ప్రస్తుత అనిశ్చిత పరిస్థితుల్లో రెండు అంశాలపై అందరికీ స్పష్టత ఉంది. ఒకటి- కొవిడ్ మహమ్మారిని సాధ్యమైనంత త్వరగా రూపుమాపడం; రెండు- సాధ్యమైనన్ని జీవితాలను కాపాడుకోవడం! అందుకోసమే టీకా తయారీకి ప్రపంచవ్యాప్తంగా శాస్త్రవేత్తలు పరుగులు తీస్తున్నారు. కొన్ని దేశాలు పరిశోధన, అభివృద్ధి కార్యకలాపాలు పూర్తి కావడానికి ముందుగానే పెద్దయెత్తున డోసులు కొనుగోలు చేసేస్తున్నాయి. వ్యాక్సిన్ పంపిణీలో అందరూ పరస్పర సహకార ధోరణితో వ్యవహరించాల్సిన అవసరాన్ని తాజా అధ్యయన నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. లేని పక్షంలో మహమ్మారి పిడికిట్లో మరి కొంతకాలం చిక్కుకోవాల్సి రావచ్ఛు అందువల్లే టీకాల పంపిణీలో రెండు రకాల పరిస్థితులను అధ్యయనం చేయాలని నార్త్‌ ఈస్టర్న్‌ యూనివర్సిటీలోని మాబ్స్‌ ల్యాబ్‌ను మా ఫౌండేషన్‌ కోరింది. అత్యధిక ఆదాయంగల సుమారు 50 దేశాలు తొలి 200 కోట్ల టీకాల మోతాదుపై గుత్తాధిపత్యం చలాయిస్తే పరిస్థితి ఏమిటనేది మొదటిది. సంపద ఆధారంగా కాకుండా జనాభా ప్రాతిపదికన టీకాలను పంపిణీ చేస్తే పరిస్థితి ఎలా ఉంటుందనేది రెండో ప్రాతిపదిక.
మాబ్స్‌ ల్యాబ్‌ బృందం అనేక సంవత్సరాలుగా ఇన్‌ఫ్లుయెంజా వ్యాప్తిపై నమూనాలను రూపొందిస్తోంది. కొవిడ్‌ను అంచనా వేయడానికి మాబ్స్‌ ల్యాబ్‌కు తగినంత సామర్థ్యం ఉంది. ముందుకు వెళ్లేకొద్దీ కొవిడ్ ఎలాంటి ఉపద్రవాలు తెచ్చిపెడుతుందో తెలియకపోవడం మానవాళికి పెద్ద సవాలు. ఒకవేళ మార్చి మధ్యనాటికే టీకా అందుబాటులోకి వచ్చిఉంటే పరిస్థితులు ఎలా ఉంటాయన్నది ప్రాతిపదికగా చేసుకుని పరిశోధన బృందం అధ్యయనం చేసింది. టీకా అందుబాటులోకే రాకపోవడంతో వారు కొన్ని అంచనాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాల్సి వచ్చింది. సింగిల్‌ డోస్‌ టీకా వేసిన రెండు వారాల తరవాత సుమారు 80 శాతం సమర్థంగా పనిచేస్తుండవచ్చని, వారానికి 12.5 కోట్ల డోసులను వేయొచ్చనే అంచనాలతో ఈ అధ్యయనం చేశారు. ఇందులో సింహభాగం ఇప్పటిదాకా చోటుచేసుకున్న పరిణామాల డేటా అధ్యయనంపై ఆధారపడినదే.
అక్రమ నిల్వలు అనర్థదాయకం
సముచితంగా టీకా పంపిణీ జరిగిన పక్షంలో సెప్టెంబర్‌ ఒకటినాటికి సుమారు 61 శాతం మరణాలను నివారించి ఉండవచ్ఛు సంపన్న దేశాలు టీకాలను అక్రమంగా నిల్వ చేసి ఉంటే రెట్టింపు సంఖ్యలో ప్రజలు మృత్యువాత పడేవారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా మూడొంతుల దేశాల్లో నాలుగు నెలల పాటు అడ్డూఅదుపూ లేకుండా వ్యాధి వ్యాపిస్తూనే ఉండేది. ఒకవేళ మార్చి మధ్య నాటికి టీకా అందుబాటులోకి వచ్చి ఉంటే దాన్ని ముందుగా అత్యధిక ఆదాయ దేశాల ప్రాతిపదికన కాకుండా జనాభా ప్రాతిపదికన పంపిణీ చేసి ఉంటే అనేకమంది ప్రాణాలు కాపాడగలిగి ఉండేవాళ్లం. దురదృష్టవశాత్తు, అనేక సంపన్న దేశాల ధోరణులు చూస్తుంటే, అక్రమంగా నిల్వ చేసుకునే పరిస్థితులే ఎక్కువగా కనిపిస్తున్నాయి. టీకాను రిజర్వ్‌ చేసుకునేందుకు ఔషధాల తయారీ సంస్థలతో ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోవాలనే తాపత్రయం అర్థం చేసుకోదగినదే. తమ ప్రజల ఆరోగ్యాలను కాపాడుకోవాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వాలకు ఉంటుంది. అయితే, ఏ కొద్ది ద్వైపాక్షిక లావాదేవీలతోనో సమర్థ.మైన వ్యూహం రూపొందించుకోవచ్చని భావించిన పక్షంలో అది పెద్ద తప్పిదమే కాగలదు.