌక ధరల దుకాణాలతో అనుసంధానం చేయలేదు. దానివల్ల ఉచిత రేషన్ సరకులు ఇస్తామని ప్రభుత్వం ప్రకటించినా- దేశవ్యాప్తంగా వారికి సరకులు దక్కడంలేదు. ప్రజలంతా తమ ఇళ్లకే పరిమితమవ్వాలంటూ ఆంక్షలు విధించే సమయంలో వలస కూలీలు ఎదుర్కోబోయే సమస్యల్ని ప్రభుత్వాలు పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. తమ వద్ద పని చేసే వారందరికీ వేతనాలు ఆపవద్దని ప్రైవేటు కంపెనీల యజమానులను ప్రధానమంత్రి కోరినా చాలామంది మొండిచెయ్యి చూపారు. ఫలితంగానే నగరాలు, పారిశ్రామిక కేంద్రాల నుంచి భారీ స్థాయిలో కార్మికులు సొంతూళ్లకు పయనమయ్యారు.
ఆకలి బాధ
వీరందరినీ కరోనా వైరస్‌కన్నా ఆకలితో చనిపోతామనే భయమే ఎక్కువగా ఆందోళనకు గురిచేసింది. తొలుత వీరికి రవాణా సౌకర్యం ఏర్పాటు చేయాల్సిన అధికార యంత్రాంగం ఆ విషయాన్ని విస్మరించింది. కాస్త ఆలస్యంగా కళ్లు తెరచి వారిని సొంతూళ్లకు తరలించడంలో నిమగ్నమైంది. శ్రామిక ప్రత్యేక రైళ్లను ఏర్పాటు చేసింది. అయినా లక్షలాది వలస కార్మికుల తరలింపునకు ఈ ఏర్పాట్లు సరిపోలేదు. దీంతో ఇప్పటికీ తండోపతండాలుగా వలస కూలీలు కాలినడకన వెళుతూనే ఉన్నారు. వారిని అడ్డుకుంటే తిరగబడతారేమోననే భయం కూడా ఓ పక్కన ఉండటంతో యంత్రాంగం- గట్టిగా అడ్డుపడే సాహసం చేయలేకపోయింది. కార్మికులను నిలువరించాలనే ప్రయత్నాలు జరిగిన చోట్ల పోలీసులతో ఘర్షణలకు దిగిన ఉదంతాలూ చోటుచేసుకున్నాయి. ఫలితంగా పరిస్థితి అస్తవ్యస్తంగా మారింది.
పరిశ్రమలకూ కష్టమే...
వలస కూలీల విషయంలో వాణిజ్య వర్గాల నుంచి ప్రభుత్వంపై తీవ్ర ఒత్తిడి వచ్చిందనేది వాస్తవం. అందరూ వెళ్లిపోతే కార్మికుల కొరత ఏర్పడి తమ కార్యకలాపాలకు అంతరాయం కలుగుతుందేమోననే ఆందోళనతో పరిశ్రమల యాజమాన్యాలు ఒత్తిడి పెంచాయి. మామూలుగా ప్రైవేటు కంపెనీల యజమానులు వలస కార్మికులను వెట్టికార్మికుల్లా చూస్తుంటారు. వారికెలాంటి హక్కులూ దక్కవు. ఎలాంటి లిఖితపూర్వక దీర్ఘకాలిక ఒప్పందాలూ ఉండవు. సామాజిక భద్రతా ఉండదు. ప్రభుత్వం రాజస్థాన్‌ కోట పట్టణంలో ఉండిపోయిన విద్యార్థుల్ని, హరిద్వార్‌, వారణాసిల్లో చిక్కుకుపోయిన గుజరాత్‌, దక్షిణ భారత యాత్రికులను తరలించే విషయంలో చూపిన శ్రద్ధ వలస కూలీలను సొంతూళ్లకు తరలించడంపై పెట్టలేదు. ఇది సమస్యను మరింత తీవ్రతరం చేసింది. ముందుగా పోలీసులు వలస కూలీలను రోడ్లపై నడిచేందుకు అనుమతించకపోవడంతో వారు రైలు పట్టాల బాట పట్టారు. మహారాష్ట్రలోని ఔరంగాబాద్‌ వద్ద రైలు పట్టాలపై పడుకున్న వలస కూలీలపై రైలు దూసుకెళ్లిన దుర్ఘటనలో 16 మంది మరణించడంతో అధికార యంత్రాంగాలు వారిని రోడ్లపై నడవనిచ్చేందుకు అనుమతించాయి. కార్మికులు సైకిళ్లు, మోటారు సైకిళ్లు, లారీలు వంటి అందుబాటులో ఉన్న ప్రతి వాహనాన్నీ ఆశ్రయించారు. ముంబయి, దిల్లీల నుంచి ఆటోల్లో స్వస్థలాలకు బయల్దేరారు. ఉత్తర్‌ప్రదేశ్‌లో రోడ్డు ప్రమాదంలో 25 మంది మరణించడంతో అధికారులు రహదారి ప్రయాణాలపై మళ్లీ కఠిన ఆంక్షలు అమలు చేయడం మొదలు పెట్టారు. దీంతో మరోదారి లేని కూలీలు- పొలాలు, అంతర్గత రహదారుల బాటపట్టారు. ఈ క్రమంలో వలస కూలీలకు అండగా నిలుస్తూ, ఆహారం అందిస్తూ, సహాయక చర్యలు చేపడుతున్న వారికీ పోలీసులను దాటి బాధితులను చేరి, సహాయం అందించడం కష్టతరంగా మారింది. ఏదేమైనా, కొద్ది రోజులుగా సామాన్యులు కరోనా వైరస్‌ భయం, ఆకలి భయం, ప్రభుత్వ నిర్లక్ష్యం వంటి మూడు రకాల ఇబ్బందుల్నీ ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది.