విద్యాహక్కు చట్టం అమలులోకి వచ్చి పుష్కరకాలం అవుతున్నా నేటికీ ఇండియా అక్షరాస్యత 77.7శాతానికే పరిమితమైంది. గతేడాది జాతీయ గణాంక కార్యాలయం విడుదల చేసిన లెక్కల ప్రకారం గ్రామీణంతో పోలిస్తే (73.5శాతం), పట్టణ ప్రాంతాల్లోనే (87.7శాతం) అక్షరాస్యత ఎక్కువ. రాష్ట్రాల విషయానికి వస్తే అక్షరాస్యతలో కేరళ ప్రథమ స్థానాన్ని (96.2శాతం) దక్కించుకుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ 66.4శాతంతో అట్టడుగు స్థానంలో నిలిచింది. తెలంగాణలో అక్షరాస్యత 72.8శాతంగా నమోదైంది. దేశంలో పురుషుల కంటే మహిళల అక్షరాస్యత తక్కువగా ఉంది.
చదువుకున్న పురుషులు 84.7శాతం ఉండగా, మహిళా అక్షరాస్యత 70.3శాతానికే పరిమితమైంది. గత పదేళ్లలో ఇండియాలో మహిళా అక్షరాస్యత కేవలం అయిదు శాతమే పెరిగింది. బాలికలను చదువులో ప్రోత్సహించేందుకు కేంద్రం 'బేటీ బచావో... బేటీ పఢావో' వంటి కార్యక్రమాలు అమలు చేస్తోంది. మాధ్యమిక విద్యలో జాతీయ స్థాయిలో బాలికలకు ప్రోత్సాహకాల కోసం గతేడాది కేంద్రం రూ.110 కోట్లు కేటాయించగా, ఈసారి కోటి రూపాయలకు తగ్గించింది. ప్రపంచ అక్షరాస్యతలో భారత్ది 128వ స్థానం. సిరియా, కెన్యా, కాంగో వంటి వెనకబడిన దేశాలెన్నో మనకంటే విద్యపరంగా ముందున్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా 31 దేశాలు 99శాతానికి పైగా అక్షరాస్యతను సాధించాయి. ఉత్తరకొరియా, ఉజ్బెకిస్థాన్ వంటి దేశాలు వందశాతం అక్షరాస్యతను సాకారం చేసుకున్నాయి.
కేటాయింపులు తక్కువే
విద్యార్థుల నమోదు 1990వ దశకం నుంచి భారత్లో పెరుగుతూ వచ్చింది. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు అమలు చేసిన పథకాలు విద్యార్థులు బడిబాట పట్టడానికి తోడ్పడ్డాయి. అదే సమయంలో విద్యారంగానికి నిధుల కేటాయింపులు ఆశించిన స్థాయిలో పెరగడంలేదు. ఈ ఏడాది బడ్జెట్లో విద్యను ఎనిమిదో ప్రాధాన్య రంగంగా కేంద్రం గుర్తించింది. దేశ స్థూల జాతీయోత్పత్తి (జీడీపీ)లో విద్యకు ఆరు శాతం నిధులు ప్రత్యేకించాలని జాతీయ విద్యావిధానం-2020 స్పష్టం చేసింది. ఈ ఏడాది కేంద్రం కేటాయింపులు 2.67శాతానికే (రూ.93,224 కోట్లు) పరిమితమయ్యాయి. 2014-19 మధ్య కాలంలో దేశంలో విద్యకు మూడు శాతం మేర కేటాయింపులు దక్కగా, కరోనా ఆర్థిక ఇబ్బందులను సాకుగా చూపి కేంద్రం తాజాగా కోతపెట్టింది.
భూటాన్, స్వీడన్ దేశాలు తమ జీడీపీలో విద్యకు 7.5శాతం కేటాయిస్తున్నాయి. ఫిన్లాండ్, దక్షిణాఫ్రికా, బ్రిటన్, నెదర్లాండ్స్, పాలస్తీనాలు సైతం విద్యకు పెద్దమొత్తంలో ఖర్చు చేస్తున్నాయి. మన దగ్గర చేస్తున్న కేటాయింపుల్లోనూ వాస్తవిక పరిస్థితులకు వచ్చేసరికి కోతలు తప్పడం లేదు. 2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరానికి విద్యకు కేంద్రం రూ.99,312కోట్లను కేటాయించి, సవరించిన అంచనాల్లో రూ.85,089 కోట్లకు తగ్గించింది. విద్యార్థులకు అందించే ఆర్థిక సాయంలోనూ 48శాతం కోత పడింది.