ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / lifestyle

ਸ਼ੂਗਰ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ, ਜਾਣ ਲਓ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ - DENTAL PROBLEMS IN DIABETES

ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਹੈ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ।

DENTAL PROBLEMS IN DIABETES
DENTAL PROBLEMS IN DIABETES (Getty Images)

By ETV Bharat Lifestyle Team

Published : Dec 31, 2024, 11:03 AM IST

ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ 'ਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਨਾਲ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋ ਇੱਕ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਟਿਸ਼ੂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਗ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹਾਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੰਦ ਡਿੱਗਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿਚ ਕੈਵਿਟੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਮਸੂੜੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹਨ।

ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?

ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਗੱਮ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਅਤੇ ਨਾਲ ਪਲੇਕ ਇਕੱਠੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਲੇਕ ਇੱਕ ਸਟਿੱਕੀ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜੋ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮਸੂੜਿਆਂ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਦੰਦ ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਲੇਕ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ gingivitis ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। gingivitis ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਸੋਜ, ਮਸੂੜਿਆਂ ਦਾ ਨਰਮ ਹੋਣਾ, ਮਸੂੜਿਆਂ ਦਾ ਲਾਲ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਸ਼ੂਗਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ

ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹ ਸਮੇਤ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਵਿਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੂੰਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੀ ਲਾਰ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਮਸੂੜੇ ਸੁੱਜ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਾਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਲੇਕ 'ਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਸੜਨ, ਕੈਵਿਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਦੰਦ ਸੜ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਰੋਗ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਜੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਪੀਰੀਓਡੋਨਟਾਈਟਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੀਰੀਓਡੋਨਟਾਈਟਸ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਸੂੜਿਆਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਪੜਾਅ ਅਡਵਾਂਸਡ ਪੀਰੀਅਡੋਨਟਾਈਟਸ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫਾਈਬਰ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਮਿਲੋ ਕਿਉਂਕਿ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਲਓ, ਓਨਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਨੂੰ gingivitis ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਸੂੜੇ ਦੀ ਸੋਜ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਮਸੂੜੇ ਲਾਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਸੁੱਜ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ

  1. ਮਸੂੜਿਆਂ ਤੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਖੂਨ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ
  2. ਲਾਲ, ਸੁੱਜੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਮਸੂੜੇ
  3. ਮਸੂੜੇ ਜੋ ਦੰਦਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਹਨ
  4. ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਬੂ ਜਾਂ ਖਰਾਬ ਸਵਾਦ
  5. ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਢਿੱਲੇ ਜਾਂ ਵੱਖ ਹੋਣਾ
  6. ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਵੱਢਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਫਿੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ

ਮਸੂੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ

ਫਲਾਸ:ADA ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਫਲਾਸ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਡੈਂਟਲ ਫਲਾਸ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਤਲਾ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਧਾਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫਸੀ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਟੂਥਬਰਸ਼ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ।

ਨਿਯਮਤ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਵਾਓ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਿਯਮਤ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ gingivitis ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨਾ, ਫਲਾਸ ਕਰਨਾ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ: ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਸਫਾਈ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਸੜਨ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਦਿਨ 'ਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰੋ। ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਰਸ਼ ਕਰੋ। ਫਲੋਰਾਈਡ ਵਾਲੇ ਟੂਥਪੇਸਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਆਪਣੀ ਜੀਭ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਭ ਕਲੀਨਰ ਅਤੇ ਫਲਾਸ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ। ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਫਲਾਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।

ਤਮਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਛੱਡੋ: ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਤੁਹਾਡੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਲਾਗ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਵੀ ਔਖਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਤੁਹਾਡੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰੋ:ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਸ਼ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਫਸੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਲੇਕ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਜੀਭ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੇਓ ਕਲੀਨਿਕ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਟੂਥਬ੍ਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਬ੍ਰਿਸਟਲ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੂਥਬਰੱਸ਼ ਨੂੰ ਬਦਲੋ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰਕ ਮਾਊਥਵਾਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-

ABOUT THE AUTHOR

...view details