ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਜੂਨ 2025 ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹੱਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਜ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਵੀਜ਼ਾ ਨਿਯਮ, ਬਿਹਤਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਵਲੋਂ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮਾਂ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਹੱਜ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ
ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਹੱਜ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਾਊਦੀ ਹੱਜ ਅਤੇ ਉਮਰਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸੰਭਾਵੀ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਕਦਮ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।"
ਸਖ਼ਤ ਵੀਜ਼ਾ ਨਿਯਮ
ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵੀਜ਼ਾ ਨੀਤੀ ਵੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਮਲਟੀ-ਐਂਟਰੀ ਵੀਜ਼ੇ ਨੂੰ ਅਣਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ 14 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਿਰਫ ਸਿੰਗਲ-ਐਂਟਰੀ ਵੀਜ਼ਾ ਲਈ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 30 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਵੈਧ ਹੈ।
ਇਹ ਨਿਯਮ ਅਲਜੀਰੀਆ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਮਿਸਰ, ਇਥੋਪੀਆ, ਭਾਰਤ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਇਰਾਕ, ਜਾਰਡਨ, ਮੋਰੋਕੋ, ਨਾਈਜੀਰੀਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਸੂਡਾਨ, ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯਮਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਗੇ।
ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਅਭਿਆਸ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਲਈ ਮਲਟੀ-ਐਂਟਰੀ ਵੀਜ਼ਾ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੱਜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਵੀਜ਼ਾ ਨਿਯਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੁਣ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਨਵੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
ਹੱਜ 2025 ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸੀ ਨੁਸੁਕ ਐਪ ਜਾਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਔਨਲਾਈਨ ਪੋਰਟਲ ਰਾਹੀਂ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਨੁਸੁਕ ਐਪ 'ਤੇ ਹੱਜ ਪੈਕੇਜਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸ਼ਤ-ਅਧਾਰਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤੀਰਥ ਯਾਤਰੀ ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਜ ਪੈਕੇਜ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਤਿਮ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੱਕ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਸਾਊਦੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਈ ਉਪਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਪਵਿੱਤਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਧੁਨਿਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉੱਨਤ ਟੈਂਟ ਕੈਂਪ ਅਤੇ ਪੈਦਲ ਰਸਤੇ।
ਹੱਜ ਵਿੱਚ ਭੀੜ
ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 2025 ਦਾ ਹੱਜ 4 ਤੋਂ 6 ਜੂਨ ਤੱਕ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਮੱਕਾ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਧਾਰਮਿਕ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਖਾਸ ਕੋਟਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2024 ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਕਾਰਨ 1,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਸਾਊਦੀ ਹੱਜ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 2024 ਵਿੱਚ 1.83 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਹੱਜ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 22 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ 1.6 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 222,000 ਸਾਊਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹੱਜ ਦੌਰਾਨ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵੀ ਕਾਫੀ ਆਮ ਹਨ, 2015 ਵਿੱਚ ਮੀਨਾ ਵਿੱਚ ਹੱਜ ਦੌਰਾਨ ਮਚੀ ਭਗਦੜ ਵਿੱਚ 2,400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਘਟਨਾ ਸੀ। ਹੱਜ ਦੌਰਾਨ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਘਟਨਾ 1990 ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1,426 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
