ਪੰਜਾਬ

punjab

By PTI

Published : Mar 13, 2024, 4:51 PM IST

ETV Bharat / international

ਚੀਨ 'ਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਮੋ ਯਾਨ ਖਿਲਾਫ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ, ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ਗੰਭੀਰ ਇਲਜ਼ਾਮ

Nobel Literature laureate Mo Yan: ਚੀਨੀ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਮੋ ਯਾਨ 'ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਜ਼ਾਮ ਤਹਿਤ ਉਸ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੇਸ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹਿਸ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਰੀ ਖਬਰ...

Case Against Mo Yan
Nobel Literature laureate Mo Yan

ਤਾਈਪੇ: ਨੋਬਲ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਮੋ ਯਾਨ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ 'ਚ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਚੀਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ, ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਚੀਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ? ਇਹ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਵਾਲ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਬਲਾਗਰ ਵੂ ਵਾਨਜ਼ੇਂਗ, ਔਨਲਾਈਨ ਸੱਚ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਮਾਓ ਜਿੰਗਹੁਓ ਦੇ ਸਮਰਥਕ, ਨੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਥਿਤ ਅਪਰਾਧਾਂ ਲਈ ਸਿਵਲ ਸਜ਼ਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਪਰਾਧਿਕ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁਕੱਦਮਾ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ। ਵੂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੋ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕੀਤਾ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਜਾਪਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨੇਤਾ ਮਾਓ ਜ਼ੇ-ਤੁੰਗ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ।

ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾਇਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਲੇਖਕ ਸਾਰੇ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਅਤੇ ਮਾਓ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੇ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਚੀਨੀ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ 1.5 ਬਿਲੀਅਨ ਯੂਆਨ (209 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ) ਦੇ ਹਰਜਾਨੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰੇ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੋ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਵੂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਨੂੰ 2018 ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ।

ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵਾਕਾਂਸ਼ ਜੋ ਪਾਰਟੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਆਖਿਆ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ।

ਮੋ, ਜਿਸਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਗੁਆਨ ਮੋਏ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2012 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਮੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2005 ਵਿੱਚ ਹਾਂਗ-ਕਾਂਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ 69 ਸਾਲਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।

2011 ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਾਜ ਸਮਰਥਿਤ ਚੀਨੀ ਲੇਖਕ ਸੰਘ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ। ਨੋਬਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਅਜਿਹਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੂ ਕੇਸ ਜਿੱਤ ਜਾਵੇਗਾ, ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਾਥਾ 'ਤੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਟੇਟ ਟੈਬਲਾਇਡ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮੋ ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੇਖਕ ਲਈ ਇਸਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ।

ਬਲੌਗਰ ਨੇ ਚੀਨੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵੇਈਬੋ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਇਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਵੂ ਮੋ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਪਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਉਸਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ 2018 ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ 'ਨਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ' ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਵਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਏਗਾ।

ਐਸੋਸਿਏਟਿਡ ਪ੍ਰੈਸ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹੂ ਜ਼ਿਜਿਨ, ਇੱਕ ਤਿੱਖੀ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲੇ ਮੀਡੀਆ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੰਪਾਦਕ, ਨੇ ਵੀ ਵੂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਮੋ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਧੋਖਾ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਕਾਰਵਾਈ ਕਿਹਾ। ਵੇਈਬੋ 'ਤੇ, ਹੂ ਨੇ ਔਨਲਾਈਨ ਜਨਤਕ ਰਾਏ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਰੁਝਾਨ ਵਜੋਂ ਕਰੈਕਡਾਊਨ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਵੂ ਨੇ ਹੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮੁਕੱਦਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ।

ਔਨਲਾਈਨ, ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਕੁਝ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ। ਵੇਈਬੋ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਹੈਸ਼ਟੈਗ #MoYanbeingsued ਨੂੰ ਲਗਭਗ 2 ਮਿਲੀਅਨ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਨੂੰ ਸੈਂਸਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਚੀਨੀ ਲੇਖਕ, ਮੁਰੋਂਗ ਜ਼ੀਕੁਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਮੋ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details