అసోం ఎన్​ఆర్​సీ: 71ఏళ్ల వివాదానికి నేడే తెర!

ఎన్ఆర్​సీ... కొంతకాలంగా తీవ్ర చర్చనీయాంశమైన అంశం. అసోంతో మొదలైంది. త్వరలో దేశవ్యాప్తంగా అమలు చేస్తామని చెబుతోంది కేంద్రం. అసలేంటీ జాతీయ పౌర రిజిస్టర్​? ఎన్​ఆర్​సీ ఆలోచన ఎప్పటిది? నేడు అసోం ఎన్​ఆర్​సీ తుది జాబితా విడుదల తర్వాత ఏమవుతుంది?

అసోం... ఈశాన్య భారతంలోని సరిహద్దు రాష్ట్రం. అక్కడి పరిస్థితులు ఎంతో ప్రత్యేకం. పొరుగు దేశం బంగ్లాదేశ్​ నుంచి పెద్దసంఖ్యలో ప్రజలు వలస రావడం... ఆ రాష్ట్ర స్థితిగతుల్ని సంక్లిష్టం చేసింది. అసలైన పౌరులెవరో, అక్రమ వలసదారులెవరో నిగ్గు తేల్చడం అనివార్యమైంది. ఇందుకు జాతీయ పౌర రిజిస్టర్​-ఎన్​ఆర్​సీ మార్గమైంది.

ఇదే తొలిసారి కాదు...

ఎన్​ఆర్​సీ... అసోంకు కొత్త కాదు. 1951లోనే తొలి జాతీయ పౌర రిజిస్టర్​ను ప్రచురించారు. తర్వాత ఆ జాబితా అప్​డేట్​ కాలేదు. ఎన్ఆర్​సీ కొత్త జాబితా రూపొందించాలని 2005లోనే నిర్ణయించినా... ఆ ప్రక్రియ ప్రారంభించేందుకు 9 ఏళ్లు పట్టింది.

రిజిస్ట్రార్​ జనరల్​ ఆఫ్​ ఇండియా... ఎన్​ఆర్​సీ రూపొందించింది. సుప్రీంకోర్టు పర్యవేక్షించింది.

గతేడాది తుది ముసాయిదా...

2018 జులై 30న అసోం ఎన్​ఆర్​సీ తుది ముసాయిదా విడుదల చేశారు అధికారులు. మొత్తం 3 కోట్ల 29 లక్షల మంది దరఖాస్తు చేసుకోగా... అందులో 2 కోట్ల 89 మంది జాబితాలో చోటు సంపాదించారు. 40 లక్షల మందికిపైగా భారతీయ పౌరులు కారని తేల్చారు అధికారులు.

జాబితాలో చోటు దక్కని వారికి మరో అవకాశం కల్పించారు. ఇందుకు 2018 డిసెంబర్​ 31వరకు గడువిచ్చారు. 29.5 లక్షల మంది అప్పీలు చేసుకున్నారు.
తర్వాత జరిగిన ఎన్నో వివాదాలు, న్యాయపోరాటాల నేపథ్యంలో... అనేక నెలలకు తుది ఎన్​ఆర్​సీ సిద్ధమైంది.

అసోం ఎన్​ఆర్​సీ

71 ఏళ్ల ఎన్​ఆర్​సీ ప్రస్థానం...

భారత దేశానికి స్వతంత్రం వచ్చినప్పటి నుంచి ఇప్పటివరకు ఎన్​ఆర్​సీకి సంబంధించిన కీలక పరిణామాలను ఓసారి పరిశీలిద్దాం....

• 1948 జులై 19:

1948 జులై 19న "పశ్చిమ పాకిస్థాన్​ నుంచి వలసలనియంత్రణ ఆర్డినెన్స్​" అమల్లోకి వచ్చింది. అంతకుముందు వరకు భారత్​-పాకిస్థాన్​ మధ్య రాకపోకలు సాగించేందుకు ప్రజలపై ఎలాంటి ఆంక్షలు లేవు. 1948 జులై 19కి ముందు పాక్​ నుంచి వచ్చిన వలస వచ్చినవారికే పౌరసత్వం కల్పించాలని భారత ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.

• 1950 మార్చి 1:

వలసదారుల బహిష్కరణ చట్టం అమల్లోకి వచ్చింది. ఫలితంగా అసోం నుంచి కొందరు వలసదారులను బలవంతంగా బయటకు పంపే అధికారం కేంద్రానికి వచ్చింది.

