కొవిడ్ మలి దశ మహాసంక్షోభంలో ప్రజల ప్రాణాలతో పాటు వారి జీవనోపాధుల్ని కాపాడుకోవాల్సి ఉందని ప్రధాని మోదీ లోగడే ప్రకటించారు. నిరుటి మాదిరిగా కేంద్రం జాతీయ స్థాయిలో లాక్డౌన్ విధించకపోయినా రాష్ట్రాల్లో అమలవుతున్న కఠిన ఆంక్షలతో మునుపటికంటే తీవ్రమైన జీవనోపాధి సంక్షోభం కమ్ముకొస్తోందని విఖ్యాత ఆర్థికవేత్త జీన్‌ డ్రెజ్‌ హెచ్చరిస్తున్నారు. రెక్కాడితేగాని డొక్కాడని కోట్లాది బడుగు జీవులకు రోజువారీ ఉపాధి- ప్రాణాలు కొడిగట్టకుండా కాపాడే పెన్నిధి. అదే దూరమై దేశవ్యాప్తంగా 45కోట్ల మంది అసంఘటిత రంగ కార్మికుల్లో అత్యధికం కటిక పేదరికంలోకి జారిపోయి అలమటిస్తున్నారు. వీరిలో కొవిడ్ మరణాలకన్నా ఆకలి చావులు ఎక్కువయ్యే ప్రమాదం ఉంది.
నోచుకోనివారు ఎందరో..
దీన్ని నివారించడానికి కేంద్రం ప్రధానమంత్రి గరీబ్‌ కల్యాణ్‌ పథకం కింద 80కోట్ల మందికి మే, జూన్‌ నెలల్లో తలా అయిదు కిలోల ఆహార ధాన్యాలను సరఫరా చేస్తామన్నది. కానీ, జనగణన లెక్కల్లో పేర్లు లేక, ప్రభుత్వ పంపిణీ వ్యవస్థ (పీడీఎస్‌) ద్వారా ఆహార ధాన్యాలు పొందలేకపోతున్న పేదలు 10 కోట్ల పైమాటే. వేలి ముద్రలు చెరిగిపోయి బయోమెట్రిక్‌ యంత్రాలు గుర్తించక రేషన్‌ భాగ్యానికి నోచుకోనివారు మరెందరో ఉన్నారు. పేదలకు అదనపు ఆహార ధాన్యాలిస్తామన్న కేంద్రం, వలస కార్మికులకు మాత్రం చేయి విదల్చనంటోంది. దేశమంతటా సంపూర్ణ లాక్డౌన్ లేదు కాబట్టి ఈసారి వలస కూలీల స్థితి గతేడాది అంత దారుణంగా లేదని, సొంత ఊళ్లకు తిరిగివెళ్ళిన వలస కూలీలు రేషన్‌ కార్డులతో ఆహారధాన్యాలు తీసుకొంటున్నారని కేంద్రం సెలవిస్తోంది.
దేశ జీడీపీకి 10శాతాన్ని సమకూర్చే వలస కార్మికుల వెతల్ని ప్రభుత్వాలు పట్టించుకోకపోవడం దారుణం. నిరుడు సొంత ఊళ్లకు తిరిగివెళ్ళిన వలస శ్రామికుల్లో దాదాపు 39శాతానికి మళ్లీ పనులు దొరకలేదు. లాక్డౌన్ తరవాత వారి ఆదాయాలు 86శాతందాకా కోసుకుపోయాయి. నిరుటి మాదిరే వలస కార్మికులు స్వస్థలాలకు వెళ్లడానికి నానా అగచాట్లు పడుతున్నా ఆనాటి చేదు అనుభవాలు పునరావృతం కాకుండా ప్రభుత్వాలు జాగ్రత్త పడుతున్న దాఖలాలు లేవు.