సుమారు ఏడేళ్లక్రితం దేశంలో మనసున్న ప్రతి తల్లి తండ్రి చేత కంటతడి పెట్టించిన ‘నిర్భయ’ కేసులో నలుగురు దోషులకు ఎట్టకేలకు నిన్న తెల్లవారుఝామున తిహార్‌ జైలులో ఉరిశిక్ష అమలైంది. ఆ నలుగురూ ఉరికొయ్యకు వేలాడేలోగా కథ ఎన్నో మలుపులు తిరిగింది. ప్రాణాల్ని కాపాడుకోవడానికి అందుబాటులోని అన్ని అవకాశాలనూ దోషులు వినియోగించుకున్న తరవాతే మరణ దండన అమలుపరచాలని లోగడ ఒక సందర్భంలో సుప్రీంకోర్టు నిర్దేశించిన మాట నిజం. అదే సర్వోన్నత న్యాయస్థానం నిర్భయ దోషుల అప్పీళ్లను 2017లోనే కొట్టేసినా- శిక్ష అమలుపై ఇన్నాళ్లూ వరసగా పీటముళ్లు పడిన తీరు ఎందరినో కుపితుల్ని చేసింది. సొలిసిటర్‌ జనరల్‌ తుషార్‌ మెహతా అన్నట్లు- ‘ఉరి అమలును జాప్యం చేసేందుకు దోషులు వ్యూహాత్మకంగా’ వ్యవహరించారు!
సుదీర్ఘ నిరీక్షణాంతరం..
సుదీర్ఘ నిరీక్షణానంతరం నిర్భయకు న్యాయం జరిగిందన్న వాట్సాప్‌ సందేశాలు నిన్న రోజంతా చక్కర్లు కొట్టినా, యావద్దేశం ఉద్విగ్న స్పందనలు రేకెత్తించిన సంచలనాత్మక కేసు తార్కిక ముగింపును చేరుకోవడానికి ఇన్నేళ్లు పట్టడమేమిటన్న ప్రశ్న ఆలోచనాపరుల్ని తొలిచేస్తోంది. క్యురేటివ్‌ పిటిషన్లు, పునస్సమీక్షలు, క్షమాభిక్ష అర్జీల పేరిట విపరీత కాలయాపన వ్యవస్థాగత లొసుగుల పర్యవసానమేననడంపై భిన్నాభిప్రాయానికి తావే లేదు. ఉరిశిక్ష అమలు నిలుపుదల కోరుతూ నిర్భయ దోషులు పెట్టుకున్న అభ్యర్థనల్ని దిల్లీ కోర్టు కడసారి తోసిపుచ్చడానికి కొన్ని గంటలముందు రాజ్యసభ సముఖానికి చేరిన స్థాయీసంఘం నివేదిక, కీలక సంస్కరణల్ని ప్రతిపాదిస్తోంది. మహిళలపై నేరాలకు తెగబడిన కేసులలో బెయిలు అవకాశాన్నే నిరాకరించాలంటున్న పార్లమెంటరీ కమిటీ- నెల తిరగకుండానే అభియోగపత్రం (ఛార్జిషీట్‌) నమోదు కావాలని, ఆరు నెలలలోపు విచారణ ప్రక్రియ ముగిసిపోవాలని అంటోంది. నిర్ణీత కాలావధిలో శిక్షల విధింపు, అమలు పూర్తయితేనే- స్త్రీమూర్తులపై నానావిధ దాష్టీకాలతో రెచ్చిపోతున్న మృగాళ్ల గుండెల్లో భీతి పుట్టేది!
నెరవేరిన నిర్భయ కల..
‘వో లోగోంకో నహీ ఛోడో....’ (వాళ్లను వదలొద్దు)- అత్యంత పాశవిక రాక్షస కాండకు గురై విలవిల్లాడుతూ ‘నిర్భయ’ పంటి బిగువున ఇచ్చిన వాంగ్మూలమది. ఆమె చివరి కోరికను నిజం చేయడంలో పదేపదే అడ్డంకులు ఏర్పడుతుండటంపట్ల దేశ పౌరుల ఆందోళన, అసహనాల్ని గత నెలలో రాజ్యసభాముఖంగా వెంకయ్యనాయుడు ప్రస్తావించారు. అదే బాణీని అందిపుచ్చుకొన్న స్థాయీసంఘం- సత్వర న్యాయం అందించడంలో వ్యవస్థాగత వైఫల్యంపై న్యాయ హోం మంత్రిత్వ శాఖలు, చట్టాన్ని అమలుపరచే సంస్థలు విభాగాలన్నీ ఆత్మశోధన చేసుకోవాలని పిలుపిచ్చింది! పార్లమెంటరీ కమిటీ క్రోడీకరించిన గణాంకాల ప్రకారం- 2012లో దేశవ్యాప్తంగా వనితలపై నమోదైన వివిధ కిరాతకాల సంఖ్య 2,44,270. పోనుపోను వ్యవస్థలు రాటుతేలి అఘాయిత్యాల ఉరవడిని కట్టడి చేయాల్సి ఉండగా- 2018లో ఆ రాశి మూడు లక్షల 78 వేలకు పైబడటం దేనికి సంకేతం? దేశంలో చట్టాలు చట్టుబండలవుతున్నాయనే కదా అర్థం?
స్థాయీసంఘం ప్రతిపాదనలు..