1950-నెహ్రూ-లియాఖత్​ ఒప్పందం

• 1950 ఏప్రిల్​ 8:

దాయాది దేశాల్లో మైనార్టీల హక్కుల పరిరక్షణే ధ్యేయంగా 1950 ఏప్రిల్​ 8న నెహ్రూ-లియాఖత్​ ఒప్పందం కుదిరింది. 1950 డిసెంబర్​ 31కి ముందు స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చిన శరణార్థులకు వారివారి ఆస్తులు తిరిగి దక్కుతాయని ఆ ఒడంబడికలో పేర్కొన్నారు. తూర్పు బంగాల్, పశ్చిమ బంగాల్, అసోం, త్రిపుర వలసదారులకు ఇది వర్తిస్తుందని స్పష్టంచేశారు.

• 1951:

స్వతంత్ర భారతంలో తొలిసారి జనాభా గణన చేపట్టారు. ఆ జనాభా లెక్కల ఆధారంగా అసోంలో తొలి ఎన్​ఆర్​సీ రూపొందించారు.

• 1955 డిసెంబర్​ 30:

పుట్టుక, వారసత్వం, రిజిస్ట్రేషన్​ ద్వారా భారతీయ పౌరసత్వం కల్పించేందుకు సంబంధించిన నిబంధనలతో "పౌరసత్వ చట్టం" అమల్లోకి వచ్చింది.

• 1957:

అసోం నుంచి వలసదారులను బహిష్కరించే చట్టం రద్దు.

• 1960 అక్టోబర్​ 24:

అసామీని మాత్రమే రాష్ట్ర అధికారిక భాషగా చేస్తూ బిల్లు ఆమోదించిన అసోం శాసనసభ.

1961-బంగాలీ భాషోద్యమం

• 1961 మే 19:

అసామీని అధికారిక భాషగా చేయడాన్ని నిరసిస్తూ బరాక్​ లోయలో బంగాలీ భాషోద్యమం ప్రారంభం.

• 1961-1996:

పాకిస్థానీయులు భారత్​లోకి చొరబడడాన్ని నియంత్రించే ప్రాజెక్టులో భాగంగా అసోం నుంచి వేలాది మంది తూర్పు పాకిస్థానీ వలసదారులను బయటకు పంపేశారు.

• 1964:

తూర్పు పాకిస్థాన్​(ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్​)లో అల్లర్లు... బంగాలీ హిందువులు భారీ స్థాయిలో భారత్​కు వలస వచ్చేందుకు కారణం అయ్యాయి.

• 1964 సెప్టెంబర్ 23:

'విదేశీయుల చట్టం-1946' ప్రకారం 'విదేశీయుల వివాద పరిష్కార మండలి' ఏర్పాటుకు కేంద్రం ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. విదేశీయులను గుర్తించేందుకు సివిల్ కోర్టులతో సమానంగా అధికారాలుండే ట్రైబ్యునళ్లను ఏర్పాటు చేయాలన్నది ఈ ఉత్తర్వుల సారాంశం.

• 1965 ఏప్రిల్​-సెప్టెంబర్​:

భారత్​- పాకిస్థాన్​ మధ్య యుద్ధం. తూర్పు పాకిస్థాన్​ నుంచి భారత్​లోకి మరింత పెరిగిన శరణార్థుల రాక.

అఖిల అసోం విద్యార్థి సంఘం

• 1967 ఆగస్టు 8:

అఖిల అసోం విద్యార్థి సంఘం ఏర్పాటు.

• 1967:

అసోం అధికారిక భాషా చట్టం సవరణ. బరాక్​ లోయలోని 3 జిల్లాల్లో బంగాలీ అధికారిక భాషగా గుర్తింపు.

1971- బంగ్లాదేశ్ యుద్ధం

• 1971:

బంగ్లాదేశ్​ విముక్తి యుద్ధంతో భారత్​లోకి మరింత పెరిగిన శరణార్థుల రాక.

అక్రమ వలసదారులకు వ్యతిరేకంగా నిరసనలు

• 1978:

మంగల్దోయ్​ పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గానికి ఉపఎన్నికలు. ఒక్కసారిగా పెరిగిన ఓటర్ల సంఖ్య. అక్రమ వలసదారులు ఓటరు జాబితాలో చోటు సంపాదించారని ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తూ భారీ స్థాయిలో నిరసనలు.

• 1979 ఆగస్టు 26:

ఓటరు జాబితాలోని విదేశీయుల పేర్లు తొలిగించే వరకు 1979 పార్లమెంటు ఎన్నికలు నిలిపివేయాలని అఖిల అసోం విద్యార్థి సంఘం నేతృత్వంలో నిరసన. అలా ప్రారంభమైన 'అక్సోమ్(విదేశీ వ్యతిరేక)​ ఉద్యమం' 6ఏళ్లు సాగింది.

• 1979 డిసెంబర్​:

అసోంలో ఏడాదిపాటు రాష్ట్రపతి పాలన విధింపు. తర్వాత మరో మూడేళ్లు కొనసాగింపు.

అఖిల అసోం మైనార్టీ విద్యార్థి సంఘం

• 1980 మే:

విదేశీ వ్యతిరేక ఉద్యమానికి వ్యతిరేకంగా అఖిల అసోం మైనార్టీ విద్యార్థి సంఘం ఏర్పాటు.

1983-నిల్లీ ఊచకోత

• 1983 ఫిబ్రవరి 18:

నిల్లీ(ప్రస్తుతం నౌగోంగ్​ జిల్లా) సహా 14 గ్రామాలకు చెందిన 3 వేల మంది బంగాలీ ముస్లింలు 6 గంటల్లోనే ఊచకోత.

1983- అసోం అసెంబ్లీ ఎన్నికలు

• 1983:

బహిష్కరణ పిలుపులు, నిరసనల మధ్యే అసోం శాసనసభ ఎన్నికలు నిర్వహణ.

• 1983 డిసెంబర్​ 12:

అక్రమ వలసదారుల చట్టానికి ఆమోదం. 1966-71 మధ్య అసోం వచ్చినవారు రానున్న 10ఏళ్లపాటు ఓటు హక్కు కోల్పోతారని చట్టంలో స్పష్టీకరణ. 1971 మార్చి 24 అర్ధరాత్రికన్నా ముందే రాష్ట్రంలో అడుగుపెట్టామని నిరూపించుకోలేనివారిని గుర్తించి, విదేశీయులుగా ప్రకటించి, స్వదేశానికి పంపేయాలని తీర్మానం. ఇందుకోసం విదేశీయుల ట్రైబ్యునళ్లు ఏర్పాటు.

1985- అసోం ఒప్పందం

• 1985 ఆగస్టు 15:

అసోం ఉద్యమం ఫలితంగా కేంద్రం, రాష్ట్రం, అఖిల అసోం విద్యార్థి సంఘం, ఇతర అసామీ జాతీయవాద సంఘాల మధ్య కుదిరిన 'అసోం ఒప్పందం'. అందుకు అనుగుణంగా పౌరసత్వ చట్టంలో సవరణలు. వలసదారులు భారత్​కు వచ్చిన తేదీని బట్టి 4 విభాగాలుగా వర్గీకరణ. పౌరసత్వం ఎవరికి ఇవ్వాలన్న అంశంపై స్పష్టమైన నిబంధనలు రూపకల్పన.

• 1997:

ఓటరు జాబితా పునఃపరిశీలన చేపట్టిన ఎన్నికల సంఘం. అసోంలోని 2.3 లక్షల మందిని డీ(డౌట్​ఫుల్​-అనుమానాస్పద) ఓటర్లుగా గుర్తించాలని ఆదేశం.

• 2003:

పౌరసత్వ చట్టానికి కీలక సవరణలు. భారతీయ పౌరులుగా ఎవరిని గుర్తించాలన్న అంశంపై మరింత స్పష్టత.

• 2005 జులై:

'అక్రమ వలసదారుల చట్టం-1983'ని కొట్టేసిన సుప్రీంకోర్టు. రాజ్యాంగ విరుద్ధం, అక్రమ వలసదారుల గుర్తింపులో ప్రధాన ఆటంకంగా అభివర్ణన.

• 2009 జులై:

ఓటరు జాబితాలో అక్రమ వలసదారులు పేర్లు తొలిగించి, పౌరుల జాబితా అప్​డేట్​ చేయాలని కోరుతూ 'అసోం పబ్లిక్​ వర్క్స్'(ఏపీడబ్ల్యూ) అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది.

• 2010 జూన్​:

రెండు రెవెన్యూ జోన్ల పరిధిలో ఎన్​ఆర్​సీ కొత్త జాబితా రూపొందించేందుకు పైలట్ ప్రాజెక్టు ప్రారంభం. అఖిల అసోం మైనార్టీ విద్యార్థి సంఘం నిరసనలతో నిలిపివేత.

• 2011 జులై:

ఎన్​ఆర్​సీ కొత్త నిబంధనావళి రూపకల్పన కోసం మంత్రివర్గ ఉపసంఘం ఏర్పాటు.

• 2012 జులై:

మంత్రివర్గ ఉపసంఘం నివేదికకు అసోం మంత్రిమండలి ఆమోదం.

• 2013 జులై:

ఎన్​ఆర్​సీ కొత్త నిబంధనావళిని కేంద్ర హోంశాఖకు సమర్పించిన అసోం ప్రభుత్వం.

• 2013 ఆగస్టు:

ఏపీడబ్ల్యూ పిటిషన్​ను విచారణకు స్వీకరించిన సుప్రీంకోర్టు. ఎన్​ఆర్​సీ కొత్త జాబితా రూపొందించే ప్రక్రియ వేగవంతానికి ఆదేశం.

• 2013 అక్టోబరు:

సుప్రీం ఆదేశాల మేరకు ఎన్​ఆర్​సీ రాష్ట్ర సమన్వయకర్తగా ప్రతీక్ హజేలా నియామకం.

• 2013 డిసెంబర్​:

ఎన్​ఆర్​సీ అప్​డేట్​ చేసేందుకు గెజెట్ నోటిఫికేషన్​ విడుదల చేసిన కేంద్రం.

• 2015 ఆగస్టు:

సుప్రీంకోర్టు పర్యవేక్షణలో ఎన్​ఆర్​సీ అప్​డేట్​ చేసే ప్రక్రియ ప్రారంభం. జాబితాలో చోటు కోసం దరఖాస్తులకు ఆహ్వానం.

• 2016 జులై 19:

పాకిస్థాన్​, అఫ్గానిస్థాన్, బంగ్లాదేశ్​ నుంచి వచ్చిన ముస్లిమేతర మైనార్టీలకు పౌరసత్వం కల్పించేందుకు పార్లమెంటులో పౌరసత్వ చట్టం సవరణ బిల్లు ప్రవేశపెట్టిన కేంద్రం.

• 2017 డిసెంబర్​ 31:

ఎన్​ఆర్​సీ తొలి ముసాయిదా ప్రచురణ. దరఖాస్తు చేసుకున్న 3.29కోట్ల మందిలో 1.9కోట్ల మందికి జాబితాలో చోటు.

పౌరసత్వ చట్ట సవరణకు వ్యతిరేకంగా నిరసనలు

• 2018 మే:

పౌరసత్వ చట్ట సవరణ బిల్లుకు వ్యతిరేకంగా అసోంలో తీవ్ర నిరసనలు. రాష్ట్రంలో పర్యటించిన సంయుక్త పార్లమెంటరీ కమిటీ.

• 2018 జులై 30:

ఎన్​ఆర్​సీ తుది ముసాయిదా విడుదల. జాబితాలో 2.89కోట్ల మంది పేర్లు. 40లక్షల మందికి దక్కని చోటు.

అప్పటి కేంద్ర హోంమంత్రి రాజ్​నాథ్​

• 2019 జనవరి 8:

పౌరసత్వ చట్ట సవరణ బిల్లుకు లోక్​సభ ఆమోదం.

• 2019 జులై 21:

ఎన్ఆర్​సీ తుది ముసాయిదాలోని పేర్లు అన్నింటినీ పునఃపరిశీలించాలని కోరుతూ సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించిన ఏపీడబ్ల్యూ. జాబితాలో ఒక మహిళ పేరు చేర్చేందుకు ఇద్దరు అధికారులు లంచం డిమాండ్ చేసి, అరెస్టయిన నేపథ్యంలో వ్యాజ్యం.

• 2019 జూన్ 26:

ఎన్​ఆర్​సీ తుది ముసాయిదా పునఃపరిశీలన. మరో లక్షా 2 వేల 462 మందిని జాబితా నుంచి తొలిగింపు.

• 2019 జులై 19:

ఎన్​ఆర్​సీ తుది ముసాయిదా నమూనా పునఃపరిశీలనకు అభ్యర్థిస్తూ సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించిన కేంద్రం, అసోం ప్రభుత్వం. జాబితాలో చోటు దక్కనివారు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 12.7% మంది ఉంటే... సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో 7.7శాతం మాత్రమే ఉండడంపై ఆందోళన. ఎన్​ఆర్​సీ రూపకల్పనలో అక్రమాలు జరిగి ఉంటాయని కేంద్రం, అసోం ప్రభుత్వం అనుమానం.

• 2019 జులై 22:

కేంద్రం, అసోం ప్రభుత్వం అభ్యర్థనను తోసిపుచ్చిన సుప్రీంకోర్టు. తుది జాబితా ప్రచురణకు ఆగస్టు 31వరకు గడువు పొడిగింపు. 80 లక్షల పేర్లను ఇప్పటికే పునఃపరిశీలించామన్న ఎన్​ఆర్​సీ సమన్వయకర్త నివేదిక ప్రస్తావన.

• 2019 ఆగస్టు 13:

ఎన్​ఆర్​సీ ప్రచురణ గడువు పొడిగించాలన్న కేంద్రం అభ్యర్థనను తోసిపుచ్చిన సుప్రీంకోర్టు. తుది జాబితాను ఆన్​లైన్​లోనే విడుదల చేయాలని ఆదేశం.

• 2019 ఆగస్టు 31:

అసోం జాతీయ పౌర రిజిస్టర్​ విడుదల!