ప్రకాశం బ్యారేజీ దాటి వెలగపూడి సచివాలయానికి కరకట్టల మీదుగా వెళుతున్నప్పుడు కరకట్ట మొదట్లోనే మనకో ఎత్తిపోతల పథకం కనిపిస్తుంది. రాజధానిలో ముంపు నివారణ ప్రణాళికలో భాగంగా నిర్మించిన కొండవీటివాగు ఎత్తిపోతల ప్రాజెక్టు అది. దీని నిర్మాణానికి ప్రభుత్వం రూ.237 కోట్లు ఖర్చు చేసింది. ఇప్పుడు రాజధాని తరలింపు ప్రతిపాదనల నేపథ్యంలో అమరావతికి ముంపు ముప్పు ఉందన్న వాదన తెరపైకి వచ్చింది. అయితే ఎప్పుడో ఒకప్పుడు వచ్చే కొండవీటివాగు వరద రాజధానిలోకి రాకుండా మళ్లించడానికి గత ప్రభుత్వం గట్టి చర్యలే తీసుకుంది. వరదను ఎత్తిపోసేందుకు మొత్తం 16 పంపులతో కొండవీటివాగు ఎత్తిపోతలను పూర్తి చేసింది. రోజుకు 5000 క్యూసెక్కుల వరద నీటిని కృష్ణా నదిలోకి మళ్లించేందుకు ఇది ఉపకరిస్తుంది.
ఇక్కడే రాజధాని అనుకున్నందున ఈ స్థాయి వ్యయం చేయాల్సి వచ్చిందని జలవనరులశాఖ నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు. రాజధాని లేకుంటే ఈ ముంపు సమస్య పరిష్కారానికి తక్కువ ఖర్చుతో ప్రత్యామ్నాయ ఆలోచనలు చేసే అవకాశం ఉండేదని చెబుతున్నారు. నిజానికి రాజధాని ప్రాంతంలో ముంపు సమస్య ఎల్లప్పుడూ ఉండదు. అమరావతికి ఎగువ ప్రాంతాల్లో కురిసిన వర్షం కొండవీటి వాగులోకి చేరి... కృష్ణా నదిలో కలుస్తుంటుంది. కృష్ణాలో ఎగువ నుంచి భారీ వరద లేనప్పుడు, ఈ నీరు కృష్ణా నదిలో కలవడానికి ఎలాంటి సమస్య లేదు. కృష్ణా నదికి భారీగా వరద వచ్చిన సమయంలో... రాజధాని ఎగువ ప్రాంతంలో భారీ వర్షాలు కురిసి కొండవీటివాగు ఉద్ధృతంగా ప్రవహించినప్పుడు మాత్రమే సమస్య. అలాంటి సందర్భాల్లో వరద వెనక్కు ఎగదన్ని ముంపు ఏర్పడేది.
2009 తర్వాత గత 10 సంవత్సరాల్లో ముంపు వచ్చింది లేదు. కొండవీటివాగు 29.5 కిలోమీటర్ల మేర ప్రవహిస్తుంది. ఈ ప్రాంతంలో ఉన్న ఇతర వాగులు, వంకల నీరు కూడా ఇందులోకే చేరుతుంది. లామ్‌ ఆనకట్ట వద్ద ప్రారంభమైన ఈ కొండవీటి వాగు మేడికొండూరు, తాడికొండ, మంగళగిరి తాడేపల్లి మండలాల్లో ప్రవహిస్తూ ఉండవల్లి అవుట్‌ఫాల్‌ స్లూయిస్‌ ద్వారా కృష్ణానదిలోకి చేరుతుంది.
798 టీఎంసీలు సముద్రంలో కలిసినా..
ఇటీవలి సంవత్సరాల్లో ఎన్నడూ లేనంతగా 798 టీఎంసీల కృష్ణా జలాలు ప్రకాశం బ్యారేజీని దాటి సముద్రంలో కలిసిపోయాయి. కృష్ణానదికి ఇంత వరద వచ్చిన సమయంలోనూ అమరావతి రాజధాని ప్రాంతంలో ముంపు ఏర్పడలేదు. ఇది కూడా ఇప్పుడు చర్చనీయాంశమవుతోంది.
రెండేళ్లలో నిర్మాణం
* కొండవీటివాగు ఎత్తిపోతలకు రూ.237 కోట్ల అంచనా వ్యయంతో జలవనరులశాఖ 2016 చివర్లో పాలనామోదం ఇచ్చింది.