ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੇਬ ਸਰਾਏ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਤੀਹਰੇ ਕਤਲ ਕਾਂਡ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਬੇਟੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦਾ ਵੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਉਸ ਨਾਲ ਮਤਰੇਈ ਮਾਂ ਵਾਲਾ ਸਲੂਕ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਦਕਿ ਉਹ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪੁਲੀਸ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁਲਜ਼ਮ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਟੈਸਟ ਵੀ ਕਰਵਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੀ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਪ੍ਰਤੀ ਇੰਨੀ ਨਫਰਤ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗਲਾ ਵੱਢ ਕੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਆਖ਼ਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੀ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਕਿਉਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ਜਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਕਿਵੇਂ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪਛਾਣੀਏ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ 'ਤੇ 'ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ' ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਰ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਮਨੋਰੋਗ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਨੀਤਾ ਮਹਾਜਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ।
ਸਵਾਲ: ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭਰਾ ਉਸਦਾ ਹੀ ਕਾਤਲ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਇਹ ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਅਸਵੀਕਾਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੋਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਖੁਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਪੁੱਤਰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਭੈਣ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਭਰਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਤੁਲਨਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਧੀ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ 'ਚ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਮਾਮਲਾ ਨੇਬ ਸਰਾਏ 'ਚ ਵਾਪਰੇ ਤੀਹਰੇ ਕਤਲ ਕਾਂਡ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਭ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਹਾਡੀ ਤੁਲਨਾ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਪੁੱਤਰ ਲਈ ਘਿਣਾਉਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਵੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਇੱਕ-ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅੰਤ ਇਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਅਤੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਵਾਲ: ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਧੀ ਦੋਵੇਂ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਤੀਹਰੇ ਕਤਲ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੁਣ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਉੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੇ ਅਸਮਾਨ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ ਸਮਾਜ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਮਿਲਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਨੇਬ ਸਰਾਏ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੇਟਾ ਪੜ੍ਹਾਈ 'ਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਗੁਣ ਅਤੇ ਖੂਬੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਧੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਫ਼ਰਤ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਨਾ ਭਰੇ।
ਸਵਾਲ:ਅਜਿਹੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘਟੀਆ ਸਮਝ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਜਾਂ ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ?
ਜਵਾਬ: ਇਹ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤੁੱਛ ਜਾਂ ਅਪਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬੁਰਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਗਲਤ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਉਸਦੇ ਵਿਵਹਾਰ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਬੋਲਣ ਦੇ ਢੰਗ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨੇਬ ਸਰਾਏ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਜੋ ਕੁਝ ਗਲਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ ਪਿਓ-ਪੁੱਤ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ 'ਚ ਝੱਟ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗਾ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਪਿਤਾ ਨੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਹੀਣ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਅਨੇ ਮਾਰ ਕੇ ਜਾਂ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸਹਿਜ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਇੰਨਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਸੁਣ ਸਕੇ ਜਾਂ ਸਮਝ ਸਕੇ। ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਜੇਕਰ ਮਾਪੇ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਣ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਤਕਰੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਧੀ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